دکتر سید یحیی یثربی در مورد اینکه مرحوم استاد خوانساری چه نقشی در اشاعه منطق قدیم در ایران داشته است به خبرنگار مهر گفت: مرحوم دکتر خوانساری یکی از اساتید شناخته شده منطق صوری در ایران به شمار می‌روند و کتاب ایشان درباره منطق صوری از کتابهای مهم درسی در این رشته است.
وی تصریح کرد: تعداد زیادی از استاید امروزی از شاگردان ایشان به شمار می‌روند. تلاش ایشان برای نوشتن مجدد منطق به این منظور بود که منطق صوری و ارسطویی به زبان روز نوشته شود.
این پژوهشگر در ادامه خاطر نشان کرد: رسم علماء بر این بود که کتابهایشان را به زبان عربی می‌نوشتند. مثلاً حاج ملا هادی سبزواری کتاب منطق خود را به زبان عربی نوشته است. ابن سینا و سایر فلاسفه نیز به عربی می‌نوشتند. البته گاهی به فارسی نیز می‌نگاشتند برای نمونه خواجه نصیر کتاب معروف خود در منطق تحت عنوان اساس الاقتباس را به زبان فارسی نوشته است.
وی تاکید کرد: دوران جدید اقتضا می‌کرد که این مطالب را به فارسی داشته باشیم. در این راستا اشخاصی چون مرحوم دکتر شهابی که کتاب "میزان خرد" را نوشت. این کتاب، اثری بسیار جامع و دقیق به زبان فارسی در دوره اخیر است. کتاب مرحوم دکتر خوانساری از نظر جامعیت به مانند "میزان خرد" نیست ولی از نظر فصیح و روان بودن برای آموزش مبتدیان بسیار حائز اهمیت است و نسبت به "میزان خرد" برتری دارد.
این استاد فلسفه در ادامه افزود: از همین رو بود که از میان این دو کتاب، کتاب مرحوم خوانساری برای تدریس انتخاب می‌شد. بعدها هم کتابهای دیگری چون "روش اندیشه" از مرحوم مفتح به نگارش درآمد که به میزان کتاب خوانساری در حوزه تدریس مورد توجه قرار نگرفت.
وی با اشاره به صفات حسنه اخلاقی مرحوم خوانساری گفت: مرحوم خوانساری فردی خوش قلب و خوش روحیه بود که درگذشت ایشان ضایعه‌ای برای جامعه علمی ماست.
یثربی با اشاره به اینکه از منتقدان منطق ارسطویی و منطق قدیم است، گفت: باید توجه داشت که ما باید منطق و معرفت‌شناسی خود را به روز کنیم. منطق و معرفت‌شناسی کنونی ما قدیمی است و به اشتباه نام اسلامی هم روی آن گذاشته می‌شود. حتی نویسندگان این منطق چون ابن سینا، سهروردی و ابوالبرکات بغدادی نام اسلامی روی این منطق نگذاشتند. باید توجه داشت که عدم نقد این منطق باعث معطلی ما خواهد شد.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی افزود: بخش عمده این منطق مبتنی بر معیارهای یونان باستان است که دنیای جدید چهار قرن است که از آن عبور کرده است. ما باید "ماده" و "صورت" را رها کنیم. ما باید از اینکه حقیقت اشیاء را به این سادگی درک می‌کنیم گذر کنیم. برای نمونه در منطق ارسطو اگر بدانیم که انسان حیوان اندیشمند است دیگر انسان شناخته شده است و این در حالی است که انسان بی شمار ابعاد مجهول دارد.
وی در پایان تاکید کرد: بنابراین طبق راهنمایی قرآن باید به مانند دوران آغازین تفکر اسلامی به تجربه و جهان عینی برگردیم و از الگوهای استوار "مثل افلاطونی" و "کلیات ارسطویی" گذر کنیم.
نظر شما