استخوان فراموشی در گلوی عمارت شترگلو گیر کرد/ دادخواهی عمارت تاریخی

به گزارش خبرنگار مهر، باغ شهر ماهان یکی از شهرهای تاریخی و بسیار زیبای ایران محسوب می شود عمارت شتر گلو نیز در همین شهر قرار گرفته است اما این عمارت هیچ گاه جایگاهی در محور گردشگری استان تاریخی کرمان نداشته است

باغ شاهزارده ماهان و عمارت شاه نعمت الله ولی و باغهای زیبای این شهر از جمله داشته های منحصر به فردی است که این شهر را به مرکز گردشگری کرمان تبدیل کرده است بطوریکه در هر فصلی از سال گردشگران به صورت گسترده در این شهر حضور می یابند و با توجه به زیر ساختهای گردشگری مناسب این شهر از حضور در این مکان تاریخی بهره می برند.

اما عمارت شترگلو که از نظر تاریخی بسیار زیبا است و معماری خیره کننده و خاص خود را دارد و از منحصر به فردترین بناهای ایران از نظر نوع معماری و تکنیک های ساخت و ساز است از منظر گردشگراان دور مانده است.

این بنا در شرق ماهان و در فاصله اندکی از عمارت شاه نعمت الله ولی قرار گرفته است این عمارت بزرگ و باغ آن سالهاست به حال خود رها شده و در حال تخریب است.

ترک خوردگی، تخریب و فرو ریختن برخی از ستونها و تخریب دربهای چوبی بنا نشان می دهد که این بنا قرار نیست سامان یابد و فکری به حال توقف تخریبها در بنا نشده است

هر چند اقدامهایی برای مرمت بنا انجام شده است اما این اقدامات نیمه کاره رها شده و درب عمارت نیز با استفاده از آجر تیغه شده است و درب فرعی بنا نیز هر از چند گاهی باز می شود.

ترک خوردگی، تخریب و فرو ریختن برخی از ستونها و تخریب دربهای چوبی بنا نشان می دهد که این بنا قرار نیست سامان یابد و فکری به حال توقف تخریبها در بنا نشده است.

این درحالی است که در صورت ورود بخش خصوصی برای مرمت بنا و حمایت سازمان گردشگری می توان شتر گلو را از تخریب حتمی در آینده نزدیک نجات داد.

هر چند میراث فرهنگی نیز بارها از ورود بخش خصوصی برای مرمت آثار تاریخی استقبال کرده است اما این سیاستها حداقل تاکنون نتوانسته است دردی از بناهای در حال تخریب کرمان دوا کند علت اصلی این امر نیز قوانین دست و پا گیر و گاه غیر اقتصادی بودن ورود بخش خصوصی با توجه به شرایط سختگیرانه برای تغییر کاربری بناهای تاریخی است.

به هر روی هم اکنون به دلیل بی توجهی بسیاری از گچ بری های این بنا در حال تخریب است، یکی از ستونهای عمارت اصلی نیز فرو ریخته و در محوله داخلی بنا رها شده است.

بناهای اطراف عمارت اصلی نیز وضعیتی نا مناسب دارند و بارندگی های اخیر و آب شدن برفها نیز باعث نم زدگی شدید و ورود آب به برخی از این بناها شده است.

تعجب گردشگران از تخریب یکی از زیباترین بناهای تاریخی ایران

خوشبختانه شاکله اصلی بنا پا برجاست و با وجود تخریب کاشیها، و دربها و محوطه خاکی و تجمع زباله در اطراف بنا اما هنوز هم هستند گردشگران کنجکاوی که سری به این بنا می زنند و با تعجب و حسرت به تماشای بی توجهی و بی تدبیری در خصوص مرمت و بهسازی این بنا می نشینند.

مریم ایرانمنش یکی از گردشگرانی که از این بنای تاریخی بازدید می کرد، در گفتگو با مهر با ابراز تعجب از تخریب بنای شتر گلو گفت: برخی بناها و آثار تاریخی به دلیل قدمت بسیار بالا و یا دور از دسترس بودن شاید در اولویتهای نخست مرمت نباشند و توجیه اقتصادی هم نداشته باشند اما این عمارت بسیار زیبا و سحر انگیز است و عجیب است که مسئولان میراث فرهنگی در طول سالهای گذشته هیچ توجهی برای رونق این بنا نداشته اند.

وی افزود: گچ بریها و ستونهای متعدد و نحوه انتقال آب در این عمارت به خصوص دو بادگیر بنا بسیار زیبا هستند و در حالت کنونی هم اگر کسی وارد این مجموعه شود ساعتها باید وقت صرف دیدن این زیبایی ها کند.

فاطمه سلاجقه دیگر گردشگر حاضر در این بنا نیز در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: این بنا به سادگی می تواند تبدیل به رستوران و یا چایخانه شود و از وضعیت کنونی خارج شود اینکه چرا کسی این کار را انجام نمی دهد بسیار تعجب آور است چون این بنا به صورت پیاده فقط چند قدم از عمارت شاه نعمت الله فاصله دارد و می تواند به یکی از بهترین مکانهای برای رونق اقتصاد گردشگری تبدیل شود و جواب سرمایه گذاری در این بنا طی چند سال داده می شود و سرمایه برخواهد گشت.

