نگاه ایران به مسکو به روز نیست/ روسیه منافع خود را بازتعریف کرده است

"حسن بهشتی پور" کارشناس مسائل روسیه در ادامه "نشست روسیه و ایران" در خبرگزاری مهر با اشاره به سیاست های ضد ایرانی مسکو در ماه های اخیر گفت: دولت روسیه هم اکنون در سطحی نیست که قید مناسبات با ایران را بزند چون تهران روابط دوجانبه تعیین کننده ای با مسکو دارد. روسیه امروز برای ایران اهمیت قائل است اما نه در حدی که ما تصور می کنیم.

همچنین "محمود شوری" کارشناس مسائل روسیه و امور بین الملل گفت: بنا به دلایل مختلفی سطح توقع ما از روسیه بسیار بالا رفته بود چون فکر می کردیم که مسکو هم همانند تهران یک صبغه ضد آمریکایی داشته است پس باید بیشتر از اینها با ما کار کند، به همین دلیل انتظار ایران از روسیه بالا رفت.

وی افزود: متاسفانه کسانی که باید سطح توقع ایران را از روسیه کنترل می کردند، خودشان به این قضیه دامن زدند و هم اکنون مدعی این موضوع هستند که چرا در ماههای اخیر شاهد سیاست های ضد ایرانی روسیه بودیم، درحالیکه این سوال پیش می آید که این نوع سطح روابط از کجا آغاز شد؟

محمود شوری تصریح کرد: تا پیش از فروپاشی شوروی سطح قدرت ایران با روسیه سطح نامتوازنی بود، در آن زمان روسیه در سطح ابرقدرت جهانی عمل می کرد و ایران در نهایت به عنوان یک کشور جهان سومی که حتی قدرتش در سطح منطقه ای معطوف به همکاری با آمریکا بود، عمل می کرد.

این کارشناس مسائل روسیه و امور بین الملل گفت: پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، با نفوذ در جهان اسلام سطح قدرت خودمان را بالا بردیم و پس از فروپاشی شوروی سطح قدرت روسیه به شدت کاهش یافت.

محمود شوری

وی افزود: در یک دوره ای از زمان سطح قدرت ایران و روسیه متوازن شد و این توازن باعث شد تا فکر کنیم که می توانیم با این کشور همچون دو کشور مستقل همکاری کنیم که هم در سطح دوجانبه افزایش همکاری داشتیم و هم در سطح منطقه ای با روس ها بحث تاجیکستان را حل و فصل و درباره دریای خزر گفتگو کردیم.

شوری گفت: این نوع همکاری ها احساس برابری را برای ما ایجاد کرد که می توانیم با روسیه همکاری کنیم. متاسفانه تصور ما از جهان این است که همیشه فکر می کنیم دنیا ایستا است، البته در دوران جنگ سرد جهان 40 سال متوقف شد، ولی بعد از فروپاشی شوروی شرایط کاملا تغییر کرد و لحظه به لحظه و سال به سال اتفاقات متعددی از جمله در سطح داخلی روسیه روی داد.

وی افزود: در یک دوره ای از زمان پس از فروپاشی شوروی همچنان روحیه ضد غربی در روسیه غلبه داشت، چنانچه "ولادیمیر پوتین" با اتکا به این روحیه ضد غربی قدرت گرفت اما تغییرات نسلی درروسیه اتفاق افتاده است و نگاه ایدئولوژیک به غرب در نسل جدید روسها به شدت کمرنگ شده است و نسل جدید احساس دشمنی کمتری با غرب می کند.

این کارشناس مسائل روسیه و امور بین الملل تصریح کرد: نسل جدید روسیه وضعیت روز خودش را با جهان مقایسه می کند. یک فرد روسی زندگی خودش را باید با تکنولوژی کاملا غربی اداره کند اما ازطرفی این ادعا وجود دارد که روسیه یک کشور بزرگ جهانی است، بنابراین این موارد با هم ناسازگار بودند.

