دنياي ناشنوايان ؛ خاموش و پر هياهو

بچه ها پس از چند دقيقه به صف  مي ايستند ، نگاهشان سرشار از سخنان ناگفته  است ،  مراسم صبحگاه آنها فرقي با ساير بچه هاي عادي ندارد ، درست همان چيزي است كه هر كدام از سالها پيش آن را تجربه كرديم ، پسركوچكي با دشواري قرآن مي خواند و بچه ها دشوار تر از آن صلوات مي فرستند ، بعد ناظم چند جمله اي با بچه ها صحبت مي كند ، او اين كار را در آغاز روز براي آمادگي و مهارت بيشتر بچه ها در صحبت كردن موثر مي داند .

بالاخره بچه ها آماده حضور در كلاس مي شوند و من نيز در اين مسير با آنها همگام مي شوم ، با ورود آخرين شاگرد به كلاس در با صداي  گوشخراشي بسته مي شود ، تنها كسي كه از خودش عكس العمل نشان مي دهد تنها من هستم ،  از جا مي پرم ، پسرك با خونسردي سر جايش مي نشيند.

 سر كلاس همه نگاهها متوجه معلم است ، گويي وجود يك فرد غربيه در ميان آنها چندان مهم نيست  ، بچه ها سراپا گوش مي شوند ، آنها تشنه يادگيري  اند  و معلم تمام وجودش را براي بچه ها مي گذارد تا آنها يك جمله جديد ياد بگيرند و معلم با هر كلمه جديدي كه به درستي از زبان بچه ها تلفظ مي شوند ، لبخندي از رضايت بر چهره اش نقش مي بندد .  

در فرصت كوتاهي كه به دست مي آيد پاي صحبت معلم مي نشينيم ، او از مهر و محبت بچه هاي ناشنوا مي گويد ، از اينكه اين بچه ها عليرغم ناتواني در شنوايي همه چيز را خوب درك مي كنند ، از محبتي كه حتي يك قطره ناخالصي هم در آن ديده نمي شود .

آقاي هاشمي معلم عربي از كتاب هاي درسي بچه ها و نحوه آموزش آنها بسيار گله دارد و مي گويد : در اين مدرسه ما مجبوريم بر اساس آئين نامه مدارس  عادي رفتار كنيم و اين در حالي است كه  آموزش دروسي مانند عربي و ادبيات براي اين بچه ها بسيار دشوار است و اين مشكل وقتي حادتر مي شود كه امتحانات بچه ها هم بايد مثل مدارس عادي برگزار شود .

معلم اين كلاس  با تاكيد بر اينكه اين بچه ها به دليل محدوديت جسماني كه دارند بايد تحت آموزش خاص قرار بگيرند ، تصريح مي كند : مرور درسهايي همچون تاريخ ، جغرافيا و ... اگرچه براي ارتقاء سطح آگاهي بچه ها موثر است اما بايد در كنارآن علاوه بر دروس تئوري مباحث عملي به خصوص حرفه آموزي ، كار با رايانه ، تايپ ، نجاري ، مجسمه سازي و ساخت صنايع دستي ... به آنها آموزش داده شود تا پس از اتمام دوره تحصيل بتوان با مشكل بيكاري شان كناربيايند .

معلم در حاليكه اشك در چشمانش جمع شده كلامش را اينگونه پايان مي دهد :  اگر روزي از من بخواهند براي تدريس به مدارس عادي بروم هرگز چنين پيشنهادي را قبول نخواهم  كرد چراكه تمام زندگي ام در اين بچه ها خلاصه شده و من با تمام وجود به آنها عادت كرده ام . 

مشكل كتاب هاي درسي و محتواي آموزشي كه در مدارس استثنايي به اين كودكان ارائه مي شود همواره از معضلات مهمي است كه علاوه بر معلمان ، اين كودكان و خانواده آنها را با مشكلات  جدي مواجه كرده است چراكه اغلب معلمان با سابقه كه عمري را در كنار بچه هاي استثنايي گذرانده اند هميشه از آن گلايه دارند آنها معتقدند كه محتواي آموزشي كتب درسي دانش آموزان استثنايي بايد مطابق استعداد ، توانايي و با توجه به محدوديتي كه اين كودكان با آن مواجه هستند ، تنظيم شود .