نمی دانم با وجود مرمتهای صورت گرفته در این بنا چرا این مکان در حال تخریب است جالب اینکه میراث فرهنگی برای جلوگیری از ورود ولگردان و معتادان درها و پنجره های بنا را با آجر بسته است.

وی افزود: نمی دانم با وجود مرمتهای صورت گرفته در این بنا چرا این مکان در حال تخریب است جالب اینکه میراث فرهنگی برای جلوگیری از ورود ولگردان و معتادان درها و پنجره های بنا را با آجر بسته است.

خبرگزاری مهر چند ماه قبل نیز در خصوص این بنا گزارشی منتشر کرده بود که انعکاس این گزارش تنها به ابراز تاسف و اما و اگر ها ختم شد اما پس از گذشت چند ماه از گزارش مهر هیچ اقدامی برای رفع مشکلات موجود انجام نشده است.

علی مهاجری، مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: اعتبار میراث فرهنگی برای مرمت بناهای تاریخی محدود است و از سوی دیگر بسیاری از کم کاریها در دوره های گذشته صورت گرفته است و ما نیز با بودجه های موجود اولویت بندی می کنیم.

وی خواستار حضور بخش خصوصی برای مرمت و بهسازی بناهای تاریخی شد و گفت: ما از سرمایه گذاری در این بخش استقبال می کنیم و با توجه به حضور گسترده گردشگران در استان کرمان باید به این نکته اشاره کرد که این سرمایه گذاریها پایدار است و برگشت سرمایه انجام می شود.

مهاجری افزود: تغییر کاربری بناهای تاریخی نیز از دیگر اقدامات میراث فرهنگی است و با جدیدت از افرادی که درپی تغییر کاربری عمارتهای تاریخی هستند با توجه به نظر کارشناسان استقبال می کنیم.

وی گفت: تغییر کاربری و مرمت این بناها با نظارت کامل کارشناسان انجام می شود و حمایتهای لازم نیز از این دست سرمایه گذاری صورت خواهد گرفت.

در خواست از استاندار کرمان برای بازدید از شترگلو

با توجه به وضعیت موجود شترگلو دوستداران میراث فرهنگی استان کرمان خواستار بازدید استاندار کرمان از این بنای تاریخی و بررسی راهکارهای برون رفتن این گنجینه تاریخی از وضعیت کنونی را دارند نکته قابل توجه اینکه این بنا برای تبدیل شدن به قطب گردشگری در محور گردشگری کرمان – ماهان تنها به مدیریت و جهت دهی مناسب سرمایه ها نیاز دارد و این کار اقدامی است که استاندار کرمان با پیگیری ها مستمرش در زمینه بهبود وضعیت باغ فتح آباد انجام داده است و همین کار را نیز در بازار تاریخی کرمان پیگیری می کند.

مرمت این بنای ماندگار یادگاری می ماند از تدبیر استاندار کرمان که نشان داده است که رونق صنعت گردشگری و سرمایه گذاریهای هدفمند از جمله سیاستهای اصلی وی در استان تاریخی کرمان است.

از ویژگیهای اعجاب برانگیز این بنای تاریخی می توان به گچبریهای بسیار زیبای این بنا، تلفیق آب و معماری سنتی و استفاده از بادگیر در بنا، استفاده از تکنیک شتر گلو برای انتقال آب از پایین دست به بالا دست و رفع موانع در مسیر انتقال آب است.

این بنا از جمله بناهایی است که خلاقانه احداث شده است که نام خود را از تکنیک معماری شتر گلو گرفته است.

در این سبک معماری آب بدون استفاده از انرژی پمپ آب از پایین دست به بالا دست منتقل می شده است و حتی برای ایجاد آبنما و عبور آب از موانع استفاده می شد.

در این بنا آب در یک سوی بنا با شیب و مجاری ویژه وارد کانالی شبیه گلوی شتر می شده و با زوایایی مناسبی که توسط معماران به این کانال داده می شده است آب از سوی دیگر با فشار بیرون می زده است که در بناهای موسوم به شتر گلوی ماهان از این روش برای ایجاد آبنما استفاده شده بود و بالای این آبنمای زیبا دو بادگیر بزرگ و زیبا نیز ساخته شده بود و در واقع یکی از زیباترین و بدیع ترین بناهای فنی ایجاد شده در ماهان همین بنای شتر گلو بوده است.

هم اکنون قنات وکیل که منبع اصلی تامین آب بنا بوده خشک شده است اما سازه شترگلو همچنان وجود دارد و جالب اینکه از زیر این بنا تونلی نیز رد شده است که مشکلی در مسیر انتقال آب ایجاد نکرده است.

گزارش: اسما محمودی

عکس: سحر محمد تقی زاده