حجت‌السلام دکتر مسعود آذربایجانی به مناسبت برگزاری همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: اگر می‌خواهیم یک الگوی منحصربه‌فرد بومی داشته باشیم در درجه اول باید مفهوم‌شناسی کنیم یعنی به دنبال پاسخ دادن به این پرسش باشیم که ما از پیشرفت چه می‌دانیم و به چه معنایی از آن تعریف می‌کنیم.
وی با تأکید بر اینکه قدم اول یعنی مبانی‌شناسی الگو باید بخوبی مورد تفحص قرار گیرد، یادآور شد: مبانی در حقیقت پایه‌های الگوی پیشرفت است که باید به خوبی روی آن بحث شود. اگر در بخش‌هایی از پیشرفت تعاملات جدی با دنیا داریم و می‌توانیم از تجارب آنها بهره گیریم اما در مباحث معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی تفاوت‌های جدی بین ما و آنها حاکم است به همین دلیل چیزی که در حال حاضر نیاز جدی در حوزه الگو است کار کردن روی همین تفاوت‌هاست. ع
ضو هیئت علمی گروه روان‌شناسان پژوهشگاه حوزه و دانشگاه افزود: نکته کلیدی و مهمی که در ابتدای کارمان باید به آن توجه کنیم این است که نباید فرض کنیم با توجه به تعریفی که از پیشرفت در کشورهای غربی وجود دارد مفهموم پیشرفت یک مفهوم ثابت و مسلم است بلکه باید به کالبدشناسی و تبارشناسی این مفهوم متناسب با وضعیت کشور خودمان بپردازیم. باید اصل پیشرفت را مد نظر قرار دهیم و بعد به دنبال این باشیم که ببینم آیا قابلیت اسلامی شدن دارد یا خیر.
وی با اشاره به اینکه پیشرفت یکی از کدها و مؤلفه‌های دوران مدرن و تجدد محسوب می‌شود که در یکی دو قرن اخیر مطرح شده است، تصریح کرد: اگر ما اصل مفهوم را به درستی مورد ارزیابی قرار دهیم می‌توانیم به این تمیز برسیم که آیا می‌شود به جای پیشرفت و توسعه واژه‌ای متناسب‌تر با فرهنگ خودمان قرار دهیم یا خیر.
آذربایجانی در خصوص خودباختگی در برابر عناصر پیشرفت و توسعه غربی گفت: عوامل مختلفی دست به دست هم می دهند تا این خودباختگی در جامعه و در میان افراد به وجود آید اما یکی از مهم‌ترین عوامل این اتفاق این است که ما از جهت معرفتی از کاروران علم هم در علوم طبیعی و هم در علوم انسانی و اجتماعی عقب مانده‌ایم و وقتی این علوم ارائه می‌شود چون برای ما تازگی دارد مجذوب آن می‌شویم و در نهایت یک نوع احساس خودباختگی نسبت به آن ایجاد می‌شود.
قائم مقام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تأکید کرد: اما تأثیر دوم که در علم روان‌شناسی به آن اثر هاله‌ای می‌گویند این است که از هر لحاظی غرب را پیشرفته فرض کنیم در حالی که پیشرفت غرب بیش‌تر در علوم طبیعی و فناوری بوده تا علوم انسانی و خودشان هم این را تصدیق می‌کنند اما به دلیل پیشرفت غرب در فناوری و بهره‌گیری از این فناوری‌ها برای تسط و حاکمیت بر جهان و رسانه‌ای کردن این نوع پیشرفت‌ها یک نوع اثر هاله‌ای ایجاد شده که سلطه غرب به همه علوم تعمیم داده می‌شود و در نهایت جامعه در برابر تمام مظاهر غربی خودباخته می‌شود .
نظر شما