گودبرداری رازِ «ارگ بروجرد» را فاش کرد/ کشف سیستم آب‌رسانی تاریخی

مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بروجرد در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: کشف این سیستم آب‌رسانی در خیابان حافظ جنوبی بروجرد به دنبال یک گودبرداری و پی‌کنی ساختمان صورت گرفته است.

حجت یارمحمدی ادامه داد: در جریان این گودبرداری آثار تأسیسات و سیستم آب‌رسانی قدیمی دیده‌شده که در قالب این سیستم خمره‌های سفالی برای پالایش آب و گل‌ولای موجود در آن استفاده‌شده و کار تصفیه آب را انجام می‌داده است.

وی با اشاره به وجود یک سیستم تقسیم آب هوشمندانه در این تأسیسات کشف‌شده بیان کرد: این مجموعه از شهر قبلاً بخشی از ارگ حکومتی بوده است.

یارمحمدی ادامه داد: به نظر می‌رسد این سیستم آب‌رسانی در محوطه باغ تعبیه‌شده است.

مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بروجرد با اشاره به انجام بررسی‌های اولیه در این زمینه بیان داشت: مستندسازی کلی از آثار کشف‌شده و وضع موجود صورت گرفته است.

یارمحمدی افزود: هنوز تصمیم‌گیری انجام‌نشده که این سیستم به همین صورت باقی بماند و یا آثار تاریخی را بیرون آورده و به مکان حفاظت‌شده دیگری منتقل کرد.

وی با اشاره به بررسی‌های کارشناسان در مورد پیشینه این سیستم آب‌رسانی افزود: فعلاً نمی‌توان در مورد دوره تاریخی این تأسیسات اعلام نظر قطعی کرد.

مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بروجرد یادآور شد: در حال حاضر مجموعه کشف‌شده توسط نیروهای یگان حفاظت و کارشناسان میراث فرهنگی تحت حفاظت و بررسی قرار دارد.

بنابراین گزارش شهر قدیم بروجرد دارای دولایه حفاظتی بوده که اولی تمام شهرراحاطه می‌کرده و دارای۵۷ برج بوده است داخل این محدوده که حدود ۲۸۰ هکتار وسعت داشته یک‌لایه حفاظتی ویژه برای ارگ حکومتی نیز وجود داشته است.

محل کنونی ارگ شامل محوطه دژبان، سالن تختی، دبیرستان احمدیه، دبیرستان امام خمینی، اداره دارایی، مخابرات شهید قندی بوده که دروازه ارگ حدودا نزدیک سه‌راه شهید قندی در خیابان سعدی قرار داشته و بر همین اساس قدیمی‌های شهر هنوز به خاطر دارند که این محدوده و تقریبا انتهای خیابان سعدی را دروازه ارگ می‌گفتند. بدیهی است ورودی ارگ یا حداقل یکی از ورودی اصلی آن در همین حدود قرار داشته است.

به‌هرحال ارگ حکومتی مانندیک باغ بزرگ داخل شهر قرار داشته و از یک سیستم آبیاری طراحی‌شده برخوردار بوده است.

در این کار با استفاده از لوله‌های سفالی (تمپوشه یا تنپوشه) کار انتقال آب و استفاده از ظروف سفالی بزرگ محلی برای تقسیم آب و هم‌زمان گرفتن گل‌ولای از آب و کاهش احتمال گرفتگی در مسیر آب را تعبیه کرده اند.

نکته قابل‌توجه در این موضوع دقت نظر در بهره‌مندی از منابع آب است.