محتواي كتاب هاي درسي مدارس استثايي تغيير مي كند
رئيس آموزش و پرورش استثنايي كشور از تغيير محتواي كتاب هاي درسي دانش آموزان مدارس استثنايي به  منظور ارتقاء كيفيت آموزشي در آموزش و پرورش استثنايي ، طي سه سال آينده خبرداده و مي گويد :  در سال تحصيلي آينده اعتباري حدود 500 ميليون ريال براي بازنگري در كتاب هاي مدارس استثنايي اختصاص يافته  كه اين كتاب ها طي سه سال گذشته چاپ و توزيع شده اند توسط متخصصان مورد بررسي قرار مي گيرد و چنانچه نياز به تغيير يا اصلاح داشته باشند ، تغيير مي كنند.
مجيد قدمي با اشاره به اينكه براي ارزيابي كتاب هاي درسي دانش آموزان استثنايي از نظرات معلمان مدارس استثنايي نيز استفاده مي شود ، مي افزايد :  تغييرات كتاب هاي درسي دانش آموزان استثنايي از سال تحصيلي 85 - 84 آغاز مي شود.

كمبود نيروي متخصص مشكل عمده مدارس استثنايي

 
جذب نيروهاي متخصص توانبخشي و ورزشي در مدارس استثنايي به دليل محدوديت هاي قانوني با مشكلات زيادي روبرو است ، معاون فرهنگي اجتماعي سازمان آموزش و پرورش استثنايي كشور در اين زمينه مي گويد : با توجه به لزوم آموزشهاي تخصصي در زمينه هاي توانبخشي ، ورزشي ، كاردرماني ، گفتاردرماني و فيزيوتراپي در مدارس استثنايي به دليل محدوديت هاي قانوني در جذ ب نيروهاي متخصص  در بسياري از استانهاي كشور فقط دو نيروي متخصص در اين زمينه  فعال هستند كه نسبت به جمعيت 75 هزار نفري دانش آموزان استثنايي كشور كمبود شديدي احساس مي شود و مشكلات مدارس براي رفع اين نيازها بسيار زياد است .

صمد ساعي ادامه مي دهد :  فعاليتهاي ورزشي در مدارس استثنايي در مقطع ابتدايي ازپايه سوم انجام مي شود كه اين امر با توجه به نيازهاي حركتي و جسماني دانش آموزان استثنايي بايد از پايه  اول دبستان صورت گيرد.

 وي  با اشاره به كمبود فضاهاي آموزشي در مدارس استثنايي معتقد است : در تعداد زيادي از مدارس استثنايي مناطق محروم كشور مدارس به صورت دو شيفته اداره مي شوند واز لحاظ  امكانات تخصصي و آموزشي و فضاي نامناسب كلاسها مشكلات زيادي گريبانگير دانش آموزان و مربيان است .

ساعي منش تصريح  مي كند : با اجراي طرح تجميع و بر نامه ريزي براي مدارس استثنايي توسط سازمانهاي آموزش و پرورش استانها ، به دليل عدم شناخت مسوولان نسبت به نيازهاي آموزشي و تخصصي اين دانش آموزان ، مشكلات مدارس استثنايي مضاعف شده  و اعتباري تخصيص  يافته از سوي سازمان آموزش و پرورش استثنايي كشور جوابگوي نيازهاي موجود نيست .
 
 

500 هزار ناشنوا و كم شنوا داريم

دكتر علي اصغر مكارم با بيان اينكه  2 ميليون و 600 هزار معلول، كم توان و ناتوان در ايران وجود دارد ، مي گويد :  از اين تعداد حدود 500 هزار نفر دچار اختلالات شنوايي اند كه  100 هزار نفر از آنها ناشنواي مطلق هستند .

وي پرداخت مستمري،  صدور دفترچه بيمه خدمات درماني ، پرداخت وام هاي اشتغال چه به خود معلولان و چه به واحدهايي كه آنها را به كار بگيرند ، ارائه آموزشهاي لازم در زمينه حرفه آموزي و ساير مهارتهاي  زندگي و تهيه امكانات رفاهي  مانند  مسكن را با توجه به اعتبارات محدودد ، از جمله اقدامات اين سازمان دانسته و اظهار مي دارد :  در حال حاضر بيش از 40 هزار معلول در مراكز دولتي و غير دولتي نگهداري مي شوند كه در مورد ناشنوايان به طور خاص با استفاده از 100 مركز  توانبخشي و حرفه آموزي و 6 مركز شنوايي سنجي ، خدمات لازم به آنها ارائه مي شود .

