به گزراش خبرگزاری مهر، برنامه «سوفیا»، تولید شبکه رادیویی گفتوگو، از برنامه‌های انگشت‌شمار رادیویی است که به‌صورت تخصصی به مباحث مختلفی از دنیای اندیشه و فلسفه می‌پردازد و هر از گاهی سراغ موضوعی یا زمینه‌ای فلسفی رفته و با دعوت از اساتید و کارشناسان آن عرصه، به بررسی می‌پردازد.
ساختار این برنامه باسابقه که از نخستین روزهای تاسیس شبکه رادیویی گفتوگو همراه مخاطبین اهل اندیشه خود بوده، میزگرد و گفت‌و‌گوست و این برنامه نیز همچون دیگر برنامه‌های رادیو گفتوگو سعی داشته تا سنت نیکوی گفتوگو یا به بیان دیگر گفت‌وشنود را زنده نگه داشته و حقیقت‌یابی را از این رهگذر پی بگیرد.
سوفیا در یکی از آخرین پرونده‌های خود سراغ فلسفه برای کودک و نوجوان (فبک) رفت و به معرفی جامع و جمع‌وجوری از این زمینه نو در فلسفه پرداخت. فلسفه برای کودک و نوجوان، از آن نام‌هایی است که در اولین مواجهه با آن، هم نگران‌کننده است و هم جذاب. نگران‌کننده است چون در نگاه اول انسان گمان می‌کند که قرار است حرف‌های پیچیده فلسفی که گاه افراد بالغ هم قادر به درک آن نیستند، به خورد بچه‌ها داده شود. اما جذاب است چون فکرآموزی و پرورش فکری درست به کودکان و نوجوانان، از دغدغه‌های همیشگی ما بوده و شاید این نام، راهی نو برای آموزش اندیشیدن به کودکان و نوجوانان کشورمان باشد؛ بچه‌هایی که افراد تاثیرگذار فردای جامعه ما هستند.
برنامه فلسفی سوفیا در این فصل از تولیدات رادیویی خود، در پنج برنامه به بررسی فبک پرداخته است. چکیده‌ای از این برنامه‌ها به این شرح است:
در سه برنامه اول، با حضور دکتر روح‌الله کریمی و دکتر فائزه رودی، کارشناسانی فعال و توانا در این عرصه به معرفی فبک پرداخته شد. عناوین مباحث این سه برنامه به این شرح بوده است:
برنامه اول: آشنایی با معنا و تاریخچه فبک، معرفی لیپمن و کار او، اصطلاح فبک، هدف فبک، کودک عصر فبک، پیشینه‌های مرتبط با فبک در سنت‌های شرقی و غربی، اشاره .فیلسوفان غربی گذشته به کودک و تفکر او
برنامه دوم: نسبت فبک با علوم مختلف مانند فلسفه، روان‌شناسی، تعلیم و تربیت و ادبیات کودک، نقد مبانی فبک نسبت به آموزش و پرورش سنتی، روش فبک و درباره فبک، روش عقلی و تجربی در برنامه فلسفه برای کودک، کارکرد پژوهش‌های مختلف درباره فبک، کمبودهای پژوهشی فبک، نقش ادبیات و هنر در فبک، جایگاه و معنای فبک در هر یک از دو مکتب فلسفی تحلیلی و قاره‌ای، اهمیت داستان‌نویسی برای فبک و کارگاه‌های .موجود آن در ایران، ویژگی‌های لازم داستان مناسب حلقه کند و کاو
برنامه سوم: معنا و جایگاه سه تفکر انتقادی، خلاق و مراقبتی در فبک، تعارض یا همراهی دو تفکر نقاد و خلاق، فبک و تربیت اخلاقی با اشاره به عادت‌سازی و سازگاری سه ساحت باور، گفتار و رفتار، معرفی مجموعه‌های مختلف فعال در حوزه فبک در ایران، اشاره به نقدها و مخالفت‌های مختلف با فبک، تئوری‌ها و معانی مختلف بومی‌سازی فبک در ایران، اشاره به برخی درس‌های رسمی آموزش و پروش در حوزه پروش فکر کودک و آسیب‌شناسی آن‌ها بر مبنای فبک، وضعیت موجود فبک در ایران.
سوفیا پس از این سه برنامه، با نگاهی تخصصی‌تر سراغ «داستان» و جایگاه و ویژگی‌های آن در فبک رفته و به بررسی این موضوع پرداخت. فکرآموزی به کودک و نوجوان در فبک، در فضایی انجام می‌گیرد که به «حلقه کند و کاو» معروف است و فردی که برای این کار آموزش دیده تا بچه‌ها را به آموختن اندیشیدن نزدیک کند، فردی است که به‌نام «تسهیلگر» شناخته می‌شود. اما شروع کار تسهیلگر در حلقه کند و کاو، با محرکی اولیه شکل می‌گیرد تا به گفت‌وگوی سازنده‌ای میان بچه‌ها برسد. محرک اولیه حلقه در بیشتر مواقع، داستان است، اما داستان مورد نظر فبک، ویژگی‌های خاصی دارد که دو برنامه بعدی سوفیا به این ویژگی‌ها پرداخته است.
