به گزارش خبرنگار مهر، طی سال های اخیر امداد رسانی در سوانح و حوادث از طریق دستگاه های متولی در برخی مواقع در حین تائید تلاش های صورت گرفته با نقدهایی همراه بوده است.
از جمله زمان حضور نیروهای امدادگر در محل حادثه، نحوه تعامل و برخورد با حادثه دیدگان، نحوه توزیع اقلام امدادی و وضعیت اسکان و از همه مهمتر وحدت فرماندهی در حوادث موضوعاتی بوده که بر خلاف اظهارات شهروندان، در مصاحبه رسانه ها بعد از حوادث از سوی نهادهای متولی مورد قبول واقع نشده است.
هر چند استان اردبیل به تعبیر برخی مسئولان جزو استان های شاخص در امر امداد رسانی است، با این وجود کتمان برخی مشکلات و بی توجهی به رفع آن خود می تواند در ادامه مشکل آفرین بوده و حتی به بحران تبدیل شود.
هلال احمر از جمله دستگاه های متولی است که نیروهای آن به صورت امدادی در سیل و زلزله و طوفان و تصادف حضور می یابند.
این جمعیت در استان اردبیل هر چند در حضور یافتن نیروهای امدادی خود موفق عمل کرده اما طی سال های اخیر طرح و برنامه هایی را دنبال می کند که در برخی مواقع با مقاومت افکار عمومی و در برخی مواقع مقاومت نهادهای متولی دیگر مواجه بوده است.
برنامه هایی که مدیر عامل جمعیت هلال احمر استان معتقد است با هدف ارتقا سطح خدمت رسانی در اردبیل انجام می شود و می تواند بسیاری از مشکلات و یا کمبودهای امداد رسانی در وضعیت فعلی را مرتفع سازد.
برای بررسی این برنامه ها و راهکارهای پیشنهادی به گفتگو با بهرام غیبی مدیر عامل جمعیت هلال احمر استان اردبیل نشستیم.
آقای غیبی یکی از سوالات بی پاسخ در بحث امداد رسانی نبود مکان مناسب برای اسکان شهروندان در زمان بروز حوادث با دامنه وسیع است. به عنوان مثال یک زلزله هفت ریشتری در این شهر چطور مدیریت خواهد شد؟
شناسایی مکان های امن در شهرها ضروری است. در حال حاضر ستاد بحران در حال تدوین نقشه خطر پذیری استان است و در بسیاری از شهرستان ها مناطق امن را شناسایی کرده است.
یک منطقه امن مولفه هایی دارد از جمله اینکه وسیع باشد، دور از سیلاب، کابل فشار قوی برق، مسطح و تاثیر پذیری پایین از حوادث باشد. در عین حال که به مناطق حادثه دیده نزدیک باشد.
با این وجود وقتی این مناطق هنوز مشخص نیست در صورت بروز بحران هلال احمر چطور شرایط پیش آمده را مدیریت خواهد کرد؟
البته خود هلال احمر نقشه های ویژه ای به این منظور تدارک دیده است. ما در پی مطالعات در تمامی شهرها مناطق امن را شناسایی کرده ایم و به عنوان مثال در اردبیل استادیوم تختی یکی از این مناطق است. در واقع پروتکلی داریم که اگر حادثه رخ داد نیروهای امدادی به سرعت شهروندان را در مناطق امن شناسایی شده اسکان دهند.
این مناطق با شرایط نیز سازگار است. در زلزله اهر روستانشینان ترک خانه و اسکان در منطقه پیش بینی شده را نمی پذیرفتند. می گفتند خانه زندگی و اسبابمان را رها نمی کنیم. هر چند این حرف منطقی بود اما در امداد رسانی اولویت برای ما جان انسان ها است نه اسباب و وسایل. ما برای سازگاری با این شرایط در معابر و کوچه ها مناطق امنی پیدا کردیم و مردم را اسکان دادیم.
از جمله نقد هایی که در حوادث به گوش می رسد نبود وحدت فرماندهی در امدادرسانی است که موجب می شود هر دستگاه با سلیقه خود عمل کند. به عقیده شما هلال احمر ظرفیت پذیرش فرماندهی واحد را دارا است؟
بنده موافق این نقد نیستم. در حوادث مدیریت بحران همکاری ۱۰۰ درصد با هلال احمر دارد و جمعیت هلال احمر به عنوان رئیس کارگروه امداد و نجات در جلسات ماهانه با دستگاه های عضو با آن ها هم اندیشی و تبادل آرا دارد.
