سید مجتبی موسوی سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره فعالیت‌های تجسمی سازمان زیباسازی از ابتدای سال ۹۵ گفت: خوشبختانه از ابتدای سال ۹۵ برنامه ریزی های متنوع و متعددی در حوزه دیوارنگاری و عرصه گرافیک و مجسمه سازی در سازمان زیباسازی صورت گرفته که شاید بیشترین نمود فعالیت ما نزد مخاطب آثار گرافیکی باشد که شهروندان در طول سال روی بیلبوردها و سازه هایی که مربوط به تبلیغات فرهنگی است مشاهده می کنند.
وی ادامه داد: ما سعی می کنیم مشارکت حوزه های مختلف تجسمی که امکان همکاری با پروژه های شهری را دارند گسترش دهیم تا ایده های خلاقانه هنرمندان هرچه بیشتر در سطح شهر اجرا شود.
سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران با مروری بر اتفاقات هنرهای تجسمی که در چند ماه گذشته در این سازمان انجام شده است، بیان کرد: امسال اردیبهشت ماه دومین دور رویداد «نگارخانه ای به وسعت یک شهر» را اجرایی کردیم که به نمایش آثار هنری در حوزه هنرهای تجسمی ایرانی و خارجی در بیلبوردهای سطح شهر اختصاص داشت. قبل از آن هم رویداد بهارستان را داشتیم. در ادامه هم دو سمپوزیوم مجسمه سازی یکی مخصوص مفاخر شعر و ادب برگزار کردیم و دیگری در هفته دفاع مقدس و برای گرامیداشت یاد و خاطره ایثارگران این عرصه بود. در حوزه دیوارنگاری هم با موضوع دفاع مقدس ۷ اثر را روی دیوار بردیم و یک نقاشی نیز تحت عنوان یادمان شهدای مدافع حرم در شهر اجرا شد.
اجرای آثار پیشگامان هنرهای تجسمی بر جداره های شهر
وی درباره فعالیت‌های پیش روی بخش هنری سازمان زیباسازی بیان کرد: در حال حاضر تعداد ۲۰ اثر از آثار نقاشی هنرمندان پیشگام این عرصه انتخاب شده اند که روی جداره های شهر در حال اجراست. تعداد ۱۰ اثر هم از آثار هنرمندان نقاشی خط انتخاب شده اند که همگی توسط مجریان مجرب در حال اجرایی شدن هستند.
به گفته وی، آثاری از حسین زنده رودی، مسعود عربشاهی، محمد احصایی، صداقت جباری، حسین محجوبی و... از جمله این آثار هستند.
موسوی در پاسخ به اینکه این انتخاب ها چگونه صورت گرفته است، بیان کرد: ما در کمیته هنری سازمان زیباسازی مطالعاتی انجام دادیم و بر این اساس آثار این هنرمندان را جمع آوری کردیم. در واقع این آثار توسط شورای هنری سازمان و بر اساس ویژگی های هنری آنها و دیگر اینکه امکان اجرا شدن به عنوان یک دیوار نگاری را داشته باشند، انتخاب شدند.
او ادامه داد: با هنرمندان درباره اجرای آثارشان در سطح شهر مذاکره و گفتگو و رضایت آنها جلب شده است و اعلام کردیم هر کدام از هنرمندان مایل باشند می توانند نظرات خود را ارائه دهند و بر کار نظارت کنند.
سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران درباره اینکه این آثار در کدام مناطق شهر تهران در حال اجراست، اظهار کرد: سعی کردیم این کار عمدتا در مناطق مرکزی شهر که ترددهای فرهنگی بیشتر است صورت بگیرد اما با توجه به محدودیت انتخاب دیوارها این گستره کمی وسیع تر شد. برای این دیوارنگاری های خاص هر دیواری را نمی توانستیم اختصاص دهیم.
موسوی در پاسخ به این پرسش که علت اصلی کلید خورد این پروژه جدید چه بود نیز گفت: ما ترجیحمان این است که به سمت اصلاح برنامه ها و ارتقای کیفیت اجرای آثار در سطح شهر پیش برویم، فرصت را برای بیان فکرهای جدید مهیا کنیم و حداکثر استفاده را از هنرمندان تجسمی ببریم. بسیاری از هنرمندان حوزه تجسمی به ویژه پیشکسوتان ما یا خودشان رغبتی به سمت نقاشی دیواری نداشتند یا این امکان برایشان ایجاد نشده است. یکی از راه حل های این موضوع را این دیدم که ما سراغ آثار این هنرمندان برویم. در بین این آثار، آثاری از هنرمندانی است که دیگر در قید حیات نیستند و می خواستیم یک یادگاری از آنها در سطح شهر داشته باشیم و امکان دیده شدن این آثار شاخص توسط عموم مردم را فراهم کنیم.
قصد نداریم کل شهر را تبدیل به بوم نقاشی کنیم
وی در جواب به این سوال که آیا باید این فعالیت را فاز اول اکران آثار هنرمندان تجسمی روی دیوارهای شهر بدانیم، توضیح داد: ما در این مرحله پس از مطالعه به اکران این تعداد آثار رسیدیم اما در مورد اکران آثار هنرمندان شاخص در سطح شهر باید توجه کنیم که هم باید جداره های مناسب پیدا کنیم و هم با کیفیت بالا این آثار اجرا شوند. بنابراین قصد نداریم در مدت کوتاه تمام جداره های شهر را تبدیل به بوم نقاشی کنیم. حتما با تامل در این زمینه گام بر می داریم و بر اساس نتایج و بازخوردهای دور اول قدم بر می داریم.
