غل و زنجیر شایعات بر گردن عمران شهری/ بافت فرسوده کرمان دردسرساز شد

به گزارش خبرنگار مهر، شهر کرمان یکی از کهنترین شهرهای ایران محسوب می‌شود و این شهر را می‌توان در قدیمی‌ترین نقشه‌های ایران نیز جستجو کرد نتیجه این حضور همیشگی کرمان در پهنه تاریخ پارس هزاران ابنیه تاریخی و بناهای منحصر به فردی است که نشان دهنده اوج تمدن و داشته‌های تاریخی کرمانیان است.

طبق آمار موجود کرمان بیشترین تعداد بناهای تاریخی ثبت ملی را نیز در خود جای داده که اکثر این بناها در مرکز شهر و در محدوده بافت تاریخی کرمان قرار گرفته‌اند که البته سال‌ها به حال خود رها شده بودند و به دلیل مخروبه شدن فرسودگی شدید، عدم مرمت و بازسازی و بروز مشکلاتی در ارائه خدمات شهری به دلیل نوع خاص بافت تاریخی مردم بومی این مناطق رفته رفته از مرکز شهر به سمت مناطق نو ساز شهر از جمله مناطق غربی کوچ کردند.

تخریب تدریجی بناهای تاریخی در قلب شهر کرمان

نتیجه کوچ مردم بومی کرمان از بافت تاریخی کرمان رهاسازی بسیاری از این خانه‌ها و در نهایت تخریب تدریجی آنها شد و در بهترین حالت نیز بافت تاریخی شهری کهن شد که به تصرف افاغنه در امد و ساکنان اصلی این منطقه افاغنه مجاز و غیر مجازی شدند که به صورت دسته جمعی در این مکانها زندگی می‌کردند.

در کنار وضعیت بافت تاریخی کرمان به دلیل بالا آمدن آب‌های سطحی در مرکز شهر و بی‌توجهی تاریخی به بناهای کهن، بسیاری از این بناهای شاخص نیز به حال خود رها شده‌اند که می‌توان به بازار کرمان، حمام باغ لله و آب انبارهای متعدد اشاره کرد، اما پس از سالها حرکتی با هماهنگی استانداری، میراث فرهنگی و شهرداری کرمان برای ساماندهی و رونق بافت تاریخی و بناهای شاخص فرهنگی کرمان آغاز شد که همزمان با این حرکت شایعات در زمینه مرمت‌های غیر اصولی، تخریب برخی خانه‌های تاریخی و دل‌نگرانی‌های دوستداران میراث فرهنگی نیز آغاز شد.

هر چند که بارها توسط مسئولان تخریب بافت تاریخی کرمان این مسائل تکذیب شده است اما فشارها برای جلوگیری از اجرای طرح‌های جدید بهسازی و مرمت آثار تاریخی و بافت فرسوده کرمان همچنان ادامه دارد.

هیچ خانه تاریخی در زمان مدیریت جدید میراث فرهنگی تخریب نشده است

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان در گفتگو با مهر در این خصوص گفت: متاسفانه علی‌رغم تکذیب چند باره تخریب بناهای تاریخی همچنان برخی حرکتهای تخریبی در راستای جلوگیری از اجرای طرح‌های بهسازی و مرمت ادامه دارد که نتیجه‌ای جز دلسردی مسئولان و جلوگیری از احیاء بافت تاریخی کرمان ندارد.

علی مهاجری افزود: من عمرم را برای شهر کرمان در سمت‌های مختلف در شهرداری، اوقاف و میراث فرهنگی گذاشته‌ام و هیچ گاه قدمی در راستای از بین بردن بافت تاریخی کرمان بر نمی‌دارم بلکه همه مسئولان پای کار آمده اند تا بتوانیم با همکاری بین ارگانها و سازمان‌های مختلف باعث رونق گردشگری و بافت تاریخی کرمان شویم.

می خواهیم بافت تاریخی کرمان را احیا کنیم

وی گفت: با جدیدت نیز به نظارت کامل کارشناسان میراث فرهنگی این اقدامات را انجام می دهیم و هدفی جز احیاء دوباره بافت تاریخی کرمان که هم اکنون به محلی برای سکونت افاغنه تبدیل شده اند نیز نداریم.

مهاجری با استقبال از نظرات و آراء دوستداران میراث فرهنگی استان کرمان گفت: اولا باید بگویم که هیچ خانه تاریخی که ثبت شده باشد و یا حتی ارزش تاریخی داشته باشد در زمان مدیریت بنده تخریب نشده است و از سوی دیگر نیز باید گفت ما به هیچ وجه درهای میراث فرهنگی را به روی کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی نبسته‌ایم و آماده هستیم نظارت و آراء آنها را بشنویم و در صورت تائید کارشناسان به کار گیریم.

