تاکستانهای همدان در برابر مشکلات قد خم کرده اند

به گزارش خبرنگار مهر در همدان، قدمت و مبدا تاریخی کشت انگور درایران به طور دقیق معلوم نیست، اما طبق نظر متخصصان، کاشت انگور حداقل دو هزار سال پیش از میلاد درایران متداول بوده و از منطقه ایران به عنوان یکی از خواستگاه های اصلی انگور در جهان نام برده می شود.

انگوردارای ویتامین های A، B ، C و مقداری منیزیم، کلسیم، آهن، فسفر، پتاسیم و آلبومین است و برای درمان بیماری های کم خونی سودمند است.

انگور صاف کننده و مبدل خون است و قند خون را تنظیم کرده و به عنوان یکی از میوه های ضد سرطانی شناخته می شود و مصرف آن به افرادی که در دوره نقاهت بیماری به سر می برند و یا از ضعف عمومی بدن دررنج هستند، توصیه می شود.

آبغوره، سرکه، کشمش و شیره از جمله فراورده هایی است که از انگور به دست می آید و از برگ درخت و دانه انگور و....استفاده های طبی و دارویی می شود.

نگاهی به وضعیت تولید انگور و موانع و مشکلات آن درهمدان بیانگر آنست که دراستان همدان از مجموع حدود 61هزار هکتار باغ، حدود 33 درصد یعنی 20هزار و460هکتار آن تاکستان است.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در همین خصوص با بیان اینکه همدان با 344هزارتن تولید انگور رتبه سوم کشوری را بعد از استان های فارس و آذربایجان شرقی دراختیار دارد، گفت: دراین میان شهرستان ملایر به عنوان یکی از مناطق عمده تولید انگور درکشور با حدود 10هزار هکتار تاکستان بیش از 205هزار تن از محصول انگور استان همدان را تولید می کند.

حجت الله شهبازی افزود: در استان همدان به طور متوسط 17 تن انگور از هر هکتار برداشت می شود و این درحالی است که در باغات ملایر برداشت 104هزار و 200کیلویی هم مشاهده شده است.

کاشت سنتی انگور در همدان بهره برداری علمی آن را کاهش داده است

شهبازی با بیان اینکه دربسیاری ازباغات، بهره وری مطلوب نیست، گفت: انگور در بسیاری از باغات به روش سنتی کاشته شده و بهره برداری علمی از آن صورت نمی گیرد.

شهبازی با اشاره به ارقام رایج انگور در همدان گفت: 58 درصد از انگور استان همدان رقم کشمش سفید بی دانه، 11درصد عسگری، چهار درصد یاقوتی و37 درصد مابقی فخری، صاحبی، ریش بابا، شاهانی و خلیلی است.

وی افزود: 40 درصد از انگور تولیدی استان همدان به مصرف تازه خوری رسیده، 35درصد تبدیل به کشمش،10 درصد تبدیل به آب غوره و 15درصد تبدیل به شیره، مویز وباسلق می شود.

باغداران همدانی علاقه ای به استفاده از یافته های علمی ندارند

شهبازی با اشاره به برخی مشکلات تاک داران استان همدان گفت: اغلب باغداران پدر پیشه، تجربی وسنتی بوده وعلاقمند به حرکت در همان مسیر هستند و رغبتی به استفاده از یافته های جدید علمی در باغداری ندارند.

وی با بیان اینکه خرد بودن باغات مشکل دیگر تولید انگور در استان همدان است، گفت: بازار پسند نبودن انگور استان همدان، نبود صنایع تبدیلی و فرآوری متناسب با حجم تولید، نبودن صنایع بسته بندی، نوسان شدید قیمت و مکانیزه پذیر نبودن باغات استان همدان از دیگر مشکلاتی است که فراروی توسعه تاکداری در این استان قرار دارند.

شهبازی عدم مقاومت ارقام انگور استان همدان در مقابل شرایط اقلیمی و آفت و بیماری ها را از دیگر مشکلات تولید کنندگان انگور دانست وگفت: درحال حاضر واحدهای تحقیقاتی در تلاش برای معرفی ارقام جدیدی هستند که سازگاری بیشتری با اقلیم استان همدان داشته باشد که درصورت تحقق این امر امکان کشت داربستی دراستان همدان فراهم خواهد شد.

استفاده نکردن از بارگاه در خشک کردن انگور در همدان مشکل ساز شده است

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان افزود:عدم توسعه بیمه، نبود تشکل های قوی و کار آمد که بتواند تولید، فرآوری وصادرات را متصل و هماهنگ اداره کند و همچنین عدم به کار گیری امکانات انگور خشک کنی جدید (بارگاه ها) نیز هر کدام به نحوی توسعه کمی وکیفی تاکستان های استان همدان را با مشکل مواجه ساخته است.

