آموزش های زیست محیطی برای فرهنگ سازی و مبارزه با خرافات

به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، در حالیکه یکی از معضلاتی که امروز محیط زیست با آن درگیر است برخی رفتارهای انسانی ناشی از ضعف فرهنگ سازی و آموزش است شاید یکی از نکات مهمی که باید به آن توجه ویژه ای صورت گیرد ارائه آموزش ها عمومی از طریق دانش آموزان و مدارس است.

این در حالی است که اینگونه آموزش ها به صورت مکرر در کشور ما دارای نتایج مثبت و قابل تاملی بوده است که نمونه آن را می توان در فرهنگ سازی راهنمایی و رانندگی توسط همیاران پلیس اشاره کرد.

دانش آموزان به عنوان یکی از فراگیرترین اقشار کشور می توانند به عنوان یک جامعه گسترده نقش مهمی در ترویج و توسعه فرهنگهای مثبت به ویژه در حوزه محیط زیست داشته باشند و این موضوعی است که نباید از آن غافل بود.

از سوی دیگر دانش آموزان به عنوان قشر کودک، جوان و نوجوان امروز کشور در آینده ای نزدیک در جایگاه قشر فعال و بزرذگسال و تاثیرگذار جامعه قار خواهند گرفت و به نظر می رسد انتقال داشته ها به نسل های متمادی نیازمند آموزش نسل جوان و نوجوان کنونی است.

کلاس کارآموزی خزندگان و دوزیستان با امکانات محدود

با این اوصاف به نظر می رسد ایجاد فرهنگ های موثر و مثبت در ساختار جامعه نیازمند سرمایه گذاری بر روی جامعه فراگیر دانش آموزی است.

یکی از موارد جالبی که در طول ماههای اخیر در سطح استان لرستان به وقوع پیوست و شاید آن را بتوان اتفاقی مبارک نامید شروع آموزشهای زیست محیطی در زمینه خزندگان و دوزیستان در سطح مدارس این استان بود.

اگر چه این آموزش ها در سطحی محدود رخ داد ولی نتایج حاصله از این نمونه قابلیت الگوبرداری و تسری در سطح کلان و شاید حتی تدوین برنامه های راهبردی در این زمینه را داشته باشد.

خبرنگار مهر با حضور در کلاسهای کارآموزی خزندگان و دوزیستان از نزدیک شاهد برگزاری این کلاسها بود و در این زمینه گفتگویی را با بانی برگزاری این دوره ها صورت داده است که در ذیل می آید.

مسئول تنها مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی خاورمیانه در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: با توجه به گزارشهای مختلفی که تاکنون از طریق خبرگزاریها و یا مجامع علمی بیان شده است یکی از مهمترین عواملی که باعث مشکلات زیست محیطی می شود "رفتارهای ناشایست انسان در مقابل طبیعت" است.

کنجکاوی دانش آموزان و شوق آموختن

فرهنگ ترکی ادامه داد: برای مثال تخریب جنگلها، شکار برخی حیوانات و سوء استفاده مالی از جانوران در معرض انقراض و حتی برخی خرافات رایج در مناطق کشور ناشی از همین موضوع است.

وی با تاکید بر اینکه یکی از این عواملی که می تواند نقش موثری در کاهش مشکلات زیست محیطی داشته باشد آگاهسازی دانش آموزان است، عنوان کرد: مدرسه پس از خانه دومین جایگاه انسان است که از این طریق می توان یک خط مشی را به جامعه تزریق کرد.

این کارشناس مسائل زیست محیطی با تشریح چگونگی اجرای طرح کارآموزی در زمینه خزندگان و دوزیستان، گفت: با توجه به مسائل یاد شده ما از پایین ترین مقطع یعنی مقطع ابتدایی کار خود را در این زمینه شروع کردیم و در طی یک ماه و نیم فعالیت توانستیم بیش از دو هزار و 500 دانش آموز دوره ابتدایی شهرستان دلفان را آموزش دهیم.

