"عزیزالدین نسفی" دانشمندی که شهرت جهانی يافت/ عارفي در خاموشي

به گزارش خبرنگار مهر، شهرستان تاریخی ابرکوه در 140 کیلومتری یزد، قابلیت ها و پتانسیل های بسیاری به خصوص در بخش فرهنگی و تاریخی دارد.

مقبره دانشمند شهیر، "عزیزالدین نسفی" یکی از این مکان های تاریخی است.

آرامگاه "عزیز االدین نسفی" یکی از بناهای تاریخی شاخص و مهم شهرستان ابرکوه است که قدمت آن به دوره سلجوقیان در قرن پنجم و ششم بر می گردد.

نسفی از جمله کسانی است که علیرغم معروفیت جهانی، کمتر برای شناساندن آرامگاه آن تلاش شده اما هنوز نیز بسیاری از جهانگردان و ایرانگردان برای دیدار او به ابرکوه می آیند و مسافران بهاری نیز می توانند در گذر از این شهر تاریخی، یادی از این دانشمند بزرگ کنند.

بنای مقبره دارای محراب گچبری بسیار زیبایی است که با کتیبه های مزین گنبد علویان در همدان و مدرسه حیدریه قزوین و مسجد جامع ورامین و مقبره پیر بکران اصفهان هم طراز است.

این آرامگاه مشتمل بر گل و بوته های اسلیمی و ریزه کاری بسیار عالی گچبری بر طرفین محراب به خط نسخ است و در اطراف محراب با خط نسخ آیات 20 تا 42 سوره هل اتی و با خط کوفی دو آیه آخر سوره بفره نوشته شده است.

آرامگاه نسفي به نام "پیر حمزه سبز پوش" به شماره ثبتی 205 در تاریخ 31 تيرماه سال 1313 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

عزیز الدین نسفی یکی از بزرگان و دانشمندان بزرگ است که که به پیر صدیق و پیر حمزه سبز پوش معروف است و مهمترین اثر وی، انسان کامل است که در دوران تدریس در مسجد جامع ابرکوه به رشته تحریر درآورده است.

وی در فرارود (ماوراءالنهر) می زیست و در ۶۱۷ هجري قمري در زمان هجوم مغولان آن دیار را ترک کرد و منسوب به شهر نخشب (نسف یا قارشی در ازبکستان امروزی) است.

نسفی، یکی از بزرگترین عارفان و از چیره دست ترین نثرنویسان زبان پارسی در سده هفتم هجری بوده است.

وی بعد از گذر از شهرهای مختلف که قسمتی از خاطرات وی در کتاب "کشف الحقایق" به اهتمام استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی آمده است به اصفهان و از آنجا به شیراز مهاجرت کرد و سپس در ابرقو سکونت گزید و همانجا بدرود حیات گفت.

از کتاب‌های مهم عزیزالدین نسفی می‌توان به کشف‌ الحقایق اشاره کرد.

کشف الحقایق مبتنی بر فلسفه و عرفان است و نسفی بر 10 اصل کتاب را تألیف کرده است.

نسفی را می توان از مهمترین افرادی دانست که در فلسفه اسلامی تأثیرگذار بوده اند.

از دیگر آثار نسفی می‌توان از آغاز و انجام، اسرار التصوف و خواص الحروف، اسرار القابلیه، اسرار الوحی، سلوک مقامات، لوح محفوظ و عالم صغیر، وحدت وجود و انسان‌ الکامل نام برد.

هر چند نسفی در گمنامی و عزلت زندگی می کرد، اما اروپائیان پژوهشگر، وی را از سده هفدهم ( در سال 1655م) می شناخته اند، چه در این سال بود که بخشی از رساله "مقصد الاقصی" به زبان لاتین ترجمه و انتشار یافت و پس از آن نیز مورد توجه بوده است و به ویژه "ماریژان موله" یکی از آثار او یعنی "الانسان الکامل" را با حواشی و مقدمه لطیف و خواندنی به چاپ رساند.

برای دیدار از مقبره این دانشمند بزرگ در خیابان اصلی شهر آدرس را با نام آرامگاه پیر جستجو کنید.

در انتهای کوچه ای که ابتدای آن بانک صادرات قرار دارد، بنایی تاریخی مشاهده می شود که این عارف وارسته را در خود جای داده است.

در حالی که بر مزار او فاتحه می خوانید عارفانه های زیبای او را به یادآورید.

* کمال آدمی در چهار چیز است؛ اقوال نیک، افعال نیک، اخلاق نیک، معارف. مراد از معارف معرفت چهار چیز است؛ معرفت دنیا، معرفت آخرت، معرفت خود و پروردگار

* بعضی همت عالی دارند، بعضی همت عالی ندارند و از این جاست که بعضی دنیا می خواهند و بعضی عقبی می خواهند و بعضی مولا می خواهند. آدمیان همین سه طایفه بیش نیستند. این طایف که مولا می خواهند عالی همت اند.

* ای درویش! تا خود را می بینی خدای را نبینی، چون خود را نبینی همه خدای بینی.

---------------
عکس و گزارش: رحیم میرعظیم