به گزارش خبرنگار مهر، پوران درخشنده یکی از مهمترین کارگردان‌های سینمای کودک و نوجوان است، فیلمسازی که سابقه فعالیت بیش از دو دهه در سینمای کودک را دارد.به بهانه برگزاری بیست و چهارمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان پای حرفهای درخشنده نشستیم و در تعامل با او مسائل و مشکلات این سینما را تحلیل کردیم.
* خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و هنر: شما یکی از فیلمسازان باپشتکار سینمای کودک هستید که همچنان مصرانه این سینما را دنبال می‌کنید، چه انگیزه‌ای شما را ترغیب می‌کند در این حوزه گام بردارید؟
- پوران درخشنده: برای من سینمای کودک مثل زندگی است، کودکان نماد زندگی و طراوت هستند. دنیای بچه‌ها البته خیلی زود فراموش می‌شود و بزرگترها دغدغه‌های خود را دارند. بچه‌ها معمولا کمتر از نوجوان‌ها و جوان‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند، کودکی مقطعی است که سپری می‌شود و خانواده‌ها بیشتر درگیر نوجوان‌ها و جوان‌ها هستند. اما کودکی مقطع مهمی است و من نگاه روانشناختی به این دوران دارم .
وقتی تحقیقات علمی نشان می‌دهد نوزاد هم درک دارد و از محیط تاثیر می‌پذیرد، نمی‌توان نقش دوران کودکی را در شکل گیری آرا و افکار افراد در دوران بزرگسالی و کل حیات نادیده گرفت. سینمای کودک یک نیاز جدی است، بچه‌های امروز آینده را می‌سازند و باید فردا را برای آنها ساخت. سینمای کودک پنجره‌ای است به دنیای بچه‌ها تا بزرگترها کودکان و آینده‌شان را بهتر و بیشتر درک کنند.
*به همین دلیل نمی‌توانید از سینمای کودک جدا شوید؟
- بله، هر وقت از سینمای کودک فاصله گرفته‌ام دوباره نیازهایی من را به این سینما متمایل و متوجه کرده، من متوجه شده‌ام که سینما یکی از مهمترین ابزارهایی است که باید به یاری آن فرهنگ حمایت و تربیت کودکان را در جامعه ترویج داد.
*با توجه به مشکلاتی که سینمای کودک دارد و نبود اکران مناسب، فیلم ساختن برای بچه‌ها چقدر مفید است. وقتی این آثار دیده نمی‌شوند چگونه می‌توان انتظار داشت نتیجه مثبت در جامعه داشته باشند؟
- در جامعه ما قاعده بر انجام نشدن است و گویی بیشتر برنامه‌ریزی‌ها بر این مدار می‌چرخد که اتفاق‌ها شکل نگیرد. من به عنوان کارگردان تلاش می‌کنم بر این فضا غلبه کنم، سعی می‌کنم بر حسب علاقه و دغدغه‌ام برای بچه‌ها فیم بسازم و بر مشکلات اکران چیره شوم. فریاد ما باید به گوش مسئولانی برسد که برای بچه‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند. سینمای کودک بخشی از فرهنگ ما است، فیلم‌ها ساخته می‌شوند اما اکران نمی‌شوند پس در بخش فرهنگ مربوط به کودکان با مشکل روبرو هستیم.
بخشی از نیازهای جامعه و خانواده سینمای کودک است و باید برای آن چاره اندیشی کرد، با "رویای خیس" که درباره مشکلات نوجوان‌ها بود در اکران برخورد خوبی نشد، امیدوارم این برخورد با "خواب‌های دنباله‌دار" تکرار نشود و فیلم در شرایط بهتر دیده و ارزیابی شود. "بچه‌های ابدی" که بیشترین جوایز جشنواره فیلم کودک را دریافت کرد در فضای بسیار بدی روی پرده رفت.
* و این شکل اکران شما را آزرده می‌کند.
سینمای کودک بخشی از فرهنگ ما است، فیلم‌ها ساخته می‌شوند اما اکران نمی‌شوند پس در بخش فرهنگ مربوط به کودکان با مشکل روبرو هستیم
-بله و امکان ارتباط مردم با این نوع سینما را محدود می‌کند، "بچه‌های ابدی" و "رویای خیس" در شبکه نمایش خانگی دیده می‌شوند اگر در اکران هم این فیلم‌ها درست عرضه شوند از آنها استقبال می‌شود اما متاسفانه فضای اکران در اختیار فیلم‌های عامه پسند و پرمخاطب است. این فیلم‌ها حتی برای مخاطب خارج از ایران هم جذاب بوده و با آن درگیر شدند اما تلویزیون فیلم‌های "شمعی در باد" یا "رویای خیس" را نخرید تا فضایی ایجاد کند تا خانواده‌ها این فیلم را ببینند.
