نمک موضوعی چالشی برای ساخت سد گتوند علیا/ آب کارون شورتر می شود

مدیر مطالعات طرح سد و نیروگاه گتوند علیا در این خصوص گفت: با توجه به حجم 5/4 میلیارد متر مکعبی آب در مخزن سد و نحوه تماس سازند گچساران با آب مخزن مقدار نمک موجود در محل در عمل تاثیر دراز مدتی بر کیفیت آب مخزن سد ندارد.   

آرش محجوب به برآورد کارشناسان از میزان دقیق حجم رگه های نمک موجود در این سازه اشاره کرد و افزود: در برآوردهای اولیه، حجم نمک موجود در رگه های نمکی واقع در داخل مخزن سد گتوند علیا به میزانی برآورد می شد که می توانست بر کیفیت آب کارون تاثیرگذار باشد.
 
وی با ناچیز دانستن نمک موجود در ساحل سمت چپ رودخانه کارون گفت: آثار کوتاه مدت این مقدار نیز با مدیریت صحیح در امر آبگیری و بهره برداری از مخزن در طول سه تا پنج سال اولیه آبگیری به طور کامل برطرف می شود.
 
محجوب اضافه کرد: درون مخزن این سد، گنبد یا توده نمکی وجود نداشته و تنها در بخش محدودی از ساحل سمت چپ رودخانه رگه هایی از نمک مشاهده می شود که حجم کلی آن با بدبینانه ترین محاسبات کمتر از پنج درصد برآوردهای اولیه تخمین زده می شود.

وی گفت: با انجام مطالعات مربوطه توسط مشاور ما در طرح(شرکت مهاب قدس) با انعقاد قراردادی با یک کنسرسیوم دانمارکی - انگلیسی و انجام مطالعات تکمیلی ژئوتکنیک که در سطح وسیعی با حفاری گمانه های جدید، برداشت پروفیلهای لرزه ای و ژئوالکتریک و آزمایش های مختلف روی آب و مصالح منطقه در داخل و خارج کشور صورت گرفت نسبت به اندازه گیری دقیق میزان نمک موجود در سازند گچساران و بررسی ظرفیت انحلال و تاثیر آن بر کیفیت آب اقدام شد.
 
مدیر مطالعات طرح سد و نیروگاه گتوند علیا فاصله رگه های موجود نمک با محل ساخت بدنه سد را در حدود 5/4 کیلومتر عنوان و اضافه کرد: به دلیل دوری زیاد این سازند از محل بدنه سد و ساختار زمین شناسی منطقه از نقطه نظر مقاومت و پایداری و نیز آب بندی مخزن سد نیز هیچ گونه مشکلی وجود ندارد.
 
با این وجود کارشناسان محیط زیست و نظام مهندسی اعتقاد دارند نزدیکی معدن نمک به محل سد گتوند علیا، در پروژه مطالعاتی این سد در نظر گرفته نشده است.
 
آنها اعتقاد دارند: وجود این معدن که در فاصله 5 کیلومتری سد واقع شده باعث می شود که به هنگام آبگیری و تشکیل دریاچه پشت سد، این معدن عظیم نمک که ذخیره نمک آن صدها میلیون تن برآورد شده است به کلی به زیر آب دریاچه فرو رفته و این امر شوری آب رودخانه کارون را به بالاترین حد ممکن می رساند.

این معدن در واقع یک گنبد نمکی است که بر روی تپه ای در نزدیکی سد فوران می کند و از قسمت غربی رودخانه کارون تا نزدیکی منطقه سردشت دزفول وسعت دارد. عبور رودخانه کارون از وسط معدن، آن را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرده به طوری که بخش زیادی از شوری آب رودخانه کارون هم مربوط به این قسمت است.

با ساخت سد گتوند علیا نه تنها کل این معدن به زیر آب می رود بلکه بسیاری از زمین های کشاورزی پایین دست سد نیز دچار خسارت می شوند.

در صورتیکه نظریه این کارشناسان صحیح باشد کاملا مشخص است که محل انتخاب سد، صحیح نبوده چرا که انحلال نمک های این معدن در آب دریاچه، استفاده از آب رودخانه کارون را برای مردم اهواز غیرممکن می سازد. همچنین امکان فرار آب دریاچه به مناطق اطراف وجود خواهد داشت که در این میان زمین های کشاورزی منطقه، بیشترین خسارت را از این آب شور خواهند دید

سد گتوند علیا ، مرتفع ترین سد خاکی کشور محسوب شده و از نوع سنگ ریزه ای با هسته رسی است.اجرای این طرح، در زمان ساخت و اجرا با بکارگیری نیروهای بومی، تاثیر مهمی در اشتغالزایی در منطقه داشته و به‌ طور مستقیم و غیرمستقیم توانسته شش هزار نیروی انسانی را مشغول به کار کند.

همچنین با اجرای این طرح و احداث نیروگاه آن ظرفیت برق کشور به میزان دو هزار مگاوات، با احتساب طرح توسعه، افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد یافت.

پیش از این یک فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر در اهواز گفته بود: به زودی با ساخت و آبگیری سد گتوند علیا در استان خوزستان 100 هکتار از زمینهای فوق العاده مرغوب و حاصلخیز دشت عقیلی به طور کلی تخریب می شود و زمینهای کشاورزی و حتی برخی از آثار باستانی از بین می رود.

گسهتونی تاکید کرد: تخریب صدها اصله درخت، از بین رفتن 100 هکتار از اراضی کشاورزی، جلوگیری از کشت صدها تن محصول صیفی همچون هندوانه، گوجه، خیار، پیاز و... در طول سال، ایجاد ناهمگونی منظری در دشت عقیلی، بیکار کردن ده ها نفر و چند عامل مخرب دیگر نتیجه گودبرداری 100 هکتار از اراضی دشت حاصلخیز عقیلی است.

وی افزود: گودبرداری از 50 هکتار این اراضی توسط مجریان سد گتوند علیا که شرکت توزیع منابع آب و نیروی ایران کارفرمای آن است در جوار روستای «پشت در علیا» که روبروی امامزاده محمدبن زید موسوم به موم زرد قرار دارد، به صورت غیرقانونی صورت گرفته است.

وی تصریح کرد: در این محوطه 100 هکتاری تنها حیات چند درخت که به تعداد انگشتان دو دست است حفظ شده است. مجریان سازنده سد گتوند علیا اراضی این دشت مرغوب را در سال 1382 هکتاری چهار میلیون و 300 هزار تومان از کشاورزان خریداری کرده اند.