موسیقی هرگز از بین نمی رود درجا می زند

* خبرگزاری مهر - گروه موسیقی :  روش سینه به سینه برای آموختن ساز بهتر است یا روش یادگیری با استفاده از نت ؟

- رضا شفیعیان : وقتی صحبت از روش سینه به سینه می کنیم خود به خود زمان قدیم و گذشته در خاطر انسان تداعی می شود . در گذشته خط نتی نبود که مطالب به صورت کلاسیک و علمی در بیاید تا هنرجو بتواند از آنها استفاده کند .اما بعد از اختراع نت، اساتید موسیقی گذشته سعی شان بر آن شد که ردیفها را به صورت کتاب مدون کنند تا کار شاگرد برای یادگیری آسان تر شود . یعنی اگر قبل از اختراع نت هنرجویی ردیفهای موسیقی را طی 20 سال، پیش استادی یاد می گرفت با چاپ کتاب و استفاده از آن این زمان به نصف یا شاید هم کمتر می رسید.

البته روش سینه به سینه از جهت اینکه حافظه را قوی می کند و هنرجو مجبور است زمان بیشتری را به تمرین اختصاص دهد یک امتیازی است. اما در هر صورت مثل این است که بگوییم آدم با سواد بهتر است یا بی سواد . مشخص است که فرد باسواد ارجحیت دارد.هنرجویی که نت را می شناسد می تواند از انواع کتابهای موسیقی استفاده کند و هر کجای دنیا هم که برود مشکلی در رابطه با استفاده از منابع مختلف موسیقی ندارد .در نتیجه در حال حاضر روش علمی ارجحیت دارد .

*به نظر شما مشخصات یک اثر خوب موسیقی چیست ؟

- خوب شدن یک اثر موسیقی به خالق اثر ( آهنگساز) و سابقه آن در هنرموسیقی بر می گردد .مثلا آهنگهایی که مرحوم تجویدی ، صبا، یاحقی و ... ساخته اند جاودانه هستند و هیچگاه گذشت زمان آنها را باطل نمی کند،اگر شما 50 سال دیگر هم آنها را گوش دهید باز هم تازه و گوش نواز هستند و این هم به دلیل اصالت و خوب بودنشان است .چون اینها کسانی بوده اند که سالها در موسیقی کار کرده اند و به اصول و رمز و راز ردیفها و گوشه ها تسلط کامل داشته اند و سابقه دانستن مطالب برای آنها مهم بوده است؛به نظر من فرد آهنگساز باید علاوه بر خلاقیت تسلط کافی بر ردیفها داشته باشد و در خلق ملودی مستعد و مبتکر باشد.

*آیا شما مشتاق شنیدن آثار جدید در گونه های مختلف موسیقی هستید ؟

- انواع موسیقی خیر، چون سالهای زیادی را به طور اساسی وعلمی کار کرده ام دوست دارم اثری را گوش کنم که دارای محتوا باشد واز شنیدن آن لذت ببرم  و مشتاق شنیدن آهنگهای زودگذر و سطحی نیستم .

*عدم پایداری و استمرار گروههای مختلف موسیقی در چیست ؟

- علت اینکه در حال حاضر گروهها از هم پاشیده می شوند و نمی توانند برنامه ای را تدارک ببینند و فعالیت جدیدی داشته باشند ، عدم حمایت مالی و معنوی مسئولین در امور موسیقی است .در زمانهای گذشته اگر دربار از میرزا عبدالله ، آقا حسینقلی ، کمال الملک  و ... حمایت نمی کردند معلوم نبود که اینها به جایی می رسیدند یا نه .یک هنرمند که نمی تواند از مغازه دار انتظار حمایت داشته باشد ، این انتظار از مقامات مسئول است که باید هنرمند را به طور جدی حمایت کنند و از او بخواهند که در رشته هنری اش فعالیت زیادی داشته باشد ، فکر نمی کنم هنرمند هم چیزی بیشتر از این خواسته باشد .