نباید با جوسازی جلوی احیاء و مرمت آثار تاریخی را گرفت

وی افزود: دیکته نانوشته غلط ندارد و نباید بنشینیم و ببینیم که سایرین چه می کنند و بعد شروع به هیاهو و اعتراض کنیم سی سال هیچ کاری برای بافت تاریخی کرمان نشده است و به حال خود رها شده این خانه ها نیز همه خشت و گلی و یا بدون سکنه هستند و یا محل زندگی افاغنه و یا انبار. در حال حاضر اراده‌ای در کرمان وجود دارد که بتوانیم مانند بسیاری شهرهای دیگر بافت تاریخی را احیاء کنیم و نباید از ابتدا سنگ اندازی ها آغاز شود و جلوی انگیزه مدیران نیز گرفته شود.

مهاجری ادامه داد: به شهرهایی که بافت تاریخی خود را مرمت کرده اند نگاه کنید یک خانه ویرانه و یا خرابه در بافت تاریخی ندارند و قسمتی از بافت تاریخی را با تغییر کاربری به قلب گردشگری خود تبدیل کرده اند ما نیز باید همین کار را انجام دهیم.

وی گفت: سالها هیچ کاری در بافت تاریخی نشده و حال که ما شروع به کار کرده‌ایم عده‌ای دلواپس شده‌اند که ابنیه تاریخی کرمان دارد تخریب می‌شود در صورتیکه هیچ تخریبی صورت نگرفته است.

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمان ادامه داد: به زودی امکان بازدید خبرنگاران از این مجموعه‌ها فراهم می‌شود و خبرنگاران می توانند با بازدید از مناطق مختلف خود در خصوص شایعات تخریب بافت تاریخی نظر بدهند.

لزوم طراحی طرح جامع برای بافت تاریخی

این مسئول گفت: کرمان 400 هکتار بافت تاریخی دارد اما متاسفانه تا کنون طرح جامعی برای این بافت تاریخی وجود نداشته است و رفته رفته این بناها تخریب شده اند از سوی دیگر بسیاری از این خانه ها مالک خصوصی دارند و نمیتوان سر خود حضور یافت و حتی اگر پول هم داشته باشیم بگوییم که میخواهیم مرمت کنیم بلکه باید در چارچوب یک طرح و رضایت مالک این اقدامات صورت گیرد.

وی گفت: ما می خواهیم کاربری برای بافت تاریخی کرمان مشخص کنیم و در این مسیر از سرمایه گذرای بخش خصوصی نیز استقبال می کنیم.

وی افزود: ایجاد چایخانه های سنتی، مراکز مدهبی، خانه هنرمندان، رستوران و اقامتگاه سنتی از جمله طرحهایی است که مد نظر کارشناسان میراث فرهنگی است و همکاری لازم را نیز با بخش خصوصی انجام می دهیم.

چیزی به نام خانه اطمینان در کرمان وجود نداشته است

وی گفت: باید در بافت تاریخی کرمان جذابیت لازم برای گردشگران ایجاد شود و بافت تاریخی را در حالی که اکنون مرکز تجمع اراذل و اوباش و افاغنه است به قلب تپنده گردشگری کرمان تبدیل کنیم.

وی گفت: برخی می گویند خانه ای به نام خانه اطمینان در کرمان تخریب شده است اما ما هر چه تحقیق کردیم و از بافت تاریخی بازدید کردیم مکانی به نام خانه اطمینان وجود نداشت و حتی اسناد ما نیز چنین مکانی ثبت نشده است.

مهاجری در خصوص برنامه های میراث فرهنگی افزود: با همکاری استانداری و شهرداری ما مکانهای شاخصی را در نظر گرفته ایم و کار بازسازی و مرمت را آغاز کرده ایم که نمونه آن باغ فتح آباد و بازار کرمان است.

وی ادامه داد: نیاز سنجی شده است و به این نتیجه رسیده ایم که در قدم اول بازار را در یابیم و با نظر کارشناسان و نظارت کامل شروع به بازسازی با همکاری شهرداری کرده ایم و انصافا نیز شهرداری در این مسیر همکاری بسیار خوبی داشته است.