بنده در عملیات مختلفی از جمله سیل و زلزله و ... حضور داشتم و تاکنون هیچ عملیاتی نداشتیم که مشکل وحدت فرماندهی داشته باشد. ببینید در حوادث هیچ ایرادی ندارد که افراد متخصص در کار هم دخالت کنند بلکه این دخالت افراد غیر متخصص است که مشکل ایجاد می کند.
منظور شما از افراد غیر متخصص چه کسانی است. ما نمونه نبود وحدت فرماندهی را در حادثه دریاچه نئور تجربه کردیم.
در حوادث وجود افراد غیر متخصص در روند امداد رسانی اختلال ایجاد می کند. ما حوادثی مانند نئور یا غرق شدگی در دریاچه شورابیل را جزو حادثه نمی دانیم. اینها حوادث خرد با دامنه محدود است.
یکی از طرح های هلال احمر که با بازتاب گسترده رسانه ای همراه بود و خبری از آن به گوش نمی رسد تیم های روستایی امداد و نجات است. آیا فعالیت این تیم ها متوقف شده است؟
تیم های روستایی تیم های پنج هزار نفری بودند که آموزش داده شدند اما در ادامه تجهیزات مناسب در اختیار آن ها قرار نگرفت و بی انگیزه شدند. با این وجود به دلیل ضرورت احیای این تیم ها استانداری مبلغ چهار میلیارد ریال برای تجهیز تیم ها اختصاص داده و قرار است تیم های روستایی با رویکرد جدیدی فعال شوند.
این اعتبار طی امسال و سال آینده تزریق خواهد شد و در هر «بخش» از استان اردبیل تیم های ۱۰ نفره تجهیز می شوند تا در صورت بروز حادثه زمان طلایی حضور در محل حادثه را از دست ندهیم.
این طرح انقلابی در امدادرسانی روستایی است و در روند تکمیل شعار «هر خانواده یک امدادگر» مورد توجه قرار گرفته است.
شما به آموزش اشاره کردید و با این وجود به نظر می رسد دوره های آموزش امداد و نجات هلال احمر شکلی فرمالیته و نمادین به خود گرفته است. برخی مدرسان دوره ها از کمبود امکانات ارائه شده در کارگاه ها گلایه دارند. این دوره ها آیا فقط محدود به اعطای گواهی است؟
آموزش یک مثلث سه ضلعی مدرس، متقاضی و تجهیزات و امکانات است. اینکه فرد خوب یاد نمی گیرد به دو ضلع دیگر بر نمی گردد. خود باید تلاش کند. چرا که ما از برترین مربیان مجرب در دوره ها استفاده می کنیم و تجهیزات هم در اختیار کارگاه ها قرار می دهیم.
به عنوان مثال در دوره امداد کوهستان آقای شاهبازی مدرس ما هر کدام از متقاضیان را به کوهستان می برد و در آنجا آموزش می داد. وقتی ما اتاق پراتیک، خودرو آرگو و تجهیزات ست نجات داریم چه دلیلی دارد در آموزش ها به کار نگیریم. در حال حاضر حتی در برخی دوره ها اعطای گواهی هم نداریم.
وضعیت عضو گیری هلال احمر به چه شکلی است به نظر می رسد با وجود تلاش دستگاه اجرایی شما تعداد اعضای این جمعیت تقریبا ثابت است.
در حال حاضر جمعیت هلال احمر در اردبیل ۵۱ هزار نفر عضو دارد که به نسبت سال گذشته نزدیک ۲۰ درصد رشد داشته است.
سیاست جمعیت متغیر است. بنده معتقدم این تعداد نه تنها کم نیست بلکه طی چهار سال این تعداد عضو در یک نهاد غیر دولتی قابل توجه است. همین الان اگر اقدام کنیم می توانیم ۵۰۰ هزار نفر عضو گیری کنیم اما ما به دنبال عضوی که آموزش ندیده است، نیستیم.
در خود کانون داوطلبان ۱۴ هزار و ۹۵۰ نفر عضو داریم که رقم قابل توجهی است. ۲۴ هزار و ۱۳۲ نفر در کانون های جوانان، دانشجویی، دانش آموزی، طلاب، روستایی و غنچه های هلال عضو داریم که طی دو سال گذشته فعال شده اند.
