به گزارش خبرنگار مهر، خبر کاشت 500 میلیون نهال در یکسال در حالی از سوی رئیس جمهور به مقامات مسئول امور جنگلهای کشور ابلاغ شده است که حفاظت از جنگلهای دو و نیم میلیون ساله هیرکانی در دامنه های شمالی البرز و جنگلهای کهنسال حواشی رشته کوه زاگرس و دیگر مناطق جنگل خیز ایران به فراموشی سپرده شده و هر ساله از وسعت سایه سبز جنگلها بر خاک کویری ایران کاسته می شود.
با این همه و به استناد آمارهای منتشر شده از سوی سازمان جغرافیایی کشور 706 هزار و 672 کیلومتر مربع (معادل 42.88 درصد) از وسعت ایران را بیابانهای اقلیم شناسی تشکیل می دهند که این بیابانها شامل 61 درصد اراضی بیابانی و کویری، 24 درصد شنزارها و 15 درصد تپههای شنی است.
در همین مورد متخصصان محیط زیست و منابع طبیعی ایران تصمیم کاشت 500 میلیون نهال در یکسال را " فاقد هرگونه نگرش کارشناسانه" ارزیابی می کنند و معتقدند کار حفاظت از جنگلها و مهار بیابانها آسانتر از کاشت نهالهای موجود است.
دکتر اسماعیل کهرم متخصص محیط زیست به خبرنگار مهر گفت: تجربه ثابت کرده با رعایت تمامی استانداردهای حفاظتی تنها 20 درصد نهالهای کاشته شده در طول یکسال زنده می مانند و قابیلت پرورش دارند. با این حال همین مقدار هم در وضعیتی ناگوار رها می شوند.
این استاد دانشگاه، وجهه تبلیغاتی این خبر را برجسته تر دانست و افزود: این تصمیم به نظر می رسد رفتاری شتابزده و بدون هرگونه نگرش کارشناسانه است. با این حال برای پذیرش این گونه تصمیمات باید به عناصر متفاوتی توجه کرد. برای نمونه باید پرسید این درختان در کجا کاشته می شوند؟ درهر منطقه چه تعداد کاشته خواهد شد؟ چه نوع نهالی قرار است کاشته شود؟ چگونه از این نهالها حفاظت می شود؟ و پرسشهای زیاد دیگری که می توانند بی پاسخ بمانند.
کهرم تاکید کرد: سه سال پیش تهران دمایی زیر 17 درجه را تجربه کرد. در همین فاصله چهار میلیون اصله درخت در تمامی پهنه تهران بزرگ خشکید. چه کسی پرسید چرا خشکیدند و چه کسی برای نجاتشان اقدامی انجام داد؟
این کارشناس مسائل زیست محیطی با اشاره به مساحت یک میلیون و 648 هزار و 195 کیلومتر مربعی ایران اضافه کرد: در این گونه تصمیمات ظرفیت سنجی انجام نمی شود. بخش بزرگی از کشور را کویرهای داغناک تشکیل می دهند، بخشی از کشور شیبهای تند و غیرقابل استفاده دارند در حالی که برای کاشت 500 میلیون نهال باید به مساحت کشور، کوهها، دریاچه ها اراضی شیب دار، ارتفاعات و مناطق حفاظت شده و حتی مسکونی را اضافه کرد.
کهرم فاصله کاشت درختان از هم را متفاوت دانست و تاکید کرد: گونه های مختلف با هم فرق می کنند. درختان مثمر باید با فاصله از هم کاشته شوند. تاکستانها چنین وضعیتی دارند و حداقل چهار متر مربع برای هر نهال باید زمین اختصاص داد. با این حال و با رعایت تمامی جوانب مساحت باقی مانده و مستعد کشور ظرفیت این همه نهال با این سلیقه و روش را ندارد.
این متخصص محیط زیست با انتقاد از شیوه حفاظتی جنگلهای کشور گفت: چرا به جای ارائه چنین طرحهای هزینه زا و ناکارآمد، مراقب کهنترین جنگلهای دنیا در شمال (هیرکانی) و دیگر مناطق ایران نیستیم و هر روز شاهد جاده سازی، تخریب و گذر لوله های نفت و گاز و یا قاچاق چوب و ذغال آنها هستیم؟ چرا جلوی جاده سازی و تخریب در جنگل ابر و پارک ملی و مناطق زاگرسی دنا و کوهرنگ گرفته نمی شود.
همچنین یک فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره اینکه 50 هزار هکتار از خاک کشور باید برای کاشت 500 میلیون نهال مهیا شود گفت: این رقم بسیار چشمگیر است و به نظر می رسد این تصمیم قابلیت اجرایی شدن نداشته باشد.
حسین عبیری گلپایگانی همچنین به رعایت نشدن استانداردهای طبیعی کاشت درخت در برخی مناطق کشور به عنوان معظلی جدی نام برد و افزود: کارشناسان به کاشت درخت در اطراف تهران اعتراض داشتند چرا که معتقد بودند کاشت برخی درختان اسیدی باعث تخریب خاک در این منطقه خواهد شد. بنابراین باید به نوع و جنس درخت در مناطق مختلف توجه کرد.
عضو ستاد هماهنگی تشکلهای غیر دولتی زیست محیطی اضافه کرد: درخت کاج که در تهران کاشته می شود بومی نیست و خاک تهران را اسیدی و نابود می کند. از سوی دیگر درختان نیازمند آبیاری هستند و درختانی که در تهران و دیگر شهرها کاشته می شوند با بحران آبیاری مواجه اند. به جز چند روز اول درختان به حال خود رها می شوند و عمدتا از تشنگی می میرند.
از دیگر سو، جنگلهای شمال ایران که به جنگلهای رویشی هیرکانی یا خزری مشهورند در استانهای گیلان، مازندران و گلستان قرار دارند. این جنگلها که به خاطر رطوبت دریای خزر رشد و تکامل یافته اند به صورت نواری با طول تقریبی 800 کیلومتر و عرض 20 تا 70 کیلومتر و با مساحتی حدود 1.84 میلیون هکتار، نیمرخ شمالی البرز از آستارا تا گلیداغی را در بر می گیرند.
توجه سطحی به وضعیت تخریب جنگلهای ایران و همین طور رشد بیابانها در سالهای اخیر به خودی خود نشان می دهد نگاه مدیران در این مسیر بازدارنده و حفاظتی نیست بلکه آنچه اهمیت دارد توسعه فاقد پایداری و نظارت است. با این همه 20 درصد از برنامه چهارم توسعه تدوین شده در سالهای قبل به محیط زیست اختصاص داشت اما به هیچوجه این برنامه مورد توجه دولت قرار نگرفت و روند تخریب محیط زیست و اراضی جنگلی ادامه پیدا کرد و مهمتر از آن در برنامه پنجم توسعه، کاملا به این مسئله بی توجهی شده است.
-----------------
گزارش: جواد حیدریان
گزارش: جواد حیدریان
نظر شما