بازار کرمان وضعیت مناسبی ندارد

مهاجری گفت: بازار کرمان بازاری زنده و پر رونق است و زندگی در این بازار جریان دارد اما بی توجهی در نگهداری بازار موجب مشکلاتی در بدنه، کف و سقف بازار شده است که با همکاری های صورت گرفته در حال حاضر اقدامات قابل توجهی برای بهسازی این بازار و تبدیل بازار به بلندترین بازار مسقف ایران صورت گرفته است.

وی تصریح کرد: امسال به دلیل وضعیت نابسمان سقف بازار جدا نگرانیم که در صورت بروز بارندگی بخشهایی از سقف دچار مشکل کلی شود همچنین بدنه بازار بسیار فرسوده شده است.

وی گفت: کف سازی بازار نیز با همکاری شهرداری در حال انجام است که وضعیت بسیار مطلوبی پیدا کرده است.

باغ فتح آباد مکمل باغ شاهزاده در غرب کرمان است

مهاجری ادامه داد: باغ فتح آباد در غرب کرمان می تواند مکملی برای باغ شاهزاده باشد و به همین دلیل با نظر مثبت استاندار کرمان کار مرمت و بازسازی این باغ که سالها به حال خود رها شده بود را آغاز کردیم و حتی راه دسترسی و امکانات زیر بنایی باغ نیز در حال توسعه و انجام است.

وی گفت: این باغ از باغ شاهزاده قدیمیتر و زیباتر است و در صورت رونق می تواند مکمل باغ شاهزاده شود تمام این اقدامات در شرایط سخت بودجه ای انجام می شود و کار شبانه روزی می خواهد بطور مثال کار کف سازی بازار با تلاش شبانه شهرداری در بازار انجام شد زیرا در طول روز امکان کار در بازار وجود نداشت.

وی بار دیگر تاکید کرد که در خصوص بافت تاریخی کرمان هیچ گونه تخریبی صورت نگرفته است.

شهرداری آماده همکاری برای رونق گردشگری است

شهردار کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: بافت تاریخی کرمان فرصتی بزرگ برای رونق گردشگری در این شهر محسوب می‌شود و باید با برنامه ریزی مناسب بافت تاریخی کرمان را به مرکز گردشگری این شهر تاریخی تبدیل کرد و ما نیز برای رونق و توسعه اقتصادی کرمان حاضریم با دستگاه‌های مختلف همکاری کنیم همان گونه که در حال حاضر در حال انجام کف سازی بازار کرمان هستیم.

ابوالقاسم سیف الهی افزود: باید کاربری های مشخص برای بافت تاریخی کرمان تعریف شود و این قسمت از شهر از وضعیت کنونی خارج شود زیرا در حال حاضر بافت تاریخی کرمان از جمعیت افراد بومی خالی شده است و به مرور زمان درحال تخریب است در صورتیکه این مجموعه ارزشمند با کمی توجه مسئولان و مردم رونق خواهد گرفت.

تخریب 40 خانه تاریخی کذب است

وی نیز هر گونه تخریب 40 خانه تاریخی در کرمان را تکذیب کرد و گفت: هیچ خانه ای که ارزش تاریخی داشته باشد تخریب نشده است.

شهردار کرمان افزود: باید بین خانه های تاریخی و بافت فرسوده تفکیک قائل شد زیرا در مرکز کرمان شاهد وجود بناهای ویرانه و در حال تخریب هستیم که منظر شهر را مخدوش کرده اند و البته طبق نظر میراث فرهنگی ارزش تاریخی نیز ندارند.

برای احیا بافت تاریخی شهر آماده هستیم

وی ادامه داد: از سوی دیگر ما حاضریم هر گونه همکاری برای مرمت و احیای بافت تاریخی کرمان انجام دهیم و بافت تاریخی را بار دیگر زنده کنیم.

سیف الهی افزود: کرمان شهری تاریخی است و بناهای تاریخی با تغییر کاربری می‌توانند بخش قابل توجهی از گردشگران را به سمت خود جذب کنند اما خانه های ویرانه و زمین‌های خالی رها شده در شهر منظری نا مطلوب برای گردشگران ایجاد می‌کند.

وی از پیر شدن شهر کرمان خبر داد و گفت: ساخت و ساز در بافت فرسوده شهر کرمان 20 درصد کاهش یافته است.

وی از امضا تفاهم نامه ای بین شهرداری، میراث فرهنگی و بانک گردشگری برای ایجاد اقامتگاههای سنتی در شهر کرمان در بافت تاریخی خبر داد و گفت: حرکتی با همکاری استانداری، میراث فرهنگی و شهرداری برای احیاء دوباره بناهای تاریخی کرمان آغاز شده است و مردم کرمان به زودی شاهد تحولی بزرگ در کرمان خواهند بود.