عبدالعظیم امیر شاه کرمی که در خصوص حمام شیخ بهایی و دیگر حمامهای موجود در کشور مطالعاتی داشته در گفتگو با خبرنگار مهر در اصفهان افزود: نباید فراموش کرد که حمام یک صنعت بهداشتی، اجتماعی است که مهندسین برای سلامت نفر و جامعه‌آن را خلق کرده و با وجودی که در تاریخ مهندسی ایران، این اثر ثبت شده متاسفانه در اروپا و جهان این مهم به نام ترکیه و حمام ترکیه معروف شده این در حالی است که در ایران از دیر باز بهداشت شخصی اهمیت بسیاری داشته است.
وی با اشاره به اینکه در تخت جمشید نیز حمام شناسایی شده اظهار داشت: در گذشته شبکه حمامها در اصفهان با شبکه‌های مدرسه‌ها، حوزه‌های علمیه، مساجد و حوزه تجاری همسانی داشته و از یک پایه و بنیاد بوده است.
امیر شاه کرمی با اشاره به اهمیت مهندسی بکار رفته در حمامهای اصفهان اظهار داشت: در مجموعه حمامهای اصفهان به خصوص حمام شیخ بهایی مهندسی‌های متفاوتی بکار رفته که البته مجموع آنها در حمام یکپارچه شده چنانچه فضاهای عظیم و زیبا، گرم‌خانه، خزینه، حفاظت آب، حفظ رطوبت، حفاظت گرما، محیط زیست و دفع فاضلاب از مهندسی‌های ملوس حمام است.
این کارشناس آثار تاریخی و استاد دانشگاه اظهار داشت: در حمام شیخ بهایی طرح‌های سلامت و اکسیژن دهی آب از جمله مسائلی است که علاوه بر مسائل فوق به وضوح به چشم می‌خورد.
شاه کرمی ادامه داد: در حمام شیخ بهایی و دیگر حمامها به نوعی جریان سازی در هوا برای پاک سازی جسم و پالایش روح و خرسند سازی انسان طراحی شده که از اهمیت بسیاری برخوردار است .
حمام نمادی از مهندسی ارزش در ایران است
امیرشاه کرمی در ادامه خود با اشاره به شاهکارهای مهندسی بکار رفته در حمام شیخ بهایی اظهار داشت: از جمله ابتکارات شیخ بهایی در این حمام در خزینه این بنای تاریخی و مهندسی مهمندسی خزینه است که جنس سینی خزینه از چه عنصری است که با حرارت یک شمع به آب موجود در خود حرارت می‌دهد.
وی تصریح کرد: مهندسی موجود در حمام گواهی دهنده این امر است که حمام از یک مهندسی خاصی برخوردار بوده و این کار مهندسی در دوران گذشته تمدن ایرانیان را نشان می دهد چرا که اروپائیان هرگز در 400سال پیش حمام نداشتند این در حالی است که حمام شیخ بهایی در نقطه اوج مهندسی خود در آن زمان تنها با شعله شمع گرم می‌شده که خود گواهی دهنده اوج مهندسی شیخ بهایی در حمام است.
آبروی مهندسی ایرانیان در حال دفن شدن است
امیر شاه‌کرمی تصریح کرد: در حمام شیخ بهایی مهندسی ارزش بکار رفته که نمونه بارز آن در کوره آتش این بنای تاریخی و چند طبقه کردن ساختمان است و در مجموع می‌توان گفت حمام شیخ بهایی از یک المان سازه ای و آرایش بسیار زیبا و آراسته ای برخوردار است.
وی تصریح کرد: با توجه به نکات یاد شده باید به فکر حفظ و ثبت حفظ مهندسی حمامها بود چرا که ممکن است آثار تاریخی و این حمامها از بین برود اما اگر مهندسی آنها ثبت شود این مهندسی نسل به نسل خواهد گشت و در دانشگاه‌ها نیز دانشگاهیان از آن بهره لازم را می‌برند که این مهم یکی از رسالت‌های اصلی سازمان میراث فرهنگی است.
امیر شاه کرمی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه سال گذشته با نام سال "اصلاح الگوی مصرف" نامگذاری شده است خاطر نشان کرد: می‌توان الگوی مصرف را از مهندسی حمامها بیاموزیم و نباید گذاشت مهندسی این حمامها دفن شود و مهندسی حمامها آبروی مهندسی ایران است که باید از دفن این مهندسی‌ها جلوگیری کرد و از این مهندسی می‌توان سالهای سال در دانشگاه بهره گرفت و اجرای این مهم نیز هیچ هزینه گزافی را به همراه ندارد.
شمع حمام شیخ بهایی یک مهندسی نهفته است که باید شناسایی شود
وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: در مهمندسی حمام شیخ بهایی دو جریان به هم پیچیده فیزیکی وجود دارد چنانچه تولید، حفظ و بهره برداری جریان انرژی (آتش)، تخصص، حفظ و بهره برداری صحیح از آب با تلفیق آتش از جمله این نکات است.
امیر شاه کرمی ادامه داد: در ادبیات اجتماعی به اشکال مفاهیمی نسبت داده می‌شود که باید آنها را کشف و شناسایی نمود و شمع نیز با توجه به اهمیت و عملکرد آن که در هنگام سوختن تولید انرژی و نور مختصری دارد از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است چرا که با هزینه‌ای در حد معقول مهندسی و بدون اصراف در حدی که طراحی و ساخته شده بهره‌وری دارد.
وی تصریح کرد: به همین سبب است که از شمع نیز برای روشن شدن مفاهیم استفاده می‌شود.
این متخصص بناهای تاریخی یادآور شد: وقتی گفته می‌شود حمام شیخ بهایی با شمع گرم می‌شده است شمع خود نشان خرد، دانایی و تلاش انسانی است؛ چنانچه در طراحی و ساخت این حمام از چنان علم، مهندسی و هنری استفاده شده که نسبت شمع را به مهندسی بکار رفته در آن می‌توان دید.
وی تصریح کرد: اکنون وظیفه سازمان میراث فرهنگی کشف این مهندسی و خرد بکار رفته در این حمام است تا در نهایت بتوان مهندسی بالاتری از آن را در امروز خلق نمود و اکنون باید در این رابطه دو مرحله کاری را انجام داد.
امیرشاه کرمی گام اول در این خصوص را کشف معنی و مهندسی بکار رفته آن با بازگشت به زمان و مکان دانست و مرحله دوم را نیز در آفریدن معنی و مهندسی در این دوران متناسب با امکانات کنونی و روشن نمودن یک شمع دیگر است.
این متخصص بناهای تاریخی خاطر نشان کرد: شمع آتشکده کوچکی است که باید بازخوانی شود و علاوه بر آن شمع می‌گوید رازهای در حمام نهفته که به علت عدم وجود مدارک از طریق تقارن‌ها می‌توان معنی شمع و یا مهندسی حمام شیخ بهایی را بازخوانی نمود که این مهم نیز وظیفه سازمان میراث فرهنگی است که باید برای دانشگاه‌های امروز پایه مهندسی ایجاد کند تا در نهایت ریشه درخت مهندسی امروز در آن قرار گیرد.
نظر شما