به گزارش خبرنگار مهر، شنیدن خبر درگذشت استادی نادر در رشتهای (زبانشناسی) که از کمبود سختکوشانی چون علیمحمد حقشناس رنج میبرد ناگوار است تا حدی که باورنکردنی مینماید.
حقشناس دو بار برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد؛ یکبار در دوره بیستم و بار دیگر پارسال. او سال گذشته و برای کتاب "کتاب تاریخ زبان شناسی" به عنوان برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران معرفی شد اما کمتر کسی یادش هست که در لحظه اعلام نامش از تریبون تالار وحدت حق شناس به دلیل عود کردن بیماری قلبی در بیمارستانی خارج از این تالار باشکوه بستری بود.
دوستی که چند روز پیش از ترخیص استاد از بیمارستان آراد تهران او را دیده بود بازگشت او را به میان دوستدارانش بعید میدانست. بیماری لاعلاج او توانش را کاملاً گرفته بود طوری که 25 کیلوگرم از وزن او در این مدت کاسته شده بود.
در این مدت هم کسی سراغی از این استاد تمام دانشگاه تهران که چند وقتی بود سرنوشت مقدر بازنشستگی به سراغ او هم آمده بود، نگرفته بود اما گویا باید باز هم به پاس رسم نامتعارفمان که همان شناخت بزرگان بعد از مرگشان است یکبار دیگر کارنامه علمی این استاد نادر را مرور کنیم. ما که او را درنیافتیم شاید آثارش را دریابیم.
پرفسور علی محمد حق شناس متولد اردیبهشت 1319 در جهرم بود. وی متخصص زبانشناسی و آواشناسی و از علاقمندان مسائل تئوریک ادبی بود. او دارای مدرک دکتری رشته زبانشناسی و آواشناسی همگانی از دانشگاه لندن بود و پس از فارغالتحصیلی به ایران بازگشت و از سال 1352 در دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی کنونی) به تدریس مشغول شد و تا چند ماه پیش هم در این دانشگاه و نیز دانشگاه تهران به تدریس مشغول بود.
او در دوره بیستم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و به خاطر کتاب "فرهنگ معاصر هزاره انگلیسی ـ فارسی" به عنوان برگزیده این جایزه معرفی شد.
شاید توضیحی کوتاه درباره اهمیت این کتاب، جایگاه حقشناس را بهتر بنمایاند که تشریح فعالیتهای او در دیگر عرصهها از جمله تلاش پیگیر برای تاسیس انجمن علمی نقد ادبی ایران مجالی دیگر میطلبد.
"فرهنگ معاصر هزاره" از نظر جامعیت همراه با دقت و صحت در نوع خود بینظیر است چرا که این اثر یک فرهنگ دو زبانه عمومی است که در آن کوشیده شده برای امکانات واژگانی در زبان انگلیسی عمومی، معادلهای واژگانی رایج، مناسب و روزآمد از زبان فارسی عمومی فراهم آید. ساختار کتاب بر نظم الفبایی واژگان مبتنی است، معانی متعدد و گوناگون هر واژه به دقت تفکیک شده و ذیل آن، اهم ترکیبات آمده و پیوند و پیوستگی میان آنها رعایت شده است.
در سراسر این فرهنگ، یکدستی رسم الخط کلمات و نشانهگذاری به چشم میخورد و اصول فرهنگنگاری جدید از نظر تفکیک مدخلها، رابطه مدخلهای فرعی با مدخل اصلی و نیز پاراگرافبندی آنها اعمال شده است.
رعایت نظم و ترتیب درخور توجه در تنظیم معانی هر مدخل، گزینش معادلهای درست و معتبر، کثرت اصطلاحات و ترکیبها، ابتکارهای سودمند برای نمایاندن ظرایف کاربردی واژهها، ارائه شواهد در موارد لازم، تفکیک مقولات دستوری، نشان دادن رشته علمی ـ فنی که واژه در آن به کار میرود از جمله امتیازات این فرهنگ که از نمونههای ثمربخش کار گروهی مستمر، منظم و سازنده است به شمار میشود.
نظر شما