در مورد پرسشهای اساسی و رایج فلسفی که عامه مردم با آن مواجه هستند باید روش انتقال به گونهای باشد که برای آنها این موضوعات قابل درک شود.
فلسفه به پرسشهایی میپردازد که مردم عادی در مواجهه با آن با نوعی تعجب و شگفتی مینگرند. این پرسشها به اموری برمیگردد که در زندگی روزانه تجربه میشوند و گاهی نیز ما شناخت عینی از آنها نداریم.
به عنوان مثال پرسشهایی درباره جهان پس از مرگ، ارزش زندگی، وجود خدا و آگاهی برای مردم مطرح است و درصدد یافتن پاسخی برای این پرسشها هستند.
لذا بسیاری از مردم با آرزو و انتظارات خاصی به فلسفه روی میآورند. ولی بعد از مدتی درمییابند که پاسخ به این پرسشها کار سهل و آسانی نیست.
حتی آنها در مییابند که طرح پرسش فلسفی نیز کار ساده و آسانی نیست. در فرایند پاسخگویی به پرسشهای فلسفی در مییابیم که این پرسشها خود به پرسشهای جزئیتری تحویل میشود.
فلسفه متاع عام نیست
فرایند پاسخگویی به پرسشهای جزئیتر برای مردم عادی ملالآور و خسته کننده است. چرا که پاسخ به یک پرسش و طرح پرسش دیگر روندی تکراری میشود که آن علاقهای را که برای یافتن پاسخ به پرسش اصلی وجود داشت را تحت تأثیر خود قرار میدهد.
مردم اوقاتی را صرف این پرسشهای فلسفی میکنند و فلاسفه تقریباً همه وقت خود را صرف این پرسشهای فلسفی میکنند. زبان فلاسفه ممکن است فنی باشد و مردم عادی نتوانند آنرا بفهمند.
معمولاً مردم عادی در مواجه با پرسشهای فلسفی و بحث در مورد این موضوعات ممکن است صبر و تحمل خود را از دست بدهند. آنها گاهی در بحث و گفتگو با فلاسفه از این مسأله به ستوه میآیند و میگویند که من در مورد فلان موضوع طرح سؤال کردم در حالی که بحث ما به اصول و روشهای منطقی و غیره رسیده است.
مردم از یک شیمیدان و مهندس هستهای توقع ندارند که در مورد حوزه کاری خود خیلی سطحی صحبت کند. آنها اساساً وارد این حوزههای فنی نمیشوند ولی در مورد فلاسفه توقع دارند که این بحثها به صورت سطحی بیان شود.
پرسشهای فلسفی باید دقیق و عمیق بررسی شوند
بنابراین فلسفه را نباید به صرف اینکه برای مردم عادی قابل فهم باشد را به سوی سطحی کردن سوق داد. پرسشهای فلسفی با همان عمق و ژرفای خود باید مورد بررسی قرار گیرند. البته باید توجه داشت که بین پرسشهای فلسفی و کارهای تخصصی در فلسفه تفاوت وجود دارد. پرسشهای بنیادین فلسفه را باید حتی المقدور با روشی مناسب به مردم منتقل کرد.
لوئیس آنتونی دانش آموخته دانشگاه هاروارد و استاد فلسفه دانشگاه ماساچوست در امهرست است. او در حوزههایی چون فلسفه ذهن، معرفت شناسی و فلسفه زبان صاحبنظر است.
نظر شما