به گزارش خبرنگار مهر، 20 سال پس از درگذشت بنیانگذار جمهوری اسلامی نگاهی به آثار تصویری که درباره امام خمینی (ره) ساخته شده نشان میدهد اگرچه تعداد این تجربهها محدود بوده اما سینماگران، مستندسازان و هنرمندان رشتههای مختلف برای بیان دیدگاهشان درباره جایگاه تاریخی اجتماعی این رهبر فقید از ابزار هنری استفاده کردهاند.
اگر تولید فیلم یا ساخت مستند و مجموعه درباره حضرت امام کند صورت میگیرد به این دلیل است که همیشه حساسیتهایی درباره ایشان وجود داشته و این حساسیتها باعث شده کارگردانها کمتر به سراغ بخشهای حساس زندگی امام راحل بروند و ترجیح بدهند به مواردی بپردازند که کم حاشیهتر و کم خطرتر است.
نمونههای ساخته شده یا بخش کودکی حضرت امام را به تصویر کشیدهاند یا حضور امام در موقعیتهایی را نشان دادهاند که همه با این موقعیتها و موضعگیریها آشنا هستیم. ماجراهای حساس یا موقعیتهای خاص زندگی امام خمینی در سالهای مختلف زندگیشان هرگز به تصویر کشیده نشده است.
سالها پیش در سالگرد ارتحال امام (ره) تصاویری که عروس امام با دوربین خانگی از امام گرفته بود از تلویزیون پخش شد. نمایش این تصاویر غیررسمی سیمای صمیمی و متفاوتی از امام را برای بینندگان این برنامه از جمله نسل جدید نشان میداد که جذاب بود اما این تصاویر در مستندهای دیگر دیده نمیشود.
در مستند "روح الله" که چند بار از شبکههای مختلف پخش شده بیشتر بر شخصیت سیاسی و اجتماعی امام خمینی (ره) و بعد رهبری ایشان تاکید شده است. یکی از جذابیتهای این مجموعه مستند استفاده از تصاویر آرشیوی متنوع از دورههای مختلف زندگی امام است. در مجموعه "آفتاب و زمین" به کارگردانی جواد شمقدری کودکی امام خمینی روایت شده است. در این مجموعه که قرار بود سهگانهای درباره دوران مختلف حیات امام باشد شمقدری برای نخستین بار بخشهایی از زندگی پدر امام و مبارزه او علیه رژیم را به تصویر کشید. شاید با کامل شدن دو بخش دیگر از این مجموعه میشد به تصویری کاملتر از دوران مختلف زندگی امام رسید.
اما مهمترین تجربههایی که در سینمای ایران درباره امام خمینی انجام شده دو فیلم از سینماگران نسل انقلاب است. مجتبی راعی در "صنوبر" و بهروز افخمی در"فرزند صبح" بخشهایی از زندگی امام راحل را روایت کردند. "صنوبر" به شکلی غیرمستقیم روایتی از سالهای کودکی امام خمینی بود و "فرزند صبح" روایتی متفاوت از زندگی امام از بعد خانوادگی و اجتماعی است.
در حالی که تا سالها کارگردانها از نمایش چهره امام پرهیز میکردند و برای بازی در نقش امام از بازیگر استفاده نمیکردند افخمی دو بار این تجربه را به سلامت و بدون حاشیه پشت سرگذاشت. هرچند انتخاب بازیگران نقشهای دیگر در"فرزند صبح" حاشیههایی به وجود آورد اما انتخاب عبدالرضا اکبری در "فرزند صبح" مشکلی به وجود نیاورد.
اکبری اولین بازیگری است که نقش امام را بازی کرده و در دو تجربه افخمی مقابل دوربین رفته است. پس از "فرزند صبح" او در فیلم تلویزیونی "11 دقیقه و 30 ثانیه" هم نقش امام خمینی را بازی کرد. افخمی در "11 دقیقه و 30 ثانیه" به شکلی جذاب و تازه حضور امام خمینی در روزهای آغازین جنگ را به تصویر کشیده است.
مبارزه علیه رژیم پهلوی و رهبری انقلاب اسلامی یکی از مهمترین بخشهای زندگی امام خمینی بوده که در بیشتر مستندها به آن توجه شده است. در مجموعه مستند داستانی "116 روز در نوفل لوشاتو" به کارگردانی فرشاد اکتسابی این بخش از حیات اجتماعی امام بازسازی شده است. این کارگردان با استفاده از چهرههای ناشناخته و بازیگران غیرحرفهای چهرههای مهم تاریخ انقلاب را مقابل دوربین آورده است. در این مستند اکبر رحیمی نقش امام (ره) را بازی کرده است.
اگرچه برای نمایش ابعاد مختلف زندگی امام خمینی میتوان از آثار مستند و گزارشی استفاده کرد و منابع تصویری بسیاری درباره ایشان وجود دارد که تا سالها میتواند نسل جدید را درباره امام آگاه کند اما اثر داستانی جذابیتها و تاثیرهایی دارد که نمیتوان به سادگی از آن چشم پوشید.
نظر شما