موسوی همچنین درباره این موضوع که نقاشی‌خط تاکنون به عنوان دیوارنگاری مطرح نبوده است، بیان کرد: ما نمونه اجرایی نقاشی‌خط را تا کنون در فضای شهری نداشته‌ایم و ممکن است برخی منتقدان بگویند این آثار شاخصه دیواری ندارند اما ما برای اینکه نمونه هایی از این آثار را در معرض دید قرار دهیم از خود هنرمندان نقاش و نقاشی خط مشورت گرفتیم و آنها بر امکان اجرایی شدن این موضوع صحه گذاشتند. ما قصد داریم بیشتر این عرصه را به مردم معرفی کنیم و امیدواریم مجموعه این فعالیت‌ها باعث رونق بازار هنر و خرید و فروش آثار تجسمی شود.
برخی ناهماهنگی ها باعث شده اسامی برخی هنرمندان همراه آثار شهری درج نشود
در بخش دیگری از این گفتگو موسوی در پاسخ به انتقادهایی درباره نحوه اکران آثار تجسمی در سطح شهر می‌شود و در برخی مواقع نام صاحب اثر ذکر نمی شود، گفت: اصولا آثار تجسمی با اسم هنرمند گره خورده است و بدون امضا و نام هنرمند، آن اثر چیزی کم دارد. در دیوارنگاری ها همه سعی ما این است که در این ۳۰ اثر به گونه ای اسامی درج شود که هم خوانا باشد و هم به ترکیب بندی اثر لطمه نزند، اما عمده انتقادها مربوط به آثار گرافیکی است که در مناسبت های مختلف روی بیلبوردها اکران می شود. در این موقعیت ها هم سیاست سازمان این است که حتما اسامی قید شود و تقریبا همیشه رخ داده است مگر در مواردی آثاری که از طریق برخی انجمن ها یا ارگان ها در اختیار ما قرار گرفته است و آنها در زمان معین شناسنامه آثار را در اختیار ما قرار نداده باشند. این ناهماهنگی هم ناشی از این است که ما مناسبت های مختلفی پیش رو داریم و زمان برای ما کم و کار زیاد است و اگر اشتباهی رخ می دهد سهوی است و ما هم باید دقت بیشتری در این باره داشته باشیم.
سازمان زیباسازی یک تنه نمی تواند فضای شهر را تغییر دهید
سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهر تهران در پاسخ به پرسش دیگری درباره این موضوع که علیرغم گستره کار سازمان زیباسازی در مناسبت های مختلف در سطح شهر و راه اندازی کمپین های مختلف برای موضوعات متنوع اما در نهایت به نظر می رسد خروجی آثار هنری در مناسبت های متعدد جلوه شهر را دستخوش تغییر نمی کند و این موضوع در مناسبت‌هایی مانند ماه مبارک رمضان و هفته دفاع مقدس و... بیشتر نمود پیدا می کند، بیان کرد: پرداختن به این موضوع مجال زیادی می طلبد اما باید گفت شهر عبارت است از یک ساختار منسجم متشکل از اجزای مختلف. ما نمی توانیم صرفا با اکران یکسری آثار تبلیغاتی روی سازه های شهری فضای شهری را در ایام مختلف مانند ماه مبارک رمضان و یا ایام نوروز به گونه ای فضاسازی کنیم که تاثیر گسترده‌ای روی همه شهر و شهروندان ایجاد کند؛ چراکه همزمان با اکران آثار و تصاویر روی سازه های شهری، حجم انبوهی از تبلیغات تجاری نیز اکران می‌شود.
او ادامه داد: ضمن اینکه تهران به شدت شهر رو به توسعه ای است و حجم انبوهی از ساخت و ساز در آن در جریان است. چه بسا اگر یک بیلبوردی با فرهنگ تبلیغ آموزه های دینی در پس زمینه اش یک معماری اسلامی و با هویت وجود داشته باشد تاثیرگذاری زیادی داشته باشد تا همان بیلبورد در پس زمینه اش یک برج بلند در حال ساخت باشد. ضمن اینکه ما به تغییر رویکرد در این زمینه نیز نیازمندیم به طور مثال شهروندان در ماه محرم و صفر به صورت خودجوش رفتار می‌کنند و هر کس در این ایام وارد شهر شود متوجه می شود در یک مناسبتی قرار داریم. این موضوع می تواند به دیگر مناسبت ها نیز تسری پیدا کند و هماهنگی بین بخشی سایر ارگان ها را می طلبد.
برپایی نمایشگاه پنجمین دوسالانه مجسمه های شهری
موسوی درباره برپایی هشتمین سمپوزیوم بین المللی مجسمه سازی تهران که قرار بود مهرماه در تهران برگزار شود، گفت: اجرای این سمپوزیوم که با رقابت ۵ هنرمند ایرانی و ۶ هنرمند جهانی برگزار می شود به اردیبهشت ماه سال ۹۶ موکول شده است. ولی ما در حال حاضر نمایشگاه پنجمین دوسالانه مجسمه های شهری را در حال برگزاری در موسسه صبا داریم که تا دی ماه به کار خود ادامه می دهد. این دوسالانه هدف مشخصی را دنبال می کند و به دنبال طرح ایده ها و طرح های خلاقانه در زمینه مجسمه های شهری است. وقتی در این نمایشگاه آثار ارائه می شوند، نقد و بررسی و تحلیل می شوند و همچنین این نمایشگاه مجرایی برای اجرای این آثار در فضاهای شهری است و بسیاری از آثار دوره های قبل اجرایی شدند و حتی در فضاهایی در شهرستان ها نصب شدند.
نظر شما