وي با تاكيد بر اينكه معلولان نيز مانند افراد عادي جامعه  بايد از امكان ايجاد فرصتهاي برابر شغلي برخوردار باشند ، تصريح كرد : اعتقاد ما بر اين است كه معلولان هم مانند ساير افراد جامعه بوده و هيچ فرقي با آنها ندارند بنابر اين  دولت  ودستگاه هاي حكومتي بايد فرصتهاي برابري را براي معلولان و ديگر افراد جامعه فراهم كنند ، به عنوان مثال مناسب سازي محيط از جمله مباحثي بوده كه همواره از سوي بهزيستي بر آن تاكيد شده و آئين نامه هاي آن نيز در دولت به تصويب رسيده است .

 خانواده ها شنوايي كودكان زير يكسال خود را كنترل كنند

چندي است كه سازمان بهزيستي در يك اقدام كشوري طرح سنجش شنوايي كودكان زير يكسال را در تمام استانهاي كشور به اجرا گذاشته است ، معاون پيشگيري سازمان بهزيستي كشور با اعتقاد بر اينكه اجراي اين طرح تا حد زيادي مي تواند از بروز ناشنوايي در كودكان جلوگيري كند ، معتقد است : سنين زير 1 سال  بهترين زمان  تشخيص اختلالات شنوايي و شناسايي كودكان مشكوك به ناشنوايي است و در صورتيكه اين كودكان به موقع شناسايي  نشده و بيماري آنها تشخيص داده نشود ، ظرف مدت كوتاهي بر روي سيستم تكلمي كودك تاثير گذاشته و علاوه بر ايجاد ناشنوايي موجب از دست دادن قدرت تكلم كودك نيز خواهد شد ، به همين منظور طرح پيشگيري از ناشنوايي كودكان زير يك سال  با هدف شناسايي  و تشخيص به موقع كودكان مشكوك به اختلالات ناشنوايي در 28 استان كشور اجرا مي شود . 

متاسفانه مشكلات قشر ناشنواي جامعه تنها مختص دوران كودكي نبوده و آنها در تمام دوران زندگي خود به نوعي با مشكلات جدي مواجه هستند ، از كمبود وسايل توانبخشي و سطح پايين كيفيت خدمات ارائه شده در مراكز توانبخشي و كوتاه بودن ساعات كاردرماني گرفته تا ، بحث اشتغال ، بيمه ،  ازدواج و تهيه مسكن و هزينه هاي زندگي كه درشرايط فعلي با توجه به محدوديت جسماني ناشنوايان ، آنها را در شرايط سختي قرار داده كه اين مشكلات در مرود آن دسته از اشنواياني كه تحت پوشش هيچ نهاد حمايتي نبوده و سالها پشت نوبت دريافت اين خدمات چشم انتظار مانده اند ، صد چندان مي شود .     

تا دو سال گذشته بهزيستي در خريد سمعك با محدوديت انتخاب مواجه بود و بالطبع سمعك كه در اختيار مددجويان قرار مي داد  متناسب با ميزان افت شنوايي آنها نبود و به همين دليل خانواده ها مجبور بودند سمعكي را كه از بهزيستي دريافت مي كردند را در بازار فروخته و با صرف هزينه بيشتر  سمعك مناسبي تهيه كنند اما خوشبختانه اين معضل  از سال گذشته تا حدودي حل شده  وسمعك ها از كيفيت بهتري برخوردار شده اند ، كمبود سمعك و وسايل توانبخشي و عدم تناسب تعداد اين وسايل با تقاضاي مددجويان نيز از مشكلات عمده ديگري است كه ناشنوايان همواره از آن شكايت دارند .

توزيع رايگان سمعك و واكر براي ناشنوايان تحت پوشش 
دكتر علي اصغر مكارم در اين خصوص به خبرنگار اجتماعي  مهر مي گويد :  دريافت وسايل كمك توانبخشي براي تمام افراد تحت پوشش رايگان است و معلولاني كه تحت پوشش سازمان نيستند نيز بسته به استطاعت مالي و نظر مددكار از 1 تا 100 درصد شامل تخفيف مي شوند .

وي ادامه مي دهد : در حال حاضر بهزيستي ازنظر توزيع وسايل كمك توانبخشي رايگان به افراد تحت پوشش خود هيچ مشكلي ندارد و معلولان  واجد شرايط  مي توانند از اين خدمات به صورت كاملا رايگان استفاده كنند .

دكتر مكارم در زمينه  هزينه پروتزهاي دست و پا براي معلولان نيز مي گويد : پروتزهاي دست و پاي مصنوعي در صورتي كه در داخل كشور ساخته شود ، براي تمام افراد تحت پوشش كاملا رايگان است اما در صورتيكه فرد معلول  مجبور باشد كه پروتز خارجي تهيه كند با توجه به بالاتر بودن قيمت ،  بهزيستي تنها مي تواند بخشي از هزينه آن را تقبل كند .