خبرگزاری مهر - گروه استانها: محمد تبریزی*: در اینکه شوراها و نظام شورایی می تواند نسبت به مشارکت مردم در اداره جامعه و به طبع آن ایجاد روحیه همبستگی و عدم بی تفاوتی و مسئولیت پذیری جامعه بینجامد تردیدی وجود ندارد کمااینکه در آموزه های دینی و تعالیم قرآنی بر این حسنه تاکید شده و در نظام باستان نیز این روش، روشی شناخته شده است که از جمله آن مجلس مهستان در ایران باستان است.
پس از انقلاب مشروطه و گسترش روحیه تجدد طلبی، شهرداریهای نوین تشکیل و به دنبال آن قوانین بلدیه و شهرداری تنظیم و به مرحله اجرا درآمد و اداره امور شهرها وارد شرایط جدید شد که سعی در دخالت و مشارکت مردم در این اداره گردید که تشکیل انجمن های شهر از مصادیق بارز آن بود.
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی اصولی در قانون اساسی به تشکیل شوراها در سطوح مختلف اختصاص یافت و بصورت ناقص در برهه هایی از زمان نشانی از تشکیل شوراهای شهر دیده شد تا اینکه حدود ۱۸ سال پیش اولین انتخابات سراسری شوراهای شهر و روستا برگزار و منتخبین مردم به این شوراها راه یافتند.
واضح است ورود افرادی که اغلب آنها تجربه ای در مدیریت شهر نداشته اند و به صرف شهرت و یا امتیازات دیگری انتخاب شده اند چالشهایی در این عرصه بوجود آورد اما به مرور با مهم شدن اصل تخصص گرایی بصورت تدریجی این نقص برطرف شد. اما این به تنهایی کافی نبوده و شاهد آن هستیم که شوراهای متخصص در پیشبرد اهداف خود ناکام بوده اند.
برهمین اساس به نظر می رسد مجموعه ای از عوامل و شاخصه ها و خصوصاً چیدمان ترکیب شهردار، مدیران شهرداری و مدیران دولتی در این اثرگذاری دخیل است و از طرفی جامعه نیز به صرف انتخابی که نموده انتظار دارد همه مشکلات خرد و کلانش توسط شوراها حل و یا لااقل پیگیری شود که البته انتظاری به جا است حال آیا شورا می تواند یا می خواهد وارد همه این عرصه ها شود خود نیاز به مجالی دیگر دارد.
ولی آنچه به نظر می رسد این است که نه می تواند و گاهی حتی نمی خواهد وارد این مقوله شود که در نهایت با توجه به صراحت اصول قانون اساسی و شرح وظایف و اختیارات شورا در وسعت عمل وی به عنوان نهادی پرسشگر با واکنش منفی جامعه مواجه می شود.
از آنجاییکه ارائه وعده ای واهی و یا غیرممکن به بخشی از داوطلبین شوراها این امکان را می دهد که با ایجاد و ترسیم فضایی غیر واقعی به موفقیتهایی برسد این روند وارد شکل نامناسبی شده که این شائبه را در اذهان ایجاد کرده که مردم فقط در ایام مبارزات انتخابی شوراها مورد توجه هستند و از طرفی اعضاء جدید الورود از بدو تصدی این سمت نباید در فکر انتخاب مجدد باشند زیرا این نحوه نگرش منجر به اعمالی می شود که بر عدالت رویه اثرگذار است.
شاید دولتها نیز در این مقوله کم کاری نموده اند زیرا آموزشهای لازم به افراد منتخب داده نمی شود که بیاموزند هدف از حضورشان و ارائه خدمات شهری چیست؟
یک عضو شورا باید بداند هر چند ممکن است به واسطه آرای طیف خاصی از مردم به صحن شورا راه یافته باشد ولیکن به محض حضور در شورا، دیگر نماینده همه مردم شهر است و باید منافع همه شهر برای وی یکسان باشد و رأی دهندگان از نگاه عادلانه وی مطمئن و امیدوار باشند.
بااین وجود با تمام این ها نظام شوراها می تواند به استقرار حاکمیت مردم و قانون در شهرها و روستاها منتهی شود و با الهام از اصل تفکیک قوا و عدم تمرکز قدرت در دست نهادهای عمومی و دولتی از تجاوز و خودسری و رفتار دلبخواهانه آنان جلوگیری کند.
بدیهی است چنانچه قدرت مجری و تصمیم گیرنده در یک فرد جمع گردد عاقبتی جز خطا نخواهد داشت بنابراین شوراها به عنوان نماینده وجدان عمومی جامعه می توانند از این تمرکز گرایی جلوگیری و منتهی به مشارکت مردم در امور جامعه شوند.
* رئیس کمیسیون اقتصاد، سرمایه گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان
نظر شما