صندوق حفظ و احیای یادمانهای راه ابریشم تاسیس شود

به گزارش خبرنگار مهر در شیراز، محمود احمدی نژاد در پیامی به همایش شهرداران راه ابریشم در شیراز که آن را حمید بقایی رئیس سازمان مراث فرهنگی کشور قرائت کرد، گفت: میزبانی حضور ارزشمند شما برای ما ایرانیان به ویژه شهروندان مهمان نواز شیراز مایه خرسندی است. جاده ابریشم مانند زنجیری است که هر حلقه آن را یکی از کشورهایی تشکیل داده که این راه از آن عبور می کرده است.

واژگان (جاده ابریشم) ذهن انسان را به گذشته دور می برد و نیز این اندیشه که در این راه طولانی چه کالای ارزشمندی را حمل می کرده است، ابریشم و راز تولید آن در چین و دیگر کالاهایی که به همراه آن توسط کاروانیان از این راه حمل می شده است، تنها بعد مادی این راه تاریخی است.

با نگاهی عمیق تر به این مسیر در می یابیم که این جاده در اصل راه عبور فرهنگها، گویشها و ملیتهای متفاوت از یکدیگر بوده، فرهنگهایی که پیشینه کهن خاور زمین هستند و بانگ کاروانیان در حال عبور از این راه به واقع بانگ بیداری و دیرسالی باشندگانی است که این راه از سرزمین آنها می گذشته است.

جاده ابریشم در ایران بر اساس محور شرقی - غربی به خراسان امروز وارد شده و از مسیر شهرهای توس، نیشابور، سبزوار، شاهرود، دامغان، سمنان به ری باستان می رسیده و از ری که شهری بزرگ بود به سوی قزوین و از آنجا به دو شاخه تقسیم می شده است.

از قزوین یک راه به سوی شمال غرب یعنی به سمت سراب، تبریز، مرند و سپس خوی و از کشور خارج می شده است و راه دیگر به سمت غرب یعنی به سوی هگمتانه(همدان امروز) و بعد کرمانشاه و از کشور خارج می شده است.

این اصلی ترین راهی است که بر اساس منابع مهم تاریخی و مراجع جهانی مانند یونسکو مورد تائید قرار گرفته است. راه های فرعی دیگر که حتی ایران را از طریق خلیج فارس با سایر مناطق جهان پیوند می داده بسیار زیاد است که مهمترین آنها راهی است که از طریق ری باستان به اصفهان، شیراز و بوشهر می رفته است و سپس از مسیر دریایی جاده ابریشم از ایران خارج می شده است، چنانچه می بینیم ایران کشوری است که به طور کلی در مسیر راه ابریشم بوده است و مبادی ورودی و خروجی مهم آن از گذشته های نسبتا دور محورهای مهم بازرگانی و توریستی بوده اند. یکی از اصلی ترین این محورها، مسیر سرخس - بازرگان است که از دیدگاه اقتصادی و توریستی جایگاه ویژه ای دارد.

امروزه احیا و باز زنده سازی جاده ابریشم "یادمان" های باستانی بازمانده در پیرامون این جاده می تواند برای جهانگردان بسیار جالب توجه باشد. نکته بسیار مهم دیگر اینکه بدانیم ایران، تنها کشوری است که راه های دریایی و زمینی ابریشم در آن با هم از طریق خلیج فارس برخورد پیدا می کرده اند.

ما در ایران چندین مسیر خطی اساسی جهانگردی داریم، خوشبختانه شاخه های اصلی(راه ابریشم) در ایران هم از مسیرهای اصلی این راه بوده اند و هم امروز از مسیرهای اصلی جهانگردی مملکت هستند.

احمدی نژاد در ادامه پیام خود عنوان کرده است: ما در مجموع پنج مسیر اصلی جهانگردی داریم که به صورت استانی با آنها برخورد نکرده، بلکه مسیرها را خطی بررسی می کنیم. مثلا می گوئیم محور تهران - بم با شناخت دقیق محورها می توانیم در مسیرهای اصلی راه ابریشم قرار بگیریم، در این مسیرهای نسبتا طولانی ما با عناصر و سازه های باستانی از قبیل: کاروانسراها، آب انبارها، یخچالها، چای خانه ها و قهوه خانه ها، زیارتگاه ها، آبریزگاه ها، قلعه ها، چشمه سارها، پناهگاه ها، چاپارخانه ها، گورستان ها، گرمابه ها، بازارها، قناتها و بقایایی از کف سازی راه ها و پلها رو به رو هستیم. دو مورد اصلی از این عوامل و عناصر عبارتند از: کاروانسراها و خانه های موجود در بافت قدیم شهرها که هر یک از آنها می توانند با تغییر کاربری، موجودیت بهتری نسبت به گذشته پیدا کنند.

