کارون خروشان شد و خوزستان پر امید/ نگاههای توام با حسرت به رودخانه

همین خشک بودن خوزستان باعث می شد خوزستانی ها که پیوندی ناگسستنی با رودخانه کارون دارند و هر کدام به نوعی خاطرات تلخ و شیرینی از آن دارند با دیدن نحیف شدن این رودخانه، احساس ناخوشایندی به آنها دست دهد و غم عجیبی سراسر وجود آنها را فرا بگیرد.

عدم لایروبی این رودخانه که بی شک به علت کم کاری چندین ساله مسئولان استان خوزستان رقم خورده است از دیگر دلایلی بود که کارون را با جزایری بعضا غول پیکر مواجه می کرد که این جزایر به مرور در حال بلعیدین این رودخانه بودند. همه اینها باعث می شد خوزستانی ها هنگام عبور از کارون تاسف بخوردند به حال خود چرا که نماد طراوات خود را در حال مرگ می دیدند.

 

اما این روزها حکایت کارون چیز دیگری است و این رودخانه به علت بارندگی اخیر پر آب شده به خروش آمده و بسیاری از جزایری که بر اساس بی توجهی های همیشگی حاکم بر خوزستان به وجود آمده در کام کارون غرق شده اند. بالا آمدن آب کارون به گونه ای است که جاده ساحلی و نرده های آن به کلی زیر آب رفته اند و شهرداری با زدن روبان زرد علامت خطر به مردم برای نزدیک شدن به بستر رودخانه هشدار داده است.

اما حکایت مردمانی که زندگی آنها با حیات رودخانه کارون عجین شده است بسیار متفاوت بود. این روزها خروش کارون باعث احیای خاطرات ترک خورده بسیاری از پیرمردان و پیرزنانی شده که زمانی از نگاه کردن به خروش پرآب ترین رودخانه کشور هم هراس داشتند.

کارون خروشان شده و بسیاری از نقاط بستر آن که در پنج سال اخیر رنگ آب را به خود ندیده اند نیز از برکت این رودخانه پر آب شده اند شاید کارون با این خروش قصد دارد اعلام کند هنوز همان رودخانه باغیرتی است که بومی های محل به آن اتلاق می کنند.

 

 

خوشحالی بی دوام

 

نگاه های این روزهای خوزستانیها به این رودخانه توام با حسرت و تاسف نیز هست چرا که همه می دانند این رودخانه زیبا و خروشان تا چند روز دیگر دوباره از نفس می افتد و سدهای عظیمی که در جای جای مسیر این رودخانه چون میخ در تن رنجور کارون فرو رفته اند به زودی آبی برای جاری شدن در بستر رودخانه باقی نخواهند گذاشت و این آب که اکنون در رودخانه جاری است به زودی پشت سدهای بتنی و خاکی محبوس می شود تا کارون دوباره کم رمق و ناتوان شود پس همه می دانند باید قدر این روزهای برگشت ناپذیر را بدانند به همین دلیل این روزها با وجود اعلام خطر از نزدیکی به بستر رودخانه جمعیت فراوانی از خوزستانی ها در کنار این رودخانه حضور می یابند و به آن خیره می شوند و عکس یادگاری می گیرند. شاید روزی این عکس را نشان نسل های آینده بدهند که روزگاری در این مکان رودخانه خروشانی بود که جاری جاری بود.

 

کارون مظهر تمدن های بزرگ

 

رود کارون پرآب ترین و بزرگترین رود ایران است. این رود با طول ۹۵۰ کیلومتر طولانی ترین رود و تنها رود ایران است که بخشی از آن قابل کشتیرانی است.

 

در حاشیه این رود تمدن های بزرگی از ایران شکل گرفته است. سرچشمه کارون از زردکوه بختیاری است و پس از عبور از مناطق کوهستانی و پرپیچ و خم، در منطقه ای به نام گتوند وارد دشت خوزستان می شود. رود کارون در شمال شوشتر به دو شاخه تقسیم می شود که در جنوب شوشتر به یکدیگر متصل می شوند. شاخه مهم کارون، رود دز است که در شمال اهواز به رود کارون ملحق می شود. رود کارون در مرز ایران و عراق، به اروندرود پیوسته و روانه خلیج فارس می شود.

