آخرین نفسهای هامون/ صیادانی که در مشکلات خشکسالی غرق می شوند

به گزارش خبرنگار مهر، قهر طبیعت با تداوم خشکسالی های مستمر 15 ساله نه تنها بیش از 6 هزار خانواده صیاد و حصیر باف در حاشیه هامون را بیکار کرده است بلکه نسل گاو سیستانی را به انقراض کشانده است.

با وجود اینکه بیکاری و فقر سال ها است که گریبان روستائیان را گرفته تداوم توفان های شن به بیش از 200 روز راه نفس مردم را بسته است به گونه ای که به گفته حلیمه عالی نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی در حال حاضر این منطقه به کانون سل در کشور تبدیل شده است.

بیکاری و ناامنی ناشی از خشکسالی در سیستان نه تنها بسیاری از روستائیان را به مهاجرت واداشته است بلکه به گفته سید باقر حسینی یکی دیگر از نمایندگان مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی کارد را به استخوان رسانده و پاي اين موضوع را به شوراي امنيت ملي باز کرده است.

آهنگ فقر در سیستان

اکبرصیاد از جمله افرادی است که سال ها در حاشیه دریاچه هامون به شغل صیادی و ماهیگیری مشغول بوده است و اکنون قهر طبیعت او را نیز با خود به کام مشکلات و فقر کشانده است.

وی با بیان اینکه برای ادامه حیات خود و خانواده اش به هر کاری تاکنون دست زده است به خبرنگار ما گفت: موتور قایق را به قیمت یک میلیون تومان فروختم و در همان سال های نخست پولش را با چند قرص نان و مشتی گندم برای سیر کردن شکم زن و بچه عوض کردم.

وی در حالیکه تمایل زیادی برای مرور خاطرات گذشته ندارد ادامه داد: برای مدتی سوخت خرید و فروش می کردم اما با شدت یافتن سخت گیری ها برای کار به همراه خانواده به زاهدان مهاجرت کردم.

وی گفت: در زاهدان بر روی یک خودروی سوخت کش کار می کردم تا اینکه در یک تعقیب و گریز در جاده زابل ماشین سوخت واژگون شد و پسرم را از دست دادم و به همین دلیل مجبور شدم به دلیل مخارج زیاد و مخالفت همسرم با این شغل به زابل برگردیم.

وی با بیان اینکه در دست صاحب خودرو مقادیری سفته دارد به خبرنگار مهر گفت: با وجود اینکه پسرم را از دست دادم اما به دلیل ترس از قانون و خودرویی که نه پلاک داشت و نه بیمه هیچ چیز که دستگیرم نشد هیچ بلکه صاحب ماشین خسارتش را نیز از من طلب کرد.

وی افزود: در سیستان به دلیل خشکسالی کار برای کارگری کم است و مزد آن جوابگوی مخارج نیست.

وی گفت: همسرم سال ها است که آسم دارد و توفان شدت سرفه هایش را افزایش داده.

صیاد گفت: هنگامی که همسرم را شب ها به دلیل تنگی نفس مانند مرغ سر کنده می بینم که از شدت غبار هوا جان می دهد و نفس را به سختی پس می دهد تا صبح بارها آرزوی مردن می کنم.

وی گفت: اسپری خارجی آسم مدت ها است که نایاب شده است و حتی نمونه ایرانی آن در داروخانه ها پیدا نمی شود.

علی با بیان اینکه با 6 فرزند حالا در میان کوهی از مشکلات و بدبختی گرفتار است ادامه داد: تنها آب باریکه ای که تاکنون ما را از مرگ نجات داده است یارانه است که آنهم تنها کفاف خرید نان می شود.

وی افزود: بسیاری از مردم روستا چیزی به نام صبحانه و شام در خانه هایشان معنا ندارد و بسیاری از آنها از جمله ما وعده غذایی را به یک نوبت در روز کاهش دادیم تا بتوانیم از پس سیر کردن شکم بچه ها بر آئیم.

صیاد گفت: به دلیل اینکه هیچ پس اندازی حتی به اندازه کرایه یک خاور پولی در بساط نداریم لذا به  استان گلستان نیز نمی توانیم کوچ کنیم.

وی گفت: برای رییس جمهور هم نامه نوشتیم اما به ما گفته شد که به شما وام می دهیم اما من اگر توانایی پرداخت قسط داشتم که به رییس جمهور نامه نمی دادم!