به منظور حفظ میراث کهن راه ابریشم در هر نقطه از مسیر، خانه های قدیمی در شهرهای تاریخی مهم باید تبدیل به موزه های جهانگردی شود. به این ترتیب هم خانه ها رونق خواهد داشت و هم جهانگردان با پدیده های مسیر جاده ابریشم بیشتر آشنا خواهند شد. غیر از کاروانسراها و خانه های قدیمی ساخت، مهمانسراها و متلها نیز در طول این مسیر باید بر اساس نیاز بررسی شود و براساس اولویتها مورد بازبینی و باززنده سازی قرار گیرد.

این راه ها از نظر اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی ارزش زیادی داشته اند. موضوع مهمی که در رابطه با راه های ایران اهمیت دارد این است که مسیر این جاده ها حتی در حال حاضر نیز مورد استفاده قرار می گیرند و در واقع راه های امروز ایران همان راه های باستانی و تاریخی ایران است که حتی در دوران اساطیری ایران نیز از این مسیرها یاد شده است.

صنایع ابریشم از دیرباز در حیات و زندگی ملتها جایگاه مهمی را اشغال کرده و ابریشم و ادویه که از خاور دور آورده می شده برای دنیای غرب در روابط بین المللی نقش مهمی را ایفا کرده است. ابریشم همچنین باعث شناخته شدن فرهنگ شرق از طرف غرب شده است. انتقال ابریشم و ادویه شرق توسط کاروانها به غرب باعث ایجاد راه های تجاری از چین تا اروپا شده است.

در یکی دو دهه گذشته یونسکو و سازمانهای جهانی جهانگردی ملل متحد UNWTO کوشیده است، همایش های بین المللی مهمی مانند"همایش ازبکستان" و " همایش تهران" و بسیاری دیگر را درباره احیای جاده ابریشم داشته باشد، همچنین با ارائه مقالات علمی متعدد پژوهشگران سعی کرده اند راهکارهای کیفی این مهم را دریابد و حتی در کشورهای طول این مسیر، سازمانهایی را مامور بررسی و پژوهش در این مورد کرده، به نظر می رسد موفقیتهایی نیز به دست آورده اند.

در ادامه این پیام آمده است: چنانکه می دانیم در ایران مسیر و شاهراه های اصلی از دوران های گذشته تاکنون تغییر چندانی پیدا نکرده و راه و راهداری از کهن ترین زمانها وجود داشته است. سازه ها، عوامل و عناصر وابسته به راه نیز در همین گونه است. بنابراین اگر بخواهیم به احیای هریک از این عوامل و عناصر بپردازیم، کمک و همکاری چندین سازمان بین الدولی بین المللی را می طلبد.

امروزه راه ابریشم برای ملتهای ما باید باعث همگرایی بین المللی میان ملل جهان شود. تجربه موفق اجداد ما در مسیر باستانی ابریشم، امروز باید آموزه ه ای برای توسعه و تعمیق روابط بین المللی ما در جهت توسعه روابط فرهنگی، تجاری شود. سرمایه گذاری توسعه گردشگری در مسیر شهرهای راه ابریشم باید به صورت بسته بین المللی برنامه ریزی شود که توصیه می شود شهرداران شهرهای مسیر راه ابریشم با همکاری مشترک سازمانهای تخصصی بین المللی ضمن تخصیص اعتبارات مشخصی صندوق حفظ و احیای یادمانهای راه ابریشم را تاسیس کنند. ضمنا تدابیر تشویقی سرمایه گذاری گردشگری در شهرهای مسیر راه ابریشم ارتقا یابد.

امیدوارم طی دو روز نشست تخصصی با کمکهای مشورتی متخصصان، مسئولان و دست اندرکاران برنامه های مربوط به راه ابریشم و نیز بازدیدهای میدانی از توانمندیها و مدلهای موفق توسعه شهری در مسیر راه ابریشم که شهرداری شیراز در برنامه های کاری خود ارائه خواهند داد این همگرایی در سطوح مقایسهای بین شهری، منطقه ای و بین المللی تقویت شود.