دکتر سید محمد ثقفی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اینکه برای داشتن تفکر انتقادی تا چه اندازه نیازمند یک زبان صریح و شفاف هستیم، گفت: طبیعت انسان تفکر است. از دوران باستان برای انسان وقتی تعریفی ارائه و عنوان شد انسان تفکر دارد. البته تفکرها دوگونه هستند. یکی تفکر عام است که شناخت عمومی بوده و برای همه افراد جامعه مطرح است و تبادل معانی و مفاهیم با همدیگر و همکاری اجتماعی در شغلها نمونه‌های آن هستند. و دیگری تفکر سازمان یافته و سیستماتیک است.
وی افزود: از تفکر بیشتر نوع دوم یعنی تفکر مدون و منضبط را مدنظر قرار می‌دهیم. نتیجه مستقیم ذهن خلاق انسانی، تحلیل و نقد است. یعنی از یک طرف فهمیدن است و از طرف دیگر وقتی مطلبی فهمیده شد آن‌وقت نقد و ارزیابی مطرح می‌شود. امام رضا(ع) به پیروانش می‌گوید شما نقدکننده سخن باشید. بالاخره نقد سخن دلیل بیداری و سازندگی گوینده و شنونده است. منتها شرطش نصیحت و خیرخواهی است که در آموزه‌های اسلامی بر آن تأکید شده است.
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد همچنین در مورد اینکه چگونه می‌توانیم جلوی کلی‌گویی‌ها را در هنگام تفکر انتقادی بگیریم، گفت: طبیعی است که نقد همیشه جزیی‌نگر می‌شود. البته نتایج و داده‌ها در کلیت جامعه اثر می‌گذارند اما اگر نقد جزیی نشود عیب و حسن را نمی‌تواند بگوید. لازمه چنین نقدی البته امنیت است یعنی امنیت لازمه اظهار نظر شفاف و آزاد صاحب اندیشه برای بازسازی جامعه است.
ثقفی در پاسخ به این سؤال که آیا پالایش زبانی را نقطه خوبی برای تفکر انتقادی می‌دانید، گفت: بله شرط اول تفکر انتقادی پالایش زبانی است. تا زبان ما شفاف نباشد تفکر و اندیشه و نقد ما هم شفاف و واضح نخواهد بود.
نظر شما