وی افزود: نتیجه این اتفاقات در سطح داخلی این بود که پس از پوتین "دیمیتری مدودف" رئیس جمهوری روسیه روی کار آمد و رویکردها تغییر کرد اما با اتفاق افتادن این رویدادها نگاه ما همچنان همان نگاه سابق است وهمان انتظارات گذشته را از روسیه داریم، انعقاد قرارداد هسته ای و خریدن تسلیحات از این کشور بهای همکاری ما با روسها است. در صورتی که روسها چنین همکاریهایی را به طور گسترده با چینی ها و هندی ها و کشورهای دیگر از جمله ترکیه که به لحاظ رویکردی نقطه مقابل  مسکو است، دارند.

محمود شوری گفت: بنابراین دلیلی وجود ندارد که سطح روابط اقتصادی ایران را بهای همسویی روسیه با خود بدانیم.این تصور غیرواقعی از روسیه در کشور شکل گرفته است و انتظارات ما از روسیه افزایش یافته است. هر کشوری منافع خودش را دنبال می کند بنابراین این اشتباه از سوی ما بوده است زیرا با وجود داشتن ابزارهای قدرتمند بسیار همه را رها کردیم.

وی افزود: در مورد آسیای مرکزی نیز چنین اشتباهی را مرتکب شدیم زیرا فکر کردیم که وجود پیوندهای تاریخی-فرهنگی با این کشورها دلیلی بر بالقوه شدن سریع ظرفیت هاست، درحالی که ظرفیت را باید بالفعل کرد.

این کارشناس مسائل روسیه و امور بین الملل تاکید کرد: در مورد روسیه اگر اشتباهی رخ داده است، این اشتباه از سوی خودمان بوده است و گفتمان بی اعتمادی ایرانی ها به این کشور در گفتمان مردم عادی بوده است.

در همین حال حسن بهشتی پور کارشناس مسائل روسیه گفت: پیش از اینکه نگاه غیر واقع بینانه درباره روسیه یا نگاه واقع بینانه به جایگاه خودمان را در منطقه یا در سطح بین المللی داشته باشیم، موضوع مهم این است که روسیه نیز یک بازنگری درباره منافع ملی خود و در ارتباط با ایران داشته است که در گذشته بدین گونه نبوده است.

وی درباره این سوال که "تاثیرات تغییر موضع روسیه در طولانی مدت یا کوتاه مدت در روابط تهران-مسکو چگونه می تواند باشد؟" گفت: قراین و شواهد نشان می دهد که روسیه نیروگاه بوشهر را در شهریور ماه راه اندازی خواهد کرد و این کشور به دنبال جذب مشتری های متعدد در الجزایر، قطر، سوریه و ترکیه است و درصدد انعقاد قراردادهای هسته ای به صورتی پیاپی است.

حسن بهشتی پور تاکید کرد: روس ها همیشه در بحث خاورمیانه نگاه مثبتی به ایران داشتند و با این کشور تعامل داشتند تا نقش آفرینی خودشان را بیشتر کنند.

وی گفت: این موضوع را قبول ندارم که وزن تاثیرگذاری ایران در مسائل خاورمیانه پایین آمده است، اتفاقا این کشور در عراق، افغانستان و لبنان بسیار تاثیرگذار بوده و روسها به این قضیه که ایران در روند صلح خاورمیانه تاثیر گذار بوده است، کاملا توجه دارند.

حسن بهشتی پور تاکید کرد: روس ها سالهای گذشته با ما در تماس بودند تا نقش خود را از طریق ایران افزایش دهند و به این موضوع واقف بودند که در صورت همکاری با این کشور وزن تاثیرگذاری خود را در منطقه خاورمیانه افزایش داده اند.

این کارشناس مسائل روسیه گفت: مناسبات روسیه با جهان اسلام بسیار برای این کشور حائز اهمیت است و نگاه روابط روسیه با ایران در چارچوب جهان اسلام قطعا یک نگاه مثبت است.

وی افزود: اگرچه ایران و روسیه در مسائل آسیای میانه و قفقاز دو رقیب هستند، اما با یکدیگر تخاصم نداشتند. همچنین تهران و مسکو اگرچه در بخش انرژی با یکدیگر رقیب اند اما می توانند در این زمینه با یکدیگر همکاری کنند، چنانچه در بحث نابوکو ترکیه با روسیه دو قرارداد مهم در زمینه ارسال گاز امضا کرد.

ادامه دارد...