ترکی برگزاری کلاس کارآموزی در اینچنین زمینه هایی را جزو معدود برنامه هایی دانست که تا کنون در ایران به اجرا گذاشته شده است و یادآور شد: آشنایی دانش آموزان با تنوع زیستی خزندگان و دوزیستان کشور ایران، آشنایی دانش آموزان برای چگونگی کمک به حفاظت از محیط زیست، شناساندن عوامل تهدید کننده انسانی محیط زیست به دانش آموزان و تاکید بر حفاظت از جانوران در حال انقراض و گسترش فرهنگ حفاظت از طریق دانش آموزان به جامعه از جمله اهداف برگزاری این کلاسها بوده است.

نمایش برخی خزندگان و دوزیستان برای دانش آموزان 

وی به دیگر جنبه های آموزشی این کلاسها اشاره کرد و ادامه داد: آشنا شدن عملی دانش آموزان ابتدایی با انواع مارهای زهری و غیر زهری و چگونگی عمل کردن انسان در زمان تهدید و یا گزش مار سمی، همچنین انواع سوسمارها، لاک پشتها و دوزیستان کشور ایران از دیگر اهداف برگزاری این دوره ها بوده است.

مسئول تنها مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی خاورمیانه با تشریح چگونگی دایر کردن این کلاسها، گفت: ما برای این منظور به هر مدرسه نقل مکان کرده و وسایل و امکاناتی که وجود داشت را برای هر مدرسه به طور جداگانه می بردیم به طوریکه در هر مدرسه در طی مدت زمان مشخص شده بین 2 تا 3 روز دانش آموزان هر کلاس به طور جداگانه به کلاس کارآموزی می آمدند.

ترکی زمان لازم برای هر کلاس را بین 60 تا 90 دقیقه عنوان کرد و افزود: در طی این ساعات برای دانش آموزان هر کلاس در ابتدا موضوعات علمی و زیست محیطی عنوان می شد و سپس به طور عملی بسیاری از خزندگان و دوزیستان را مشاهده می کردند و در نهایت پس از پاسخگویی به سئوالات با طرح یک پرسش علمی و دادن جایزه به دانش آموزان جلسه کلاس به پایان می رسید.

وی به برخی مشکلات در زمینه دایر کردن این کلاسها در سطح مدارش اشاره کرد و گفت: در برخی مدارس متاسفانه به دلیل عدم همکاری مدیران این کلاسها برگزار نشد و در برخی موارد نیز به ضورت ناقص به اجرا درآمد.

کلاس کارآموزی خزندگان و دوزیستان

مسئول مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی یادآور شد: البته با این وجود در حدود 50 درصد مدارس ابتدایی سطح شهرستان دلفان با جمعیتی بالغ بر دو هزار و 500 نفر این کلاسها برگزار شد.

ترکی از مسئولان آموزش و پرورش شهرستان دلفان تشکر کرد و گفت: ما امیدواریم این آموزشها در سطح مدارس مقطع ابتدایی و متوسط این استان نیز استمرار داشته باشد.

وی با تشریح نتایج مثبت این کلاسها در این مدت، ابراز امیدواری کرد که اینچنین فعالیت هایی در دیگر نقاط کشور نیز به مرحله اجرا برسد.

مسئول تنها مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی خاورمیانه با تاکید بر اینکه این گونه دوره ها در کشورهای دیگر دنیا به صورت مستمر اجرا می شود، خاطر نشان کرد: امید است که با اجرای این چنین برنامه هایی کشور ایران نیز جزو برترین ها در زمینه آموزش های زیست محیطی قرار گیرد.

نمایش برخی گونه های خزنده و دوزیست در کلاس درس

برگزاری این کلاسها که در سطح محدود به اجرا درآمد حامل پیامی مهم بود و آن این است که دانش آموزان ایرانی سرشار از شوق آموختن هستند و این ظرفیت باید بیش از این مورد توجه قرار گیرد تا بتوان از چالشهای زیست محیطی که امروز گریبان گیر جامعه انسانی است با فرهنگسازی و آموزش در کشورمان تا حد امکان جلوگیری به عمل آورد.

به هر حال به نظر می رسد در دستور کار قرار گرفتن آموزشهای مستمر زیست محیطی در سطح کلان ملی یکی از راهبردهایی است که می تواند در دستور کار مسئولان ارشد سازمان محیط زیست کشور و وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد تا در این راستا بتوان به دستاوردهایی موثر و مفید دست یافت.

............................................

گزارش و عکس: صدیقه حسینی