شهبازی درخصوص برنامه های در نظر گرفته شده برای توسعه کمی باغات انگور، افزود: در برنامه پنجم توسعه شش هزار و 700هکتار باغ جدید در همدان احداث می شود که دو هزار و 350 هکتار آن انگور خواهد بود.

وی توسعه بیمه، آموزش و ارتقای اطلاعات فنی باغداران، توسعه استفاده از بارگاه های انگور خشک کنی، تحول درحمل ونقل انگور با توزیع سبد های بهداشتی و تامین نقدینگی باغداران را از جمله برنامه های سازمان جهاد کشاورزی برای باغات انگور استان همدان بر شمرد و گفت: درقالب طرح اصلاح باغات درجه دو به درجه یک، پنج هزار هکتار باغ انگور اصلاح می شود و در قالب طرح جایگزینی باغات درجه سه، هزار و574 هکتار از باغات انگور جایگزین می شوند.

مدیر صنایع کشاورزی استان همدان نیز در همین خصوص با اشاره به وضعیت واحدهای تولید کشمش در استان همدان گفت: تعداد 57 واحد دارای پروانه حدود 35 درصد انگور استان همدان را فرآوری وبسته بندی می کنند.

تهیه کشمش در همدان ضایعات زیادی به همره دارد

محمد رضا شهسواری مهمترین مشکل صنعت فرآوری کشمش را نحوه خشک کردن آن عنوان کرد و گفت: در حال حاضر بخشی از کشمش استان همدان به روش سنتی و قلیا فرآوری می گردد که در آن انگور برروی زمین پهن می شود که موجب آلودگی کشمش شده و از کیفیت محصول کم و درصدی از کشمش تبدیل به ضایعات می شود.

وی اظهار داشت: استفاده از روش پهن کردن در جاهای بسته یا بر روی سیم و بارگاه و خشک کردن روی سطوح بهداشتی و استفاده از خشک کن های خورشیدی مهمترین شیوه غلبه براین مشکل است.

شهسواری حمل ونقل و انبارداری، اصلاح خطوط فرآوری، بسته بندی و صادرات را ازدیگر مشکلات صنعت تولید کشمش استان همدان دانست و اظهارداشت: متاسفانه حمل ونقل و انبارداری نیز به روش سنتی است و کشمش باگونی در انبار نگهداری می شود که جابجایی از انبارتا کارخانه باعث له شدن کشمش می شود.

وی با بیان اینکه این امر علاوه بر کاهش کیفیت، شستشو وخشک کردن آن را مشکل می کند، گفت: استفاده از سبد در حمل و نقل و جابجایی، آب مصرفی درشستشوی کشمش را تا30درصد کاهش می دهد.

استفاده از مشعل های نفت سوز در کارگاه ها کیفیت کشمش همدان را کاهش می دهد

وی با بیان اینکه این امر مصرف انرژی را در کارگاه ها تا 25 درصد می کاهد، گفت: استفاده از مشعل های نفت یا گازسوز در کارگاه ها از علل عمده کاهش کیفیت کشمش استان همدان است.

شهسواری گفت: کارخانه داران باید از خشک کن هایی که قابلیت کنترل درجه حرارت با توجه به رطوبت را دارا هستند، استفاده نموده و در سایر قسمت ها و خطوط نیز از تکنولوژی های مناسب و به روز مانند سورت لیزری استفاده کنند.

وی بسته بندی های بی کیفیت و عدم تنوع دربسته بندی را از مشکلات بسته بندی صنعت کشمش در استان همدان برشمرد و افزود: رعایت اصول بسته بندی، ایجاد تنوع درطرح، رنگ، اندازه و وزن می تواند علاوه بر افزایش فروش، مشتریان جدیدی را جذب کند.

این مقام مسئول ازمشکلات صادرات کشمش استان همدان نیز یاد کرد و افزود:عدم توجه به بازاریابی توسط واحدها، عدم پرداخت به موقع وکافی یارانه های صادراتی، پایین بودن کیفیت وبهداشت کشمش تولیدی و بسته بندی، مشکلات جابه جایی پول و بانکداری و نبود نظارت کافی برصادرات از مهمترین مشکلات صادرات کشمش استان همدان هستند.

***

به هر حال به نظر می رسد صنعت تولید انگور و فرآورده های آن مخصوصاً کشمش جزء لاینفک اقتصاد استان همدان و به خصوص کشاورزی آن است.

با دقت نظر در آمار و مطالبی که ارائه شد، می توان دریافت که در برنامه های توسعه بخش کشاورزی و توسعه صادرات دو نکته را نباید از نظر دور داشت، اول اینکه با جلوگیری از خرد شدن باغات و همچنین اصلاح و جایگزینی باغات و معرفی ارقام مقاوم و پرمحصول، