به گزارش خبرنگار مهر، طرح حضور تهیه کننده در تئاتر مدتی است که از طرف معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح و باعث بروز واکنش‌هایی در بین اهالی و هنرمندان تئاتر شده است. طی سال‌های اخیر مباحث و سمینارهایی برای حرکت تئاتر به سمت خصوصی شدن مطرح شد که به زعم بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران تئاتر نمی‌توانند در تئاتر ایران اجرا شوند.
دولتی بودن تئاتر و نیاز به نظارت و ممیزی از سوی متولی تئاتر باعث می‌شود که بحث خصوصی شدن تئاتر به راحتی شکل نگیرد. از طرفی کمبود امکانات و ساختارهای زیر بنایی تئاتر یکی دیگر از مشکلاتی است که مانعی جدی بر سر راه خصوصی سازی تئاتر است. البته برخی از هنرمندان نیز خصوصی شدن تئاتر را درست نمی‌دانند و معتقدند که بخش دولتی موظف است که از تولید و اجرا حمایت کند.
 دولت باید تئاتر ارزان را در اختیار دانشجویان، جوانان و قشر متوسط جامعه بگذارد و برای جذب اقشار متوسط جامعه به تئاتر پول خرج کند  |
| قطب‌الدین صادقی |
در این بین مطرح شدن بحث تهیه کننده در تئاتر به عنوان راهکاری که شاید سرانجام آن حرکت به سمت خصوصی شدن تئاتر ایران باشد هم جای بحث و گفتگو دارد. محمد یعقوبی نمایشنامه نویس و کارگردان با سابقه تئاتر معتقد است طرح حضور تهیه کننده در تئاتر راهی است برای کنترل بیشتر تئاتر از طرف اداره‌کل هنرهای نمایشی و معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
به گفته یعقوبی بودجه تئاتر ما اندک است و تجربه نشان داده هدف از اینگونه طرح‌ها کنترل بیشتر است و کسانی که وارد می‌شوند بیشتر به سمت مدیران تئاتری گرایش دارند تا هنرمندان تئاتر مگر اینکه خود هنرمندان در واقع یکی از اعضای اجرا کننده هر نمایش تهیه کننده شوند.
وی امنیت سرمایه گذاری در تئاتر را مسئله اساسی در راه حضور تهیه کننده خصوصی در تئاتر می‌داند و تأکید دارد که تهیه کننده خصوصی باید حق داشته باشد در صورت استقبال مخاطبان از یک اثر نمایشی تا چند ماه کار را در سالن تئاتری اجرا کند ولی تجربه ثابت کرده فضای امنی برای سرمایه گذاری های این چنینی وجود ندارد بخصوص در عرصه فرهنگ و هنر .
نگار اسکندرفر از سرمایه‌گذاران خصوصی تئاتر نیز خصوصی سازی را تنها در جنبه اقتصادی آن نمی‌داند و معتقد است باید حمایت‌های معنوی از تهیه کننده برای تولید و اجرای نمایش وجود داشته باشد. اینکه طرح حضور تهیه کننده در تئاتر به گونه‌ای اجرا شود که تئاتر برای جذب مخاطب و درآمد به لحاظ کیفی تنزل کند و به سطحی نازل برسد یکی از نگرانی‌های اصلی این تهیه کننده خصوصی تئاتر است.
مدیر مؤسسه فرهنگی هنری کارنامه نبود تضمینی برای اجرای یک اثر نمایشی را یکی از مشکلات موجود بر سر راه سرمایه‌گذاران یا تهیه کنندگان خصوصی در تئاتر می‌داند. وی تأکید می‌کند: متأسفانه در تئاتر تعداد سالن‌های مناسب که پاسخ اقتصادی برای سرمایه گذاری بدهد، اندک است و چگونگی اجرای طرح با این میزان امکانات جای سؤال دارد. وقتی تهیه کننده سرمایه گذاری می‌کند و قرار است از طریق فروش گیشه هزینه‌های خود را تأمین کند باید دید که سیاست گذاری سالن اجرا تا چه حد در اختیار تهیه کننده خواهد بود.
ساسان پیروز یکی از کارگردان‌های گروه موفق "لیو" نیز عنوان می‌کند که تهیه کننده در تئاتر طی سال‌های گذشته وجود داشته و وظایفی که کارگردان تئاتر بر عهده داشته همان وظایف تعریف شده برای تهیه کننده در تئاتر دنیاست. به اعتقاد پیروز تئاتر ایران نیازمند سرمایه گذار خصوصی است که متأسفانه به دلیل شرایط تئاتر ایران سرمایه گذار خصوصی نمی‌تواند وارد عرصه شود.
