اجرای سد تنگ سرخ در هاله ای از ابهام/ احیاء "رودخانه خشک" یا خشکی تالاب مهارلو

به گزارش خبرنگار مهر، از اوایل دهه 80 فکر ایجاد سدی در شمال غرب شیراز برای جاری ساختن همیشگی آب در رودخانه خشک این شهر نظر برخی از مسئولان شهر را به خود معطوف کرد.

این سد که به اسم "تنگ سرخ" نام گرفت با هدف احیای رودخانه خشک شیراز که در ایام کم باران و تابستان، خشک است در همین دهه 80 وارد فاز مطالعاتی شد.

با ایجاد این سد مسئولان به دنبال این بودند که رودخانه خشک را در تمام فصول سال آبدار کنند و با این کار به صنعت گردشگری شیراز نیز روحی دوباره ببخشند. در این راستا اما طی مدت اخیر مشکلاتی بر سر اجرای این پروژه ایجاد شده که مهمترین آن مخالفت محیط زیست است که اعتقاد دارد با ایجاد این سد آبی که از طریق رودخانه خشک به دریاچه مهارلو می ریزد قطع می شود و بدین سبب مشکلات زیست محیطی ایجاد خواهد شد.

رئیس گروه محیط زیست آب منطقه ای فارس در خصوص احداث سد تنگ سرخ در شیراز به خبرنگار مهر گفت: بر خلاف سدهای دیگر سد تنگ سرخ، سد کوچکی است که کاربری خاصی ندارد و کاربرد آن مانند سدهای دیگر نیست.

احمدرضا عیسایی در خصوص اهداف راه اندازی این سد در شیراز بیان کرد: یکی از موضوعاتی که برای احداث سد تنگ سرخ دنبال می شد کنترل سیلاب است به عنوان نمونه سیل چند سال قبل در شیراز خسارات جبران ناپذیری برجای گذاشت.

وی با بیان اینکه آبدار شدن رودخانه خشک یکی دیگر از اهداف راه اندازی این سد است، اظهار داشت: اگر آب به صورت دائم در این رودخانه وجود داشته باشد چهره شهر زیباتر می شود و می تواند در بعد گردشگر و توریست نیز مانند زاینده رود باشد.

رئیس گروه محیط زیست آب منطقه ای فارس با اشاره به تخلیه فاضلاب در رودخانه خشک بیان کرد: متاسفانه تخلیه فاضلاب و برخی از مشکلات ناشی از آن مانند آبیاری سبزیجات در مناطق جنوبی شهر با این فاضلابها یکی دیگر از موضوعاتی است که با راه اندازی این سد و جاری شدن آب به صورت دائم در رودخانه می تواند بر طرف شود.

وی با بیان اینکه راه اندازی این سد می تواند برخی از خطرات ناشی از جاری شدن فاضلاب را کنترل کند، بیان کرد: در راستای اجرای این سد مسئولان محیط زیست به دلیل اینکه برای دریاچه مهارلو مسائل زیست محیطی رعایت نشده با اجرای این پروژه مخالف هستند.

عیسایی با تاکید بر اینکه سد تنگ سرخ در حوزه کشاورزی، صنعت و آب شرب کاربردی ندارد، اظهار داشت: اگر نگران خشک شدن دریاچه مهارلو هستند باید اعلام کرد که این دریاچه نزدیک به سه الی چهار سال است تحت تاثیر خشکسالی است و حجم آب در آن بسیار کم است.

رئیس گروه محیط زیست آب منطقه ای فارس با تاکید بر اینکه ممکن است آب سد با رها سازی به سمت دریاچه در پایین دست برای کشاورزی استفاده شود، گفت: در این خصوص نیز باید تدابیر خاصی اتخاذ شود.

عیسایی با اشاره به اینکه برای احداث سد تنگ سرخ به مطالعات گسترده ای نیاز است، اظهار داشت: در این رابطه باید علاوه بر مطالعات محیط زیست، مطالعات زمین شناسی انجام شود زیرا ممکن است در حوزه زمین شناسی احداث این سد در مکان فعلی مشکل داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه برای زمینهای اطراف نیز باید چاره اندیشی شود، گفت: البته نباید اینگونه باشد که در آینده زمینهای اطراف به مردم واگذار شود و این زمینها به ویلا تبدیل و مشکلات را دو چندان کند.

رئیس گروه محیط زیست آب منطقه ای فارس با اشاره به اینکه رودخانه خشک دارای دو شاخه آبریز است، گفت: یکی از این شاخه های رودخانه نهر اعظم و دیگری دراک است و بر این اساس قرار است که سد در مسیر دراک که فقط 10درصد از آب رودخانه را تامین می کند، ایجاد شود.

وی با بیان اینکه در مسیر سرشاخه کوچکی از رودخانه خشک سد زده می شود، افزود: سدها بر اساس مطالعه دوره برگشت 100،500 و 1000 ساله احداث می شوند و اینگونه نیست که بدون مطالعه سدی ساخته شود.

یک کارشناس حوزه محیط زیست نیز در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: اگر سد تنگ سرخ احداث شود سیلاب و آبهایی که هم اکنون از طریق رودخانه خشک وارد دریاچه مهارلو می شوند در پشت سد ذخیره خواهند شد.

علمدار علمداری ادامه داد: در حال حاضر دریاچه مهارلو فقط به خاطر ورود همین آبها که بیشتر فاضلاب است به میزان بسیار کمی آب دارد در صورتیکه با راه اندازی این سد همین میزان کم آب هم دیگر وارد دریاچه نمی شود.

وی با انتقاد از اینکه در احداث سدها حقابه دریاچه ها دیده نمی شود، گفت: یکی از مشکلات محیط زیستی این سد مربوط به عدم رعایت حقابه دریاچه است و در صورتیکه این موارد رعایت نشود مهارلو نیز به سرنوشتی مانند بختگان دچار خواهد شد.

این کارشناس حوزه محیط زیست با اشاره به اینکه بخشی از سیلابها از این طریق وارد مهارلو می شود، اظهار داشت: از این رو با احداث سد تنگ سرخ آبهایی که هم اکنون وارد تالاب می شود در پشت سد ذخیره خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه خشک شدن دریاچه مهارلو بر آب و هوای شیراز تاثیرگذار است، گفت: یکی از دلایل معتدل بودن شیراز دریاچه مهارلو و باغات قصردشت است از این رو خشک شدن دریاچه مهارلو می تواند در تغییر اقلیم شیراز تاثیرگذار باشد.

علمداری با بیان اینکه بلند شدن خاکهای سمی در پی خشک شدن دریاچه می تواند سلامت مردم را به مخاطره بیندازد، گفت: بستر دریاچه پر از آلاینده هایی است که چندین سال است در بستر دریاچه جمع شده از این رو خشک شدن دریاچه می تواند در بلند شدن این مواد همراه با نمک مشکلاتی را به وجود آورد.

این کارشناس حوزه محیط زیست گفت: آلاینده ها و مواد کف دریاچه مهارلو بسیار خطرناک و نگران کننده است از این باید از خشک شدن این تالاب جلوگیری شود.