در خصوص طرح «دادرس» برای مخاطبان ما بگویید. به نظر می رسد این طرح با تغییراتی در اجرا مواجه است.
طرح دادرس یا دانش آموزان آماده در روزهای سخت ویژه دانش آموزان اول متوسطه است که در مدارس اجرا می شود. امسال ۱۶۵ تیم دادرس با آموزش دو هزار و ۳۱۰ دانش آموز انجام شد.
تغییر این طرح در نحوه آموزش دانش آموزان است. پیش از این به دنبال این بودیم که مربی مدرسه و مدیر آموزش ببینند و دانش آموز را آموزش بدهند. با این وجود این نحوه اجرا با مشکلاتی مواجه بود که موجب شد از خود مربیان هلال احمر برای آموزش دانش آموز استفاده شود.
یکی دیگر از طرح های هلال احمر آمبولانس خصوصی بود که باز به نظر می رسد مسکوت مانده است. دلیل عدم اجرای این طرح را اعلام کنید.
این طرح یک طرح سرمایه گذاری بود که با هدف ارائه خدمت بیشتر و استفاده بهینه از آمبولانس های هلال احمر مطرح شد. برای اجرای آن نیازمند مجوز از علوم پزشکی بودیم که در مقابل علوم پزشکی استان فضای بزرگی با ۱۲ اتاق برای اسکان کادر درمانی و پزشکی از ما درخواست کرد. هلال احمر چنین فضایی در اختیار ندارد و به همین دلیل ما نتوانستیم مجوز فعالیت آمبولانس ها را اخذ کنیم.
اعتبارات احداث آشیانه بالگرد هلال احمر در اردبیل تامین شده است. این روزها از برخی نمایندگان و مسئولان شنیده می شود که بالگرد استقرار یافته است. این اظهارات را تائید می کنید؟
۱۰ میلیارد ریال برای آشیانه اختصاص یافته است اما هنوز مکان آن قطعی نیست. دو گزینه برای آشیانه دارم که یکی در فرودگاه اردبیل است و در صورتی که فرودگاه موافقت نکرد در مجاورت ساختمان جمعیت در شهرستان نمین آشیانه احداث خواهد شد.
تا زمانی که آشیانه نباشد نمی توان بالگرد مستقر کرد. در برخی استان ها در ساخت آشیانه به سرعت اقدام کرده اند و وقتی درخواست بالگرد دارند به دلیل اینکه این پیش شرط مهیا است به سادگی می توانند بالگرد تامین کنند. ما در ابتدا باید آشیانه را تکمیل کنیم و بعد بالگرد را مستقر کنیم.
آیا این بالگرد به عنوان اورژانس هوایی فعالیت خواهد کرد؟
نخیر. متاسفانه این انتظار نابجایی است که از بالگرد هلال احمر وجود دارد. بالگرد هلال احمر صرفا وظیفه پشتیبانی در امداد و نجات را دارد به عنوان مثال انتقال اقلام غذایی به محل حادثه. این بالگرد وظیفه حمل بیمار بیمارستانی را ندارد. ممکن است در یک حادثه اگر مصدوم حمل نشود جان خود را از دست بدهد و به همین دلیل بالگرد مصدوم را انتقال دهد اما اینطور نیست که برای انتقال بیماران مورد استفاده قرار گیرد.
تامین اورژانس هوایی بر عهده علوم پزشکی است و نه هلال احمر. اخیرا ۱۲ استان از وزیر بهداشت اورژانس هوایی درخواست کردند و ضروری است استان اردبیل نیز به این مقوله توجه داشته باشد.
وضعیت پایگاه های امدادی هلال احمر در جاده ها را تشریح کنید. در کدام محورها با کمبود امکانات مواجه ایم؟
در حال حاضر ۲۰ پایگاه جاده ای داریم که ۱۲ مورد ثابت و مابقی سیار است و در تعطیلات نوروز همگی فعال خواهند بود.
اردبیل نسبت به پوشش پایگاه های بین شهری وضعیت مطلوبی دارد و یکی از دلایل آن نزدیکی محورهای مواصلاتی به یکدیگر و گستره محدود استان است. با این وجود در سه محور با کمبود مواجه ایم. ۱. محور سرچم- کجل که باید پایگاهی از طریق اورژانس یا هلال احمر احداث شود. ۲. اهر - مشگین شهر که پایگاه شهرستانی دارد و استان هم باید پایگاه دایر کند و ۳. محور پارس آباد- بوران.