به گفته پیروز سرمایه گذار برای سرمایه‌ای که در تولید و اجرای یک اثر نمایشی می‌گذارد باید سود مالی داشته باشد تا راغب به سرمایه گذاری مجدد شود ولی تئاتر ایران نشان داده که در اکثر موارد بضاعت تأمین هزینه‌ها را از گیشه فروش بلیت ندارد. عضو هیئت مدیره انجمن منتقدان خانه تئاتر معتقد است برداشتن هزینه‌ها از دوش دولت و نهادن آنها به دوش تماشاگر تئاتر و معطوف کردن هنرمند به خوشایند تماشاگر برای فروش گیشه به جای ارتقای کیفیت اثر نگاه کاسبکارانه‌ای است.
|
|
| ساسان پیروز |
وی انتقال بار مالی تئاتر به دوش هنرمندان را راهی برای شکل‌گیری تئاتر خصوصی نمی‌داند زیرا وقتی که گروهها و هنرمندان تئاتر از طرف بخش دولتی به رسمیت شناخته نشده‌اند و زیرساختهای مورد نیاز برای تئاتر مهیا نیست شعار تئاتر خصوصی شعاری برای رفع مسئولیت از طرف مدیران تصمیم گیرنده دولتی است.
پیروز بحث تهیه کننده تئاتر را به عنوان دستاویزی برای ملغی کردن قرارداد تیپ در تئاتر می‌داند و معتقد است ورود تهیه کننده می‌تواند قرارداد تیپ را ملغی کرده و همه چیز را به تهیه کننده بسپارد.
قطب‌الدین صادقی هم معتقد است حضور تهیه کننده یعنی تراشیدن واسطه‌ای دیگر که دولت پول را به او بدهد و تهیه کننده به صورت قطره چکانی این پول را به تئاتری‌ها بدهد. به اعتقاد این کارگردان با سابقه تهیه کننده واقعی تئاتر وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی است و دیگر لازم نیست که فرد دیگری به عنوان واسطه وارد جریان تولید شود.
وی طرح حضور تهیه کننده در تئاتر را اشتباه می‌داند و باعث ایجاد دیوار و فاصله‌ای دیگر میان اهالی تئاتر و بخش دولتی می‌شود در حالیکه بهتر است فاصله‌ها کمتر شود. صادقی تأکید دارد که متولی تئاتر به جای این کارها باید کارگاه‌های دکور، لباس و غیره را احیاء کند زیرا آنچه سلامت تئاتر ما را تأمین می‌کند احیاء این کارگاه‌‌ها است.
به گفته کارگردان آثاری چون "آرش"، "یادگار زریران" و "باغ شکرپاره" باید برای هنرمندان تئاتر امنیت فکری و مالی ایجاد شود و وابسته کردن هنرمندان تئاتر به گیشه تئاتر را به سمت تجاری شدن سوق می‌دهد زیرا گروهها مجبور می‌شوند با آوردن چند بازیگر چهره قیمت بلیت‌ها را بالا ببرند و این امر باعث شکل‌گیری تئاتر بورژوازی می‌شود.
صادقی معتقد است دولت باید تئاتر ارزان را در اختیار دانشجویان، جوانان و قشر متوسط جامعه بگذارد و برای جذب اقشار متوسط جامعه به تئاتر پول خرج کند نه اینکه این پول را کم کند. این هنرمند با سابقه تئاتر تأکید دارد وظیفه دولت این است که در راه توسعه فرهنگ و هنر، ذوق ،اندیشه و خرد پول خرج کند و یارانه بدهد و حق ندارد تئاتر را خصوصی کند زیرا در اروپا هم تئاتر خصوصی نیست و اگر باشد گروهها از طرف یارانه‌های دولتی حمایت می‌شوند.
صادقی معتقد است گسترده‌تر کردن تولید و امکانات تئاتر را امری مهم است و برای تولید در تئاتر ایران نیاز به ساختار زیربنایی است و مدیران به جای کارهای تزیینی نظیر حضور تهیه کننده در تئاتر باید امکانات زیربنایی را افزایش پیدا دهند و جوان‌ها را به سمت تولید تئاتر سوق دهند نه اینکه آنها را سرخورده کرده و از عرصه تولید تئاتر دور کنند.
نظر شما