این دو برنامه که با میزبانی «پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» برگزار شد، با حضور دکتر سعید ناجی، از چهره‌های باسابقه و شناخته شده فبک و دکتر لیلا مجیدحبیبی از فعالان رشته ادبیات فارسی که به صورت خاص روی داستان‌های فبک متمرکز است برگزار شد. همچنین دکتر روح‌الله کریمی و خانم سمانه عسکری نیز در این جلسه حضور داشته و با طرح پرسش‌هایی، به تکمیل مباحث این برنامه‌ها پرداختند. در این دو برنامه نیز مطالبی با این عناوین مطرح شد:
برنامه چهارم: جایگاه و نقش داستان در فبک، داستان فبک از نگاه لیپمن و سه کفایت لازم در این داستان‌ها از نگاه او، داستان فبک از نگاه دیگر متفکران این عرصه، داستان فبک به مثابه سکوی پرش ذهن کودک به مسائل فکربرانگیز، اهمیت شخصیت‌های داستان فبک، کارکردهای جانبی داستان فبک مانند تاثیرهای آموزشی، شناختی و اخلاقی-اجتماعی، لزوم هماهنگی فضای داستان فبک با فضای زندگی کودک از نظر سنی و جغرافیایی، نقش باورهای پایه‌ای در داستان فبک، تاثیر فبک بر آموزش دیگر علوم و دروس، جنبه اخلاقی در داستان فبک، آیا سخنان عمیق از زبان شخصیت‌های کودک داستان فبک، نوعی فضای تصنعی ایجاد نمی‌کند؟، لزوم و چگونگی بومی‌سازی در داستان‌های فبک، آسیب‌شناسی معنای غلط بومی‌سازی، تفاوت داستان‌های کلاسیک و داستان‌های فبک، معنادارسازی اطلاعات به جای انتقال اطلاعات در داستان‌های فبک، نقش اساسی داستان فبک در مرحله اول از سه مرحله حلقه کند و کاو.
برنامه پنجم: بررسی داستان فبک به مثابه یک ژانر جدید در ادبیات داستانی، تفاوت‌های روشی و محتوایی میان داستان فبک و دیگر داستان‌های کودک و نوجوان، تفاوت داستان فکری با داستان فلسفی مودر نظر فبک، کم و کیف داستان‌های موجود خارجی و ایرانی در زمینه فلسفه برای کودک، مسئله بومی‌سازی داستان‌های ترجمه‌ای و اهمیت توجه تفاوت‌های فرهنگی کشورهای مختلف، ضرورت تالیف داستان فبک و برتری آن نسبت به ترجمه، آسیب‌شناسی ترجمه داستان‌های فبک و مشکلاتی مانند تنزل محتوای فلسفی رد متن ترجمه شده، تبدیل زبان داستان به زبان بزرگسال در حین ترجمه، از بین رفتن بار هنری و زیبایی‌شناختی این داستان‌ها در فرآیند ترجمه. بررسی مسئله همذات‌پنداری بچه‌های ایرانی با فضای داستان‌های خارجی ترجمه شده، آسیب‌شناسی استفاده از داستان‌های تالیفی یا ترجمه‌ای نامرغوب در بعضی مراکز کشور، بررسی فعالیت‌های تربیت داستان‌تویس فبک در کشور، گزارشی از روند ثبت فلسفه برای کودکان به عنوان رشته‌ای دانشگاهی در سه شاخه در ایران، نگاهی به فعالیت‌های آموزش و پروش در حیطه فکرآموزی به کودک و نقد آن، بررسی خطرهای بد کار کردن در حیطه فبک و خطرناک‌تر بودن آن از نپرداختن به این حوزه.
برنامه سوفیا را می‌توانید هر شنبه‌شب ساعت ۲۳ از رادیو گفتوگو روی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳.۵ مگاهرتز بشنوید. همچنین می‌توانید برنامه را با دستگاه دیجیتال تلویزیون یا از طریق پخش اینترنتی آن در سایت رادیو گفتوگو نیز بشنوید.
با مراجعه به صفحه برنامه سوفیا در سایت رادیو گفتوگو می‌توانید برنامه‌ها را گوش کنید یا فایل آن را دریافت کنید. همچنین می‌توانید نظرات خود را درباره این برنامه در همان صفحه ثبت کنید.
http://www.radiogoftogoo.ir/soofia
نظر شما