پیچ و خم های موجود در سر راه این رود، خوزستان را به جلگه ای بی نظیر تبدیل کرده است. سدهای مختلفی روی این رودخانه ساخته شده اند که مهم ترین آنها، سدهای کارون یک، کارون دو، کارون سه، کارون چهار، مسجدسلیمان و در پائین تر، سدهای شوشتر، عقیلی و گتوند هستند.

در حال حاضر ۱۱ سد و نیروگاه روی رودخانه کارون در حال بهره برداری، ساخت یا در مرحله مطالعاتی هستند که حجم کل آنها در صورت تکمیل ۲۱ میلیارد و ۵۵۹ میلیون مترمکعب خواهد بود. حجم مفید این 11 سد، هفت میلیارد و ۹۸۶ میلیون مترمکعب برآورد شده است.

 

اجرای پنهانی پروژه انتقال آب

اما مصائب رودخانه کارون به اینجا ختم نمی شود چرا که اصرار دولتهای حال و گذشته بر انتقال آب رودخانه کارون به استان های دیگر به خصوص اصفهان نیز هرچند گاهی موجی از تاسف را در خوزستان ایجاد می کند و در آخرین مورد ناصر سودانی نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی از اجرای پنهانی انتقال آب رودخانه کارون به استانهای دیگر خبر داد.

 

وی با تاکید بر اینکه خود از نمایندگانی حامی دولت است، تاکید کرد: این طرح دولت محمودی نژاد جای دفاع ندارد زیرا به طرح انتقال آب رودخانه کارون به دلیل در معرض خطر بودن آینده کشاورزی خوزستان و برنامه پنجساله توسعه اعتراض شدید دارم ضمن اینکه اجرای این طرح به اشتغال استان آسیبهای جدی وارد می کند.

سودانی اظهار داشت: کشاورزی استان با اجرایی شدن طرح انتقال آب کارون به مخاطره جدی خواهد افتاد به همین دلیل تمام مدیران استان خوزستان باید نگرانی خود را نسبت به اجرای این طرح اعلام کنند تا از حیثیت استان دفاع شود. کارون مایه حیات خوزستان به شمار می رود و تعدی به آن تعدی به مردم خوزستان است.

نماینده مردم اهواز تاکید کرد: دغدغه همه ما امروز جلوگیری از اجرای برنامه‌های پنهانی در حال پیگیری برای انتقال آب کارون است زیرا برخی استانها برای نجات کویر خشک خود در پی از بین بردن زمین‌های زنده و سبز جلگه خوزستان هستند که این خلاف اجرای عدالت است.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی افزود: خوزستان امکانات و پتانسیل‌های فراوانی از جمله آب، خاک و نیروی انسانی فراوان دارد اما نیازمند همتی برای به کارگیری این منابع در استان است و چرا باید پس از گذشت 14 سال از دستور مقامات در خصوص احیای 800 هزار هکتار از اراضی آماده کشت خوزستان درصد پیشرفت اجرای این طرح بسیار ناچیز باشد.

 

وی عنوان کرد: حمایت از دولت نباید سبب عدم تذکر بابت برخی از برنامه ها و سیاست های نادرست آن شود. برنامه های اشتغال زایی استان با وجود اجرای طرح انتقال آب در حوزه کشاورزی در استان محقق نخواهد شد ضمن اینکه امنیت غذایی، اشتغال، آرامش روحی و روانی مردم استان با اجرای این طرح به مخاطره می افتد.

با همه این صحبت ها، حرف دل مردم خوزستان به دولت هایی که درصدد انتقال آب کارون به استان دیگر هستند یک جمله است: با بی رمق کردن کارون، خوشحالی را از ما نگیرید.

.................................................

 

گزارش: علی نواصر
عکس: عبدالوهاب کروشاوی