بخش نخست گفتگوی مشروح مهر با معاون فرهنگی وزیر ارشاد درباره موضوعاتی مانند تغییرات ساختاری در این وزارتخانه، اصلاحات قریب‌الوقوع در بخش بررسی و صدور مجوز نشر کتاب، وضعیت نشر کشور و موانع حرفه‌ای شدن آن و شیوه خرید کتاب از ناشران روز سه شنبه منتشر شد. بخش دوم و پایانی این مصاحبه را در زیر می‌خوانید.
تعداد جوایز ادبی هنوز کم است
محسن پرویز در پاسخ به سوال که "آیا برپایی جشنواره‌ها و جوایز متعدد توسط و یا با حمایت معاونت فرهنگی ارشاد به شأنیت آن لطمه نزده و آیا می‌پذیرید که این معاونت جایزه محور شده است یا خیر؟" گفت: من دو، سه گونه می‌توانم به این سوال جواب بدهم. به عنوان کارشناس حوزه کتاب معتقدم جوایز ادبی تاسیس می‌شوند تا به افرادی که در آن حوزه‌ها کار می‌کنند کمک کنند و به او الگو بدهند.
وی افزود: با این نگاه من فکر می‌کنم تعداد جوایز ادبی که در کشور برگزار می‌شود هنوز کم است و جا دارد ما در حوزه‌ای مختلف جوایز ادبی برگزار و اعطاء کنیم و به نوعی کسانی را که در این حوزه‌ها کار می‌کنند تشویق کنیم.
مردم باید بدانند برخی جوایز حاشیه دارند و برخی از حاشیه دورند
معاون فرهنگی وزیر ارشاد اضافه کرد: جوایز ادبی باید سالم باشند و اگر سلامت نداشته باشند به جای اینکه اثر مثبت بگذارند اثر منفی می‌گذارند. یکی از اهداف جوایز این است که افرادی را که در دست‌اندرکار آن هستند راغب کند که فعالیت بیشتری انجام دهند و در ضمن بتواند به مخاطبان آن حوزه بگوید که فلان اثر، اثر خوبی است بروید آن را بخوانید.
پرویز گفت: باید دید چنین جایزه‌ای با فضایی سالم در کجا بهتر محقق می‌شود. مردم هم به عنوان کسانی که باید این آثار را ببینند و بخوانند باید دریابند که فلان جایزه از حواشی به دور است و می‌توان به آثار برگزیده آن اعتماد کرد.
معتقدم نیستم که جایزه جلال گران است
وی ادامه داد: اما به عنوان مقام مسئول دولتی باید یک نکته مغالطه‌ای را که در این بحثها ایجاد و باعث به خطا افتادن مخاطب می‌شود توضیح دهم. گفته می‌شود که وزارت ارشاد این جوایز را برگزار می‌کند و تعداد آنها هم کم نیست اما به عنوان مثال جایزه‌ای مانند جلال که گفته می‌شود جایزه خیلی بزرگ و گرانی است - و البته من در مقایسه با دیگر جوایز چنین اعتقادی ندارم - مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ما تنها مجری آن هستیم.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد در عین حال از برگزاری این جایزه و نیز دیگر جایزه ادبی مصوب شورای مذکور (پروین اعتصامی) دفاع کرد و افزود: من می‌گویم اگر برگزاری این جوایز افتخاری دارد که من معتقدم اینگونه است این افتخار متعلق به ما نیست. در هر حال به نظرم حتی می‌توان کمی این جوایز را گسترش داد و ابعاد دیگری به آن اضافه کرد.
جایزه کتاب فصل برای پاسخگویی به یکی از نیازهای جایزه کتاب سال تاسیس شد
پرویز همچنین با اشاره به اهمیت جایزه کتاب سال به سراغ دیگر جایزه ادبی که ارشاد برگزار می‌کند (جایزه کتاب فصل) رفت و گفت: این جایزه در واقع برای پاسخگویی به این نیاز بود که از دل داوری کتاب سال بیرون آمده بود. در جایزه کتاب سال به کرات به این موضوع برمی‌خوردیم که مثلاً 10، 15 تا کتاب خوب در یک رشته منتشر شده و ما مجبوریم یکی را انتخاب کنیم.
وی ادامه داد: در واقع به آن روال هدف اصلی ما که تشویق نویسندگان و تقویت برآورده نمی‌شود ضمن اینکه کتابهای دیگر هم به افراد معرفی نمی‌شوند. قبلاً حتی کتابهای برگزیده جایزه‌ای مانند کتاب سال هم به افراد معرفی نمی‌شد، این کتابها که جای خود دارد.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد افزود: بحثی که در این میان خیلی پراهمیت است این است که ما در داوری اینگونه جوایز از افرادی استفاده می‌کنیم که به عنوان کارشناس در این حوزه‌ها حضور دارند. به عنوان مثال در داوری کتاب سال گذشته 700 نفر در داوری مشارکت کردند که عمومشان استادان دانشگاه هستند و اتفاقاً معتبرترین ارزیابیها مربوط به همانهاست.
