ناآگاهی مردم و مسئولین مهم ترین آسیب بافت تاریخی گرگان است

محمود اخوان مهدوی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این که حفظ بافت تاریخی یک اصل مهم است و سلیقه نیست گفت: حفظ بافت اصل است اما متاسفانه این اصل همانند صدها اصل دیگر در کشور فراموش شده است و در استان ما در مورد حفظ و احیاء بافت تاریخی سلیقه ای عمل می شود.

وی آسیب دوم بافت تاریخی گرگان را هدایت تمام مسئولیت های حفظ بافت به سمت میراث عنوان کرد و گفت: ضعف اجرایی  میراث به ویژه در برابر اوقاف و شهرداری، مشکلات مالی و کمبود اعتبارات و ضعف کارشناسان میراث در انتخاب پروژه های اولویت دار برای مرمت بناها و ضعف مدیریت میراث فرهنگی از جمله مهم ترین مشکلات این سازمان است.

وی تصریح کرد: همه ارگان ها از جمله شهرداری و جامعه مهندسی و شهرسازی در برابر حفظ این بافت مسئول هستند.

این پژوهشگر و گرگان شناس در ادامه افزود:  بافت تاریخی متشکل از تمام عناصر تشکیل دهنده یک شهر است که تمام کارکردهای شهرهای امروزی در آن لحاظ شده است.

اخوان مهدوی با بیان این که بافت تاریخی گرگان دارای ویژگی های شاخصی است که در سال هزار و 310 در فهرست میراث ملی کشور با عنوان 41 اثر ثبت شده است گفت: این بافت تاریخی قبل از بافت های ارزشمندی مانند یزد و کاشان به ثبت رسیده است که نشانه شاخص بودن  و متمایز بودن بافت گرگان است.

وی افزود: یکی از مهم ترین دلایلی که بافت تاریخی گرگان زودتر از بافت های تاریخی کشور به ثبت رسید سیستم شهرسازی این بافت بوده است که پیوستیگی مناسبی با محیط زیست و فضای سبز شهری داشت و میزان گسترش فضای سبز در این بافت تا سال 35 شمسی برابر با وسعت شهر بوده است.

وی افزود: بافت تاریخی گرگان با 150 هکتار وسعت به ثبت رسید که هم اکنون وسعت آن به 40 هکتار رسیده است و همین مقدار نیز در معرض خطر قرار دارد.

اخوان با بیان این که بافت تاریخی گرگان دارای 4 محله اصلی و 12 گذر و میدان فرعی است گفت: تنها جایی که تقسیم بندی اصلی محلات قدیمی گرگان در آن رعایت می شود ایام محرم و درمراسم طوق بندان است.

این پژوهشگر گرگانی با برشمردن ارزش های بافت تاریخی گفت: ارزش های بافت تاریخی بر سه اصل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی استوار است  که مهم ترین اصل در ارزش های تاریخی اصل هویت است .

وی با اشاره به بحران بی هویتی در کشور عنوان کرد: از نمودهای بارز هویت تعلق به مکان است و این دغدغه هویت می تواند فرصتی برای حفظ بافت تاریخی باشد ودر بحث ارزش اجتماعی هم اگر بتوانیم بافت را به معنای واقعی حفظ و احیا کنیم می تواند نقش یک مدینه فاضله را در کشورایفا کند.

طرح آفتاب آسیب جدی به بافت تاریخی گرگان وارد کرد

اخوان مهدوی با اشاره به طرح آفتاب در قلب بافت تاریخی گرگان گفت: این طرح محصول تفکرات غلط در قلب بافت تاریخی گرگان است، که بدون این که ریشه آن را بدانیم در گرگان اجرایی شد، و معضلاتی را در آینده برای شهر گرگان ایجاد خواهد کرد.

وی با بیان این که بافت های تاریخی در کشور ما رها شده اند و جای زندگی نیست گفت: از بافت تاریخی می توان در شهرسازی امروزه از الگو بگیریم چرا که شعور شهرسازی در گذشته بسیار رعایت شده است.

اخوان با اشاره به روند تغییرات بافت تاریخی گرگان از دوره تیموریان گفت: دوره پهلوی اول روند تغییرات اساسی بافت تاریخی گرگان آغاز شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی متاسفانه این تغییرات وروند تخریبی بافت حالت فاجعه انگیز به خود گرفت.

این گرگان شناس نامی در ادامه افزود: بافت تاریخی گرگان هم اکنون تبدیل به محل سکونت طبقات ضعیف شده است که نمی تواند کمکی به بافت تاریخی کند چون علت حضور طبقه ضعیف در این بافت کم بودن هزینه های سکونت در آن است و در واقع حاشیه نشینی به قلب شهر آورده شده است.

وی تصریح کرد: اگر نیاز به حضور در بافت تاریخی جایگزین سکونت از سرناچاری شود، می توانیم شاهد تغییرات اساسی در این زمینه مانند بالا رفتن ارزش ملک  بالا رفتن ارزش اقتصادی و اجتماعی و حفظ بهتر بافت باشیم.

اخوان در ادامه افزود: تبدیل بافت تاریخی به سایت گردشگری از نوع اصولی آن و با حفظ کالبد بافت، آخرین راه حل برای حفظ و احیاء بافت تاریخی است واین در حالی است که امروز متاسفانه تمام مسئولین ما تنها راه حفظ بافت تاریخی را تبدیل آن به سایت گردشگری می دانند.