هر پایگاه باید با پایگاه بعدی ۵۰ کیلومتر فاصله داشته باشد و به جمعیت شهری و پاسگاه پلیس نزدیک باشد. در عین حال امکان سرویس دهی تلفن همراه در محدوده آن وجود داشته باشد.
در طرح جدیدی فعالیت اورژانس و هلال احمر در پایگاه ها تجمیع می شود. موافق اجرای این طرح هستید؟
بله. یک کاسه شدن فعالیت ها و خدمات تاثیرات مطلوبی به دنبال دارد. ببینید نیروهای اورژانس در بحث درمان تخصص به مراتب بیشتری از نیروهای امدادی دارند و در مقابل هلال احمر امکانات سخت افزاری، تجهیزات و خودرو بیشتری دارد. شما تصور کنید تجمیع این امکانات چقدر در حوادث تاثیر گذار خواهد بود.
از جمله طرح های پرحاشیه هلال احمر در سال جاری ساخت دو ساختمان تجاری است. برخی معتقدند هلال احمر از رسالت خود فاصله گرفته و به سمت تجاری سازی متمایل شده است. برای مخاطبان ما بگویید ساختمان های ایستگاه سرعین وشریعتی آیا صرفا نیت تجاری را دنبال می کنند؟
این حاشیه ها برای خود ما نیز آزار دهنده است و حتی مانع از اجرای چند طرح تجاری دیگر شده است. پیش از حضور بنده در هلال احمر این نهاد اجرایی در اردبیل ۱۰ مغازه داشته و هم اکنون نیز دارد که اجاره داده است.
تجاری سازی نه تنها با رسالت ما مغایر نیست بلکه در راستای تحقق برنامه ها و ارائه بهتر خدمات ضرورت دارد.
۹۵ درصد منابع درآمدی این ساختمان ها که نمونه های آن در شهرهای دیگر به مراتب بیشتر است صرف استان ها می شود و پنج درصد برای حوادث بحرانی در مرکز ذخیره می شود. مثلا وقتی در اردبیل زلزله رخ داد هرقدر اعتبار مورد نیاز است از محل این پنج درصد استان ها در اختیار اردبیل قرار می گیرد.
نکته اینجاست که هلال احمر یک سازمان غیر دولتی است و این در اساسنامه هلال احمر عنوان شده است. در دنیا تمام موسسات غیر دولتی منابع درآمد زایی دارند تا وابستگی به دریافتی دولت را تعدیل کنند. تا چه زمان باید دست نیاز به سوی مردم دراز کرد و یا از دولت پول خواست؟
هلال احمر باید خود منابع پایدار درآمد داشته باشد تا بتواند در امداد رسانی خدمات مطلوب ارائه دهد.
پروژه های تجاری هلال احمر در اردبیل تداوم خواهد داشت؟
بله. برای سال آینده هر شهرستان یک پروژه تجاری را برنامه ریزی کردیم. فعالیت هلال احمر کاملا شفاف است و اینطور نیست که با این پروژه ها مدیری جیب خود را پر پول می کند. شهروندان اردبیلی در آینده محاسن و ثمرات اجرای این پروژه ها را خواهند دید و هر چند امروز نقد می شود اما ما به کار خود اعتقاد داریم.
یکی از ایرادات وارد بر ساختمان ایستگاه سرعین موقعیت آن نسبت به پروژه پل قدس شهرداری است. آیا موافق تعارض وضعیت این ساختمان با این پروژه هستید؟
پروژه پل روگذر ایستگاه سرعین تازگی ندارد. زمانی که خواستیم این ساختمان را بسازیم از نقشه این پل اطلاع داشتیم و اگر دقت کنید چهار متر عقب نشینی کردیم. به عقیده بنده هیچ مشکلی در اجرای این ساختمان وجود ندارد.
برای مخاطبان ما بگویید بیشترین عملیات هلال احمر استان در کدام حوادث بوده است؟
امسال ۴۲۶ مانور، اردو و مسابقه انجام شده است. ۸۰۲ عملیات نیز در سال جاری به ثبت رسیده است که شامل سیل، آتش سوزی، کوهستان، رانش، برف و تصادفات می شود. بیشترین عملیات مربوط به تصادفات جاده ای است.
...........................
گفتگو: ونوس بهنود
نظر شما