دفاع پرویز از حمایت وزارت ارشاد از برخی جوایز
پرویز در ادامه با طرح این سوال که "چرا عده‌ای در ذهن خودشان برخی مسائل را رتبه‌بندی می‌کنند و مسائل دیگری را داخل کار می‌کنند و به مسائل دامن می‌زنند؟" گفت: فکر می‌کنم کسانی که دامن می‌زنند به این ماجراها شاید خودشان در دوره‌هایی که مدیریت داشتند اعمال نفوذ می‌کردند. ما از داوریهایی که از سلامت نسبی آنها اطمینان پیدا کرده‌ایم مثل جایزه شهید غنی‌پور، قلم زرین و شعر جوان حمایت کرده‌ایم.
جوایز ادبی یا ایرانی‌اند یا در خدمت بیگانگان
وی همچنین درباره موضعگیریهای رسانه‌ای‌اش نسبت به برخی جوایز خصوصی ضمن رد تقسیمبندی جوایز به خصوصی و دولتی گفت: من یکبار به صراحت گفته‌ام که ما جوایز ایرانی داریم و جوایزی که در خدمت بیگانگان است. جوایز ایرانی هم می‌توانند خصوصی باشند و هم می‌توانند جوایزی باشند که دولت از آنها حمایت می‌کند.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد اضافه کرد: آنچه که مورد انتقاد بنده بوده و هست و من بر سر آن هستم که باید همه با آن مخالفت کنند جوایزی است که منشاء ایرانی ندارند. جوایزی که ممکن است به دست افرادی ایرانی برگزار شود اما به لحاظ اهداف در خدمت بیگانگان‌اند. به لحاظ بودجه، منبع مالی آنها معلوم نیست، شیوه قضاوت و داور‌شان هم نامشخص است.
منبع مالی جایزه‌‌تان را شفاف اعلام کنید
پرویز در این باره ادامه داد: سوال می‌شود که مثلاً منبع مالی جایزه جلال کجاست، داوریها چگونه بوده یا سوالاتی از این دست. ما هم عین همه این سوال را از جوایز دیگری که دارند برگزار می‌شوند می‌پرسیم. یعنی می‌گوییم که منبع مالی‌تان را شفاف اعلام کنید.
وی با ذکر مثالی افزود: کسی جایزه‌ای راه انداخته بود که من نمی‌شناختم. من تعداد زیادی از اهالی فرهنگ و ادب را حداقل به اسم می‌شناسم اما این شخص را نمی‌شناختم. به همین خاطر از حدود 20 نفر از اهل فرهنگ سوال کردم که آیا او را می‌شناسند؟ گفتند نه، بعد دیدم او در رسانه‌ها دارد برای خودش تبلیغ می‌کند.
ارتباط بودجه کنگره آمریکا برای مبارزه با ایران و برخی جوایز ادبی
معاون فرهنگی وزیر ارشاد سخنانش را درباره اینگونه جوایز ادبی چنین به پی گرفت: مبارزه نظامی و جاسوسی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در آمریکا بودجه سری دارد و از گذشته‌ها هم وجود داشته است. الان سه چهار سالی است که کنگره آمریکا مبلغی را برای مبارزه با نظام ما تصویب می‌کند. آیا شما تا به حال از میلیونها دلاری که تصویب می‌شود یک دلار پیدا کرده‌اید که ببینید کجا دارد هزینه می‌شود؟
پرویز اضافه کرد: سوال من این است که چه کسی این بودجه را که در کنگره آمریکا تصویب می‌شود هزینه می‌کند و به چه شکل؟ فکر می‌کنم این موضوع گویاست و پاسخ برخی مسائل درباره برخی جوایز ادبی را مشخص می‌کند.
وی با یادآوری سخنان اولیه‌اش در این باره گفت: همانطور که گفتم جوایز یا ایرانی‌اند و به شکل خصوصی برگزار می‌شوند و ممکن است در خدمت اهداف نظام و آرمانهای مردم ما باشند و یا جوایزی‌اند که با حمایت دولت برگزار می‌شوند مثل جایزه جلال آل‌احمد، کتاب سال و جایزه پروین اعتصامی. یکسری جوایز هم ایرانی نیستند و به لحاظ عملکرد و اهداف در خدمت بیگانگان هستند که باید حساب آنها را جدا کرد.
نظر شما