به گزارش خبرنگار مهر، چندی پیش کتابی با عنوان «تحول آرای فلسفی یورگن هابرماس درباره نقش دین در حوزه عمومی» نوشته معصومه بهرام توسط انتشارات وایا منتشر شده است.
این کتاب شامل پنج فصل با عناوینی چون کلیات، تعاریف نظری کلیدواژه ها در تفکر هابرماس، تفکرات اولیه هابرماس درباره نقش دین در حوزه عمومی، تفکرات اخیر هابرماس درباره نقش دین در حوزه عمومی و جمع بندی است. در انتهای اثر هم پیوست،نمایه، اصطلاحات و تعبیرات و جداول مربوطه آمده است.
بهرام در این اثر ضمن شرح و توضیح مبانی دیدگاه فلسفی اولیه و بعدی هابرماس درباره دین، مسائب دیگری چون تحول نگرش او به دین همچون یکی از منابع مشکلات درونی مدرنیته و سپس تلقی او از دین همچون منبع اصلی شوق و انگیزه برای پی ریختن زیست جهان فرهنگی- اجتماعی مطلوب را بررسی کرده است. نادیده گرفته شدن مطالعات متاخر هابرماس درباره نقش، جایگاه و کارویژه دین در دنیای معاصر مایه تاسف است چرا که پروژه متاخر هابرماس فی الواقع کوششی است خلاق و مهم برای گذار به فراسوی فرض های سکولار که وجه بارز بسیاری از مطالعات مدرن در مورد دین است.
نویسنده در سراسر کتاب تاکیده کرده است که برای درک عقاید هابرماس در خصوص دین نخست لازم است که با عناصر بنیادی تفکر او آشنا شویم. در نتیجه پس از «کلیات» پاره ای از مفاهیم و موضوعات کلیدی را که درسرتاسر کتاب مورد استفاده قرار گرفته توضیح داده است. پس از وارسی رابطه میان دینداری و عقلانیت تفکرات قبلی و بعدی هابرماس درباره نقش دین در حوزه عمومی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در واقع این مباحث نشان می دهد که در آثار اولیه هابرماس دین باید جای خود را به فلسفه بدهد اما در آثار اخیرش دین می تواند به زندگی شخصی عمومی معنا ببخشد.
در بخشی از کتاب آمده است: هابرماس برآن است تا اهمیت دین را در حوزه عمومی به رسمیت بشناسد. او برخلاف مارکس، دین را بخش ضروری و زیربنایی زیست جهان محسوب می کند و اعلام می دارد که ما نمی توانیم زیست جهان را بدون اجزاء و عناصر تشکیل دهنده آن داشته باشیم و یکی از بخش های بنیادی و لاینفک زیست جهان را امور مربوط به دین تشکیل می دهد. لذا، برخورد وی با دین دیگر تقلیل گرایانه و ساده انگارانه نیست بلکه عمیق و جدی است. برخوردی که اجازه می دهد دین، سکولاریسم و پیامد فلسفی آن را به چالش جدی بکشاند. در پرتوی همین تمرکز روی اهمیت دین در زیست جهان است که هابرماس در صدد برآمده تا تصویر بهتری از جامعه برپایه صلح، اتحاد و سعادت بشری ترسیم کند.
کتاب نامبرده در ۲۳۹ صفحه با قیمت ۲۰ هزار تومان توسط انتشارات وایا روانه بازار نشر شده است.
نظر شما