* وضعیت آموزش را چگونه می بینید ؟

- متاسفانه وضعیت تدریس رو به افول است . با توجه به نشان ندادن سازهای ایرانی از تلویزیون،افرادی که به کلاسهای آزاد مراجعه می کنند بیشتر تمایل دارند سازهای فرنگی مثل ارگ ، گیتار و ... را کار کنند و اصلا سازهای ایرانی را نمی شناسند .اینجا ایران است و ما باید از فرهنگ کشورمان مراقبت کنیم . موسیقی هم جزئی از فرهنگ ماست . البته هیچ وقت از بین نمی رود بلکه توقف می کند و در جا می زند و آن پیشرفتی را که مد نظر است ندارد . متاسفانه موسیقی اصیل ما در جامعه امروز از سوی مسئولین مورد کم لطفی و بی مهری قرار گرفته و به تجدید نظری اساسی نیاز دارد .

*مهمترین سفارش استادتان فرامرز پایور در زمینه نواختن سنتور به شما چه بوده است ؟

 - مهمترین تاکید و سفارش ایشان بر این بوده است که باید در کارتان دقت و پشتکار و نظم داشته باشید ، موضوع را جدی بگیرید و تفننی برخورد نکنید ، تمرین مستمر ومداوم داشته باشید و کارتان را خوب ارائه دهید تا در آینده بتوانید از این وقتی که برای یادگیری ساز می گذارید حداکثر استفاده را ببرید و به علاقه مندان آموزش دهید. استاد پایور شاگردان زیادی داشتند خیلی از آنها به جایی رسیدند و دارای فعالیت هنری هستند ، بعضی هم گرفتاریهایی دارند و آن طور که باید و شاید در جامعه هنری فعال نیستند .

*خاطره ای را که از کلاس استاد پایور به یاد دارید برای ما تعریف کنید. 

در اینجا خاطره خوب و فراموش نشدنی را تعریف می کنم . آقای پایور در یکی از جلسات درس به من فرمود نور علی خان برومند( از اساتید مسلم دریف موسیقی ایرانی) به خاطر علاقه اش به آموزش و حفظ آن مایل است که با هنرجویان مستعد آشنا شودوبا توجه به اینکه آقای حسین ملک ( نوازنده سنتور ) چند تن از شاگردان خود را معرفی کرده من نیز طبق صحبت قبلی با ایشان می خواهم شما را معرفی می کنم تا از نزدیک به وضع شاگردان من نیز آشنا شوند . من هم با اشتیاق فراوان عصر یکی از روزهای هفته همراه استاد پایور به منزل شادروان برومند رفتیم .آواز افشاری را برای آقای برومند اجراء کردم ،بعد از اجرا، ایشان به آقای پایور گفت : شفیعیان شاگرد با استعدادی است و در آینده نوازنده خوبی می شود  که بعد از آن هم در دانشکده ،دانشجوی ایشان شدیم و همیشه از من راضی بودند .

موخره

شفیعیان از سال 42 در ارکسترهای رادیو و از سال 47 در تلویزیون با علی اصغر بهاری ، فریدون حافظی ، بهمن رجبی ، محمد موسوی ، محمد رضا شجریان و ... فعالیت داشته وازسال 1354تا کنون با پایه گذاری گروه درویش کنسرتهای متعددی رادر ایران و دیگر کشورها برگزار کرده است .

از جمله آثاراو می توان به کاست تکنوازی سنتور ( در ابوعطا ) با تمبک بهمن رجبی ، سه کاست با آواز پریسا در بیات اصفهان ، ماهور ...و مجموعه هایی با آواز رضوی سروستانی و بهرام سارنگ اشاره کرد .

شفیعیان مدتها در مراکز مختلف هنری ، دانشکده موسیقی ، دانشگاه هنر و ... تدریس سنتور را عهده دار بوده و در حال حاضر هم مدیر مسئول موسیقی آموزشگاه تماشاگه راز و مدرس سنتور در کلاسهای آزاد موسیقی بوده و دارای مدرک درجه یک هنری است.