به گزارش خبرنگار مهر، نشست بررسی شعر امروز تاجیکستان سه‌شنبه شب 13 اسفند با حضور گلرخسار صفی‌آوا شاعر و نویسنده تاجیک و ملقب به مادر ملت تاجیکستان، علی‌اشرف مجتهد شبستری سفیر سابق و سیدعلی موسوی‌گرمارودی رایزن فرهنگی سابق ایران در تاجیکستان، در موسسه فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
موسوی گرمارودی در این برنامه گفت: با خیر مقدم خدمت خانم گلرخسار صفی‌آوا می‌خواهم از مهدی اخوان ثالث یاد کنم. اخوان و خانم گلرخسا در سال 1990 در خانه فرهنگ جهان در آلمان با یکدیگر دیدار داشتهاند. می‌خواهم بگویم قبل از ما، روان‌شاد اخوان ثالث، خانم گلرخسار را معرفی کرده است و دورادور ما را با او آشنا کرد. تاجیک‌ها همیشه مورد این اتهام قرار می‌گیرند که شعر افغانستان از شعر آن‌ها قوی‌تر است. اما تاجیک‌ها از قدیم جوهر شعر را داشتهاند و اصلا رودکی از آن‌جا یعنی سرزمین تاجیکستان است. شعر «آی آبشــــــــار نوحه‌گر از بـــهر چیستی/ چین در جبین فکنده گرفتـــــــار کیستی» هم از آن شاعر تاجیک، در اعتراض به همین اتهامات سروده شده است.
وی افزود: 70 سالی که شوروی بر تاجیکستان تسلط داشت واقعا به فرهنگ این کشور ضربه زد. البته این 70 سال تکیه بر 500 سال دارد. زمانی بود که شاعر می‌گفت «از حلب تا کاشخر میدان سلطان سنجر است» یعنی همه آن سرزمین‌ها، ایران بوده است. مردم کاشخر هنوز هم به زبان فارسی صحبت می‌کنند. بنابراین آن استعداد و جوهر شعری مردم تاجیکستان جایی نرفته است فقط پل ارتباطی است که در آن 70 سال تخریب شد. طبعا بخش مهم شعر، جوشش است اما بخش مهم دیگر آن کوشش و آرایش آن است. به دلیل وجود چنین تهمت‌هایی، تاجیک‌ها مظلوم هستند. اگر مبدا شعر معاصر تاجیکستان را آغاز قرن 20 بگیریم و هر شاعری که دست‌کم یک سال در آن قرن زیسته، در دایره معاصران درآوریم، تاجیکستان در قرن 20 حداقل 700 شاعر داشته است.
رایزن سابق فرهنگی ایران در تاجیکستان، با اشاره به این که شاعران فارسی‌زبان به زبان عربی آشنایی داشتند، گفت: شاعران فارسی‌گو، همگی با زبان عربی آشنا بودند. حتی شاملوی ما هم که علاقه‌مند به زبان عربی نبود، در حد نیاز خود با این زبان آشنا بود. غرض این است که امکان ندارد شاعر فارسی‌زبان با عربی آشنا نباشد. شاعران تاجیک نیز در گذشته با این زبان آشنا بودند. قبل از دوران 70 ساله حضور شوروی در تاجیکستان شاعران این کشور، عربی می‌دانستند اما امروز یک شاعر هم در این کشور پیدا نمی‌کنید که عربی بداند. شوروی از این جهت تاثیر زیادی بر شعر و فرهنگ تاجیکستان گذاشت و دایره این تاثیرات تا جایی گسترده شد که مردم تاجیکستان حتی اسامی خاص را با تلفظ روسی به کار می‌بردند. مثلا هیتلر را با تلفظ روسی «گیتلر» می‌گفتند.
این محقق در ادامه گفت: ابوالقاسم لاهوتی و صدرالدین عینی اگرچه از پیش‌آهنگان و چهره‌های تاثیرگذار بودند و نقش زیادی در حفظ زبان فارسی در تاجیکستان دارند، اما چندان دستاوردهای بزرگی نداشتند تا شعر تاجیکستان را به قله برسانند. از یاد نبریم که حافظ با جایگاهی که دارد، بعد از سعدی متولد شده و قله‌ای چون سعدی را همیشه پیش روی خود داشته است. غیر از دو شاعر نامبرده یعنی لاهوتی و عین، شاعرانی که تا سال 1940 زنده بودند، عبارت‌اند از محمدصدیق حیرت بخارایی، احمد جان مخدوم عینی و حدود 20 و چند تن دیگر.
گرمارودی در بخشی از سخنانش که درباره شعر سپید در تاجیکستان بود، از گلرخسار صفی‌آوا پرسید: شما شعر سپید دارید؟ و صفی‌آوا پاسخ داد: ندارم و قبول هم ندارم. شعر باید شعر باشد.
گرمارودی در ادامه با اشاره به قالب‌های شعر کلاسیک فارسی در تاجیکستان گفت: غزل امروز تاجیکستان، شاداب، خون‌گرم و روایی است. نمونه بارز سرایندگان غزل در تاجیکستان، محمدعلی عجمی است که نزدیک 5 سال بعد از آغاز انقلاب در ایران به سر برد و در حوزه هنری، شعرش را صیقل داد. چارپاره پیوسته هم از قالب‌هایی است که در تاجیکستان اقبال و رواج زیادی دارد.
علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی موسسه شهر کتاب نیز در این برنامه گفت: شهر کتاب از چندی پیش برنامه‌های 10 ساله ارتباط با کشورهای دیگر را در دستور کار قرار داده است. در همین راستا قصد داریم سال آینده، برنامه‌های 10 ساله مربوط به تاجیکستان و شبه قاره هند را کلید بزنیم.
نظر شما