به گزارش خبرنگار مهر، دومین کارگاه آموزشی شاعران جوان کشور در همایش تابستانه اردوی شاعران جوان انقلاب که از سوی موسسه شهرستان ادب در مشهد مقدس در حال برگزاری است با سخنرانی مرتضی امیری اسفندقه درباره نیما یوشیج و قالب شعری او ادامه یافت.
وی در ابتدای سخنان خود با نقل قولی از اخوان ثالث که در آن نیما یوشیج خدا مست و مست خداوند معرفی شده بود، اظهار کرد: وقتی می گوییم قالب نیمایی، منظورمان این نیست که قبل از نیما این قالب وجود نداشته است. قالب نیمایی برای ما منظور قالب شعری نیمای عصر مشروطه نیست؛ بلکه در قرن هفتم و در نامه های از بیدل هم شعر نیمایی داریم. در میان شاعران معاصر نیز اخوان و شامل و فروغ و حتی قیصر امین پور هم نماینده تمام عیار شعر نیما نیستند هر چند که قیصر از همه بیشتر به قالب او نزدیک شده بود اما آنچه نیما گفته، هنوز تام و تمام در شعر انجام نشده است.
به کجا چنین شتابان
اسفندقه ادامه داد: اگر ما با شتاب به سوی شعر سپید رفتیم به خاطر این بود که شعر نیما را درک نکردیم. نیما در خطاب به شاملو که به سمت شعر سپید رفت گفت «او نامرد مردی بود.» این دعوا شخصی نیست بلکه به خاطر این حرکت شتابان به سوی شعر آزاد صورت گرفت.اگر بخواهیم ریشه شعر نیمایی را بیابیم باید به شعر سعدی نگاه کنیم. باید توجه کنیم که شعر نیمایی در غزل و قصیده و قطعه و رباعی هم می تواند رخ دهد و به همین خاطر شعر نیما را فقط در قالب محدود نمی دانیم بلکه سامانی است که قلب تپنده شعر است.
شاعر مجموعه شعر «دهلی ستاره بود» افزود: در هر دوره ای از شعر فارسی یک شاعر به نام نیما داشته ایم ولی بعد از نیما دیگر شاعری نداشته ایم که کار او را بکند. از سوی دیگر این روزها قالب شعر شکسته است و بسیاری از محتواهایی کهی میتواند شعر را بسازد در کوچه و خیابان ریخته است، آنکه استعداد شاعری دارد همه شاعران روزگار را کاویده است می تواند در این زمانه و با یک نگاه دیگر شعر بگوید.
نیما راه ادا در آوردن را بست
امیری اسفندقه ادامه داد: نیما هرگز نگفت دوره غزل سرآمده بلکه برخی شاگردان ناخلف او این حرف را زده اند. فروع فرخ زاد میگوید که نیما دیدن را به من آموخت و البته منظورش در حقیقت نوع دیدن است. دستگاه شعر نیما به معنای موسیقایی و شعری، گوشه های بازی دارد که شاعران بزرگ در آن آواز سر داده اند. مثلا حسین منزوی یک غزل سرای نیمایی است و نماینده نیما در غزل است. من ولی می خواهم به شما بگوییم که با وجود این همه عالم ادبیات عالم ادا در آوردن نیست چون راهش را نیما بسته است.
این شاعر ادامه داد: اگر برخی مضامین را می بینیم که هنوز با شعر گفته نشده است به این باز می گردد که شاعران میخواهند حافظانه سخن بگویند ولی تلاش شاعر باید این باشد که حافظانه شعر نگوید و به جای آن خودش شعر بگوید.
وی ادامه داد: شعر نیمایی فقه است و اجتهاد می آورد. وقتی یک برگ از درخت می افتد و شاعر از آن سخن می گوید این خودش تفقه است و یعنی شاعر آن را فهمیده است.در عالم نیما باید به سراغ شعر رفت و نباید منتظر شعر نشست. در این عالم باید پیوسته تمرین و دست به تلاش زد. خوانش شعر نیمایی هم یک هنر است.
تنها قیصر قواعد نیما را رعایت می کرد
این شاعر با بیان اینکه شعر نیاز به مشق قلبی دارد و شعر شما مشق قلب شما است گفت: شعر نیمایی برای رنگ کردن و سیاه کردن نیامده است. از میان شاعران معاصر فقط قیصر قواعد شعر نیما را رعایت کرده و وگرنه نه اخوان نه شاملو و نه فروغ هیچکدام رعایت نکرده اند. اخوان مسیر خود را رفته و البته گفته که نیما مانند من شعر نمی گفت. شعر اخوان، اخوانی است نه نیمایی. اما من وقتی به شعر نیمایی جوان امروز نگاه میکردم میدیدم همه اخوانی است و نیمایی.
این شاعر همچنین گفت: نمره اخوان که شاگرد نیما است، بیست نیست و نمره هیچ کس در شعر نیمایی بیست نیست و همه هنوز در حال دوره کردن هستیم هر چند اخوان شاگرد خوب نیما است. ما هنوز در قرن چهارم شعر نیمایی هستیم و تازه عنصری و رودکی شعر نیمایی مطرح شده اند و هنوز حافظ شعر نیمایی پا به عرصه شعر نگذاشته است پس نباید هول کرد که قله های شعر نیمایی کجایند. حساب اخوان فروع شاملو یدالله رویایی را باید از نیما جدا کرد زیرا طبق گفته خودشان سلیقه آنها شعر نیمایی را نپذیرفته و عرصه شعر نیمایی عرصه کشته شدن سلیقه شخصی است. البته شعر نیمایی هیچ مخالفتی با قالب های کهن شعر فارسی ندارد؛ قافیه پذیر است و اگر من در اجرایش موفق نبوده ام نشانه بی توفیقی من است و هنوز باید تلاش کنم.
نظر شما