به گزارش خبرنگار مهر، پناه بردن به دل طبیعت، فرهنگی تاریخی برای مردم ایران است که ریشه در باورها و آئین های باستانی مردم این خاک دارد. ورود مردم به دشتهای سبز و تپه های پر گل بهاری، پناه گرفتن در سایه سار جنگلها و خنکای دریاچه ها و رودخانه ها، سنتی کهن است که همواره نشانگر احترام عمیق ایرانیان به طبیعت است.
طبق آنچه در کتابها و بر اساس تحقیقات درباره نوروز آمده است "سیزده به در" در حقیقت پایان آیینهای نوروزی است که در آن نحسی روز سیزده با ترک شهر و دیار و رفتن به دامن طبیعت دور ریخته می شود و این روز به خوشی در طبیعت سپری می شود.
با این حال در عصر حاضر، به دلیل آنچه باورهای سنتی و تاریخی به درستی و سادگی برای مردم و نسلهای تازه توضیح داده نشده اند پاسداشت آئینهای تاریخی، منجر به بروز آسیبهای جدی به محیط پیرامون می شود.
تخریب طبیعت به شکلهای مختلف در آئین سیزده به در و بر خلاف آنچه احترام به طبیعت نام نهاده می شود از مهمترین دغدغه های علاقمندان به محیط زیست و طبیعت است. با این همه در چنین روزی بیشترین حجم زباله های تولید شده از طرف مردم در دامن طبیعت رها می شود و سرشاخه درختان شکسته و گاهی به آتش کشیده می شود.
به نظر می رسد توجه به مفاهمیم عمیق و غنای تاریخی این گونه آئینها به سادگی نادیده گرفته شده و حفظ طبیعت مورد تاکید قرار نمی گیرد که همین امر موجب تخریب گسترده ای به محیط زیبای پیرامون ما می شود.
در این روز مسئولان و علاقمندان به طبیعت با تذکراتی مانند روشن نکردن آتش، نبستن طناب به شاخه های درختان، دور نریختن زباله ها و... بر عدم تخریب فضای سبز تاکید می کنند اما گاهی در این زمینه شاهد خلاف این موارد هستیم و محیط زیست را صدمه دیده رها می کنیم.
در بسیاری از باورها و تحقیقات مستند در مورد روز سیزده فروردین به نحسی روز سیزدهم اشاره شده است که نظر می رسد "سیزده به در" نمی تواند بی ارتباط با جایگاه عدد سیزده در فرهنگ و باورعامیانه مردم ایران باشد بنابراین تنها راه دوری از نحسی را در پناه بردن به طبیعت به عنوان تنها مامن حیات جستجو کرده اند.
هر چند گروهی از صاحبنظران و حتی بسیاری از کسانی که آن را به عنوان یک آیین کهن ملی اجرا می کنند با این باور که تمامی روزها در فرهنگ ایران باستان مقدس و قابل احترام هستند نحسی سیزده و وجود چنین چیزی را در ایران باستان رد می کنند ولی بسیاری از مردم با توجه به باورهای عامه (به عنوان جزء لاینفک فرهنگ عامه) عدد سیزده را نامبارک و نحسی می دانند.
علامه عباسعلی کیوان در کتاب کیوان نامه اش درباره نحسی سیزده بدر می نویسد: "روز سیزده به در جایز نبود برای دید و بازدید به خانه ای رفت، هم صاحبخانه به فال بد می گرفت و می گفت نحوست را به خانه من آوردند و هم رونده. چرا که نمی خواست مبتلا به نحوست آن خانه شود. روز سیزده باید به صحرا رفت. زیرا آنچه بلا در این سال بیاید، در آن روز مقدور و تقسیم می شود. پس خوب است ما در شهر و خانه خود نباشیم، شاید در تقسیم بلا، فراموش شده و از قلم بیفتیم."
با این حال این آئین تنها مختص ایران و ایرانیان نیست، بلکه نحوست عدد سیزده موضوعی است که از دیر باز در فرهنگ های کهن مطرح بوده است و در اکثر آنها، هرچه عدد هفت مقدس و مبارک است، در مقابل، سیزده به عنوان عددی نحس و نامبارک شناخته شده است که به نظر می رسد تقارن برخی حوادث ناگوار با عدد سیزده در این فرهنگ ها زمینه ساز ذهنیتی منفی و اضطرابی همگانی از آن شده است.
نقل است "در دوران اساطیری و تاریخی در روز سیزدهم سال نو زلزله سهمگین و خوف انگیزی جهان را در هم پیچیده و زمینه ساز این باور در اندیشه مردم شد که در هر چند هزار سال یک بار در همین هنگام سال، بلایی آسمانی فرا خواهد رسید. از این رو مردم همه ساله به هنگام روز سیزدهم فروردین ماه منتظر زمین لرزه ای سهمگین بوده اند و به همین دلیل خانمان خود را رها کرده و در زیر سقف و بام نمی ماندند تا اگر زمین لرزه ای فرا رسد از آسیب در امان باشند و بدین ترتیب رفته رفته روز سیزدهم سال و درپی آن عدد سیزده نحس شمرده شد و ترس و وحشتی روانی برای تمام مردم روی زمین پدید آورد.
برخی از پژوهشگران در تأیید این مسئله عقیده دارند مفهوم ناخجستگی روز سیزده فروردین در نخستین سال رصد زرتشت پدید آمد که سیزده فروردین با روز سیزدهم ماه قمری همان سال یکی شد و آفتاب و ماه در مقابل یکدیگر قرار گرفتند. منجمان این روز خاص استثنایی را نحس خواندند و گفتند مردم از خانه ها خارج شوند و به صحرا بروند تا نحوست این روز را در بیابان به در کنند.
نکته مهم در اینجا باور مردم به نحسی سیزده یا عدم نحسی آن نیست. چیزی که بیش از اندازه در روز طبیعت اهمیت دارند توجه به نام این روز است. سیزده به در روز پاسداشت طبیعت است نه تخریب آن. بنابراین فردا همزمان با روز طبیعت در حفظ آن کوشا باشیم.
نظر شما