به گزارش خبرنگار مهر، آثار برجسته ادبیات نمایشی جهان همواره دستمایه هنرمندان دوره‌های مختلف قرار گرفته و می‌گیرد. شاید یکی از پرطرفدارترین آثار نمایشی دنیا نمایشنامه‌های ویلیام شکسپیر است که طی سال‌های گذشته بارها و بارها در صحنه‌های مختلف تئاتر دنیا به صحنه رفته‌اند.
در تئاتر ایران نیز کارگردان‌های با سابقه و همچنین هنرمندان جوان برخی از نمایشنامه‌های شکسپیر را به صحنه برده‌اند. آثاری چون "رومئو و ژولیت"، "هملت"، "شاه لیر"، "مکبث" و "رویای نیمه شب تابستان" از جمله نمایش‌های اجرا شده از شکسپیر در ایران هستند.
البته نوع نگاه و دراماتورژی آثار اجرا شده در یک سطح نبوده و برخی نمایش‌ها از سطح کیفی بالاتری برخوردار بودند. این روزها یکی از کارگردان‌های جوان تئاتر به سراغ نمایشنامه "مکبث" رفته و آن را برای اجرا در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر آماده می‌کند.
حسام منظور و بهروز کاظمی در صحنه‌ای از تمرین نمایش "مکبث"
رضا ثروتی کارگردان جوانی است که پیش از این نمایش "مکبث" را در دوازدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران به صحنه برد و عنوان نمایش برگزیده جشنواره را از آن خود کرد. اما ثروتی با نمایش "مکبث" پس از حضور در بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با دریافت جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بیست و هشتم نگاه منتقدان و اهالی تئاتر را به خود جلب کرد.
دریافت جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بیست و هشتم تئاتر فجر باعث شد تا این کارگردان جوان به همراه گروه نمایشی خود راهی را برای حضور در عرصه تئاتر حرفه‌ای و فرصت اجرا در مجموعه تئاتر شهر به دست آورد. از این رو گروه خود را برای اجرای عمومی که از 20 فروردین‌ماه در سالن سایه آغاز می‌شود، آماده می‌کند.
در سالن سایه چندین لت ساده و مشکی در سمت چپ و راست سالن قرار گرفته و گروه سعی کرده در چیدمان صحنه نکاتی را برای ایجاد پرسپکتیو مورد نظر رعایت کند. البته ثروتی معتقد است که عمق سالن سایه برای اجرای نمایش "مکبث" کافی نیست و عمقی 10 متری برای ایجاد پرسپکتیو مورد نظر برای اجرایی مناسب ایده‌آل گروه بود.
در مقابل صحنه و پیش‌روی تماشاگر در ردیف اول صندلی‌های سالن سایه سکویی فلزی قرار گرفته که به گفته کارگردان نمایش برای ایجاد دید مناسب‌تری برای تماشاگران در اجرای عمومی در نظر گرفته شده و در اجرای جشنواره تئاتر دانشگاهی و جشنواره تئاتر فجر وجود نداشته است.
حسام منظور و بهروز کاظمی دو بازیگر از پنج بازیگر نمایش هستند که خود برای تمرین برخی از صحنه‌های نمایش "مکبث" آماده می‌کنند. منظور لباسی قرمز به تن دارد و ایفاگر نقش مکبث است. گروه موسیقی نیز با سرپرستی بامداد افشار خود را برای تمرین آماده می‌کنند. در تمرین نمایش موسیقی نیز همراه بازیگران دارای میزانسن است و به عنوان یک بازیگر در کنار سایر عوامل گروه قرار دارد و گاه کلیدی است که دری را باز کند و گاه پرده‌ای می‌شود که به کنار زده می‌شود.
برخی از صحنه‌ها که نیازمند حضور تنها دو بازیگر نمایش است تمرین می‌شوند و کارگردان نمایش در مواقعی که مورد نیاز است توضیحاتی در خصوص صحنه‌ها و حضور بازیگران دیگر به ما می‌دهد. طراحی صحنه ساده به نظر می‌آید اما وقتی تمرین ادامه پیدا می‌کند مشخص می‌شود در عین سادگی بسیار کاربردی است و استفاده‌های مختلف از آن می‌شود.
نمایش "مکبث" تجربه‌ای است که گروه از دانشجویان تئاتر آن را شکل داده‌اند و با خود بارقه‌هایی از تجربه‌گرایی، خلاقیت و جسارت و ساختارشکنی را به عنوان ویژگی‌های یک کار دانشجویی به همراه دارد که متأسفانه این روزها کمتر در تئاتر دانشجویی شاهد آن‌ها هستیم و در تئاتر حرفه‌ای نیز در معدود آثاری این ویژگی‌ها دیده می‌شود.
رضا ثروتی معتقد است رفتن به سراغ آثار شکسپیر هم مزیت‌ها و هم محدودیت‌هایی دارد زیرا دنیای ذهنی شکسپیر آن‌چنان گسترده است که هر انسان و هر مخاطبی را با تأویل‌های شخصی خود نسبت به آثارش همراه می‌کند. وی درباره آداپته کردن نمایشنامه "مکبث" می‌گوید: ایرانیزه کردن نمایش به عنوان تغییر معنا و مفهوم خاص هدف من نبود اما با برخی کدگذاری‌ها قصد داشتم مخاطب را به اجرا نزدیک کنم.
کارگردان نمایش "مکبث" در اثر خود از شکست، تغییر زاویه دید، فلش‌بک، فست موشن، اسلوموشن، زوم و زوم‌بک به عنوان ایده‌هایی برای فاصله گرفتن از قالب قاب‌های سنتی صحنه نمایش‌های ایتالیایی استفاده کرده است. ثروتی می‌گوید: سعی ما این بود که در حوزه زبان نیز لحن و زبان متفاوتی را نسبت به آثار کلاسیک شکسپیری داشته باشیم. در طراحی صحنه نیز سعی کردیم با نگاهی کیفی به اجرا از حداقل آکسسوآر استفاده کنیم و این نگاه را تا حوزه بازیگری نیز ادامه دهیم.
رضا ثروتی کارگردان و دراماتورژ نمایش "مکبث"
وی درباره کارکرد موسیقی در نمایش "مکبث" می‌گوید: موسیقی در این اجرا کارکرد معمول خود را از دست داده و جزء مهمی از زبان اثر شده است تا آنجا که گاهی به جای کلام بازیگران از اصواتی استفاده می‌شود که حس غریبی را در صحنه ایجاد می‌کند.
به گفته ثروتی نمایش "مکبث" روزهای 18 و 19 فروردین‌ماه ویژه خبرنگاران و عکاسان تئاتر به صحنه می‌رود و از 20 فروردین‌ماه اجرای عمومی خود را آغاز می‌کند. در این نمایش علاوه بر حسام منظور و بهروز کاظمی، مرتضی اسماعیل‌کاشی، اصغر پیران و مهدی محمدی نیز به ایفای نقش می‌پردازند.
سپیده شریعت‌مقدم دستیار کارگردان، شیما میرحمیدی طراح صحنه و لباس، سعید حسنلو مدیر اجرا، فرزین نوبرانی مدیر صحنه، رضا بهجت طراح نور و مرتضی اتابکی طراح پوستر و بروشور عوامل دیگر نمایش "مکبث" هستند.
نظر شما