-بله و امکان ارتباط مردم با این نوع سینما را محدود می‌کند، "بچه‌های ابدی" و "رویای خیس" در شبکه نمایش خانگی دیده می‌شوند اگر در اکران هم این فیلم‌ها درست عرضه شوند از آنها استقبال می‌شود اما متاسفانه فضای اکران در اختیار فیلم‌های عامه پسند و پرمخاطب است. این فیلم‌ها حتی برای مخاطب خارج از ایران هم جذاب بوده و با آن درگیر شدند اما تلویزیون فیلم‌های "شمعی در باد" یا "رویای خیس" را نخرید تا فضایی ایجاد کند تا خانواده‌ها این فیلم را ببینند.
*برای "خواب‌های دنباله‌دار" شرایط اکران مناسب فراهم شده؟
- پخش‌کننده‌ای دنبال چنین فیلم‌هایی نیست، فیلم کودک یک عنوان نامطلوب برای سالن‌داران است آنها ترجیح می‌دهند فیلم‌هایی را اکران کنند که ستاره دارند چون فکر می کنند فقط این فیلم ها در گیشه می‌فروشند. در چنین شرایطی نقش آموزش و پرورش باید تعریف شود. نقش تلویزیون به عنوان رسانه‌ای با اهداف آموزشی باید مشخص شود. ارگان‌های فرهنگی در این میانه غایب هستند.
* در دهه 60 و اوایل دهه 70 شرایط بهتر بود.
در آن دوران هماهنگی بین دستگاههای مختلف فرهنگی را می‌بینیم، سینمای کودک در آن مقطع هم مخاطب داخلی داشت، هم در جشنواره‌های خارجی موفق بود و هم چرخ تولید خوب می‌چرخید. مجموعه عوامل به رشد این سینما انجامید اما آن روند ادامه پیدا نکرد و مشکلاتی مانع استمرار آن جریان شد. من الان پخش "خواب‌های دنباله‌دار" را بر عهده گرفته‌ام با این که پخش‌کننده حرفهای نیستم، مجبورم ابن فضا را مدیریت کنم.
*فروش فیلم چقدر برایتان مهم است؟ چرا از ستاره‌ها در فیلم‌تان استفاده نکردید؟
- سینماگر مستقل باید تاوان مستقل بودنش را بپردازد، شما اگر از جایی سفارش بگیرید باید به درخواست‌های سفارش دهنده توجه و اهداف خود را فراموش کنید، چنین سینمایی نیاز به حمایت واقعی دولت و نهادهای فرهنگی دارد. حمایتی که در حد شعار نباشد. خانم فرشته صدرعرفایی و پانته‌آ بهرام بازیگران بسیار خوبی هستند که در این فیلم مقابل دوربین رفته‌اند و بازی‌های خوبی دارند. آقای خمسه هم بازیگر توانایی است که حضوری دلنشین در این فیلم دارد اما بچه‌ها هم نقش مهمی درفیلم بازی می کنند.
*مخاطب فیلم "خواب‌های دنباله‌دار" چه قشری هستد؟
هم خانواده‌ها و هم کودکان می‌توانند با فیلم ارتباط برقرار کنند.
*شما به تفاوت مخاطب کودک و نوجوان اعتقاد دارید؟
- بله، نیازهای مخاطب کودک و نوجوان تفاوت دارد، تا هفت سالگی کودک دغدغه‌ها و مسائلی دارد که پس از آن رنگ می‌بازد و در نوجوانی دغدغه‌ها و مشکلات این قشر تغییر می‌کند. در "خواب‌های دنباله‌دار" درباره بچه‌هایی حرف می‌زنم که زیر هشت سال سن دارند، بچه‌هایی که باید جدی‌شان گرفت و به عنوان یک کودک به آنها نگاه نکرد و از کنار مسائلشان ساده رد شد.
* در این سال‌ها فیلم‌های عروسکی و فانتزی برای بچه‌ها کمتر ساخته شده، فکر می‌کنید بیشتر بچه‌ها گرایش به چه نوع سینمایی دارند واقع گرا یا فانتزی ؟
- هر نوعی از جریان سینمای کودک باید دنبال شود، هم فیلم برای بچه‌ها ساخته شود، هم درباره آنها. بحث‌های اجتماعی و خانوادگی و مسائل روان شناسی وجود دارد که باید در سینمای کودک به آنها پرداخته شود، از سویی کودک به فانتزی و سرگرمی هم نیاز دارد.
* به آینده سینمای کودک خوشبین هستید؟
- خوشبین نیستم، منتظرم وضعیت اکران "خواب‌های دنباله‌دار" را ببینم، اگر این فیلم در شرایط نامطلوب روی پرده برود انگیزه‌ام را برای فیلمسازی درباره بچه‌ها از دست می‌دهم. دلم نمی‌خواهد این اتفاق بیفتد، امیدوارم مسئولان و مدیران سینمایی به سینمای کودک توجه کنند.
نظر شما