سیستان به کانون سل تبدیل شده است

نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بی‌توجهی مسئولان، سیستان را به کانون سل ایران تبدیل کرده است اظهار داشت: سیستان در حال حاضر با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند و توفان‌های هولناک و مشکلات طبیعی شرایط زندگی مردم را سخت کرده است اما مردم دارالولایه این سرزمین مصائب را تحمل می‌کنند و تنگه احد جمهوری اسلامی را ترک نمی کنند.

حلیمه عالی ادامه داد: فقر، بیکاری، ناهنجاری اجتماعی، ناامنی و گرانی فشار زیادی به مردم وارد می‌آورد که مهم‌ترین آنها تامین امنیت پایدار به عنوان خواسته اول مردم سیستان است.

وی گفت: مدیریت کلان اجرایی استان بدون همسویی با نمایندگان مردم عمل می‌کند و قوم‌سالاری را بر شایسته‌سالاری حاکم کرده و در خصوص مشکلات پیچیده منطقه، کمترین مشورتی با نمایندگان انجام نمی‌دهد.

عالی با اشاره به اینکه سیستان قطب کشاورزی کشور است توضیح داد: میزان ورودی آب به چاه‌ها مشخص است ولی توزیع نامناسب آب، کشاورزان منطقه را به ستوه آورده و باعث وارد شدن خسارات فراوانی به آنها شده است.

وی ادامه داد: عدم لایروبی اکثر انهار منطقه آبرسانی به مزارع را دچار مشکل کرده است و از سال ۸۲ قرار بود انتقال آب از چاه نیمه‌ها به کل مزارع سیستان به وسیله لوله انجام شود ولی علی‌رغم گذشت چند سال این رویکرد در حد صحبت مانده است.

رئیس مجمع نمایندگان استان با اشاره به عدم توزیع مناسب نهاده‌های کشاورزی، عدم انتقال دام از داخل به خارج شهر، عدم بازاریابی محصولات صیفی و صدور آن به خارج منطقه و استان، عدم استفاده از پتانسیل بالای کشتارگاه سیستان و صنایع جانبی و عدم پیگیری اعتبار جهت تثبیت شن‌های روان و ریزگردها را از جمله مشکلات پیش رو در این منطقه عنوان کرد و گفت: حفاظت و نگهداری از عرصه‌های منابع طبیعی که امروز درگیر تصرفات غیرقانونی شده، پرداخت نشدن کامل بیمه خسارات کشاورزی و یارانه جهت دام، بی‌توجهی به ذخایر ژنتیک منطقه و تحقیقات ضعیف که منجر به انقراض گاو سیستانی و عدم تحقیقات اصلاحی درخصوص خربزه محلی، انگور یاقوتی و گوسفند بلوچی شده است به عنوان عمده مشکلات در این منطقه است.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با انتقاد از این که پژوهش در بخش منابع طبیعی در سیستان عملا غیرفعال است تصریح کرد: به علت عدم کنترل عشایری بر روی دام ها، اکثر حیوانات دچار سوءتغذیه شده‌اند و تولید بسیار پایین است.

عالی خواستار پرداخت حقابه تالاب بین‌المللی هامون شد و گفت: تالاب بین‌المللی هامون بدون حفاظت رها شده و پیامد آن حرکت ریزگردها و تبدیل شدن به کانون بحران است.

عضو فراکسیون زنان مجلس خواستا رسیدگی به مشکل کم آبی تابستانه سیستان، تعویض و ترمیم شبکه آب شرب زابل به دلیل فرسودگی و قدمت بالا، حفاظت از مناطق چاه نیمه‌ها و پیگیری میزان آب ورودی به چاه نیمه‌ها با توجه به میزان کاهش آن شد.

وی به ضرورت مدیریت یکپارچه منابع آب و خاک سیستان اشاره کرد و خواستار تشکیل ستاد بحران خشکسالی و کمیساریای عالی آب با توجه به خشکسالی این منطقه در سال‌های گذشته شد.

عالی اذعان داشت: تعطیلی و غیرفعال بودن شهرک‌های صنعتی، قیمت ناپایدار در بازار، عدم حمایت از سرمایه‌گذاران بومی، توزیع نامناسب کالا، عدم استفاده از فرصت مرزی و غیرفعال بودن بازارچه‌های مرزی و منطقه‌ ویژه اقتصادی و تجاری و فراموشی صنایع دستی سیستان از جمله مشکلات دیگری است که وزیر صنعت، معدن و تجارت باید به آن توجه داشته باشد.

وی گفت: متأسفانه به علت مدیریت ناکارآمد، بعضی ارگان‌ها و وزارتخانه ها مردم را وادار به ترک منطقه می کنند.

عدالت محوری در دولت نهم و دهم شعاری بیش نبود

دیگرنماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی‌ با شعاری خواندن عدالت محوری در دولت نهم و دهم گفت: بر خلاف ‌سردادن شعار عدالت‌محوری دولت نهم و دهم، ما حق مردم را ندیدیم.

سید باقر حسینی با اشاره به شرایط بد‌ دریاچه هامون افزود: ‌اکنون دامداران و صیادان منطقه وضعیت مناسبی از نظر ‌اشتغال ندارند، وضعیت توفان شن و آلودگی‌های هوا بسیار وخیم و بحرانی است به طوری که میزان ذرات معلق در هوای منطقه سیستان به 7 برابر اندازه بحران رسیده است.

نماینده مردم سیستان با شعاری خواندن عدالت محوری در دولت نهم و دهم، ابراز داشت: برخلاف سردادن شعار عدالت محوری دولت نهم و دهم ما حق مردم را ندیدیم زیرا اینها نتوانستند یک جاده زابل به زاهدان را تمام کنند.

عضو هیئت رئیسه کمیسیون امنیت‌ ملی و سیاست خارجی مجلس وحدت در لوای تبعیت از رهبری را رمز گذار از بحران ها دانست و با اشاره به مشکلات حوزه انتخابیه خود گفت: غفلت مسئولین در رسیدگی به مشکلات مردم سیستان گلایه‌ها را به دل تنگی‌ها تبدیل کرده است.

حسینی با اشاره به آمار بیکاری در سیستان و بلوچستان، گفت: سایه جغد شوم بیکاری بر سر جوانان و اهالی منطقه سایه افکنده و با تلاش مسئولان این آب باریکه می تواند به چشمه ای جوشان تبدیل شود.

وی خشكيدن هامون را تهديدي براي امنيت عنوان کرد و گفت: موضوع فراتر از بيكاري و تخريب محيط‌زيست است زیرا عوارض مهاجرت مرزنشينان به آن طرف مرزها موجب تهديد امنيت مي‌شود.

 حسینی اظهار داشت: برخي مرزنشينان از طرق غيرقانوني وارد كشور همسايه مي‌شوند و دوباره براي سر زدن به خانواده بازمي گردند كه اين امر سبب بروز ناامني مي‌شود.

وی ادامه داد: متاسفانه به رغم تذكرات و نامه‌هاي متعددي كه تاكنون به مسئولان نوشته‌ايم، اقدامي جدي دراين زمينه به عمل نيامده است.

نماینده مردم سیستان گفت: خشكيدن هامون امري است كه همواره درباره آن با مسئولان سخن گفته شده است و حتی در این رابطه  در  مجلس به رئيس‌جمهور نيز تذكر داده‌ شد اما متاسفانه نتيجه‌اي در بر نداشت و این موضوع ناشي از نگرش نادرست دولتمردان به محيط ‌زيست است .

حسینی گفت: در این راستا در نظر داريم در دولت جديد اين موضوع را در شوراي عالي امنيت ملي مطرح كنيم.

سیستان با بحران بی برنامگی روبرو است

امام جمعه شهرستان زابل نیز با بیان اینکه سیستان با بحراین همچون بی‌برنامگی، بی‌مدیریتی و بی‌تدبیری روبرو است افزود: مسئولان ما افراد تحصیل کرده، متخصص و با سواد هستند و در بیان مشکلات خوب حرف زده و تحلیل می‌کنند اما متاسفانه در مقام اجرا ‌لنگ می‌زنند.

حجت السلام سید کاظم طباطبایی اظهار داشت: سیستان توانمندی‌های پنهان و آشکار فراوانی دارد و در زابل بیش از خراسان جنوبی آب داریم ولی مدیریت آبی نداریم و در تقسیم آب مشکل داریم.

وی با اشاره به اینکه در خیلی از استان‌ها مسئولان استاد دانشگاه نیستند و کارها را به خوبی سامان می‌‌دهند اظهار داشت: مشکلات باید دسته‌بندی شوند و با تدبیر بررسی شده و برای هریک راه حلی تصویب شود.

طباطبایی با باری به هر جهت خواندن برخی تصمیم‌گیری‌ها در حوزه سیستان گفت: نباید استعداد منطقه را زیر سوال برد بلکه باید برنامه‌ریزی‌ها را زیر سوال ببریم.

..........................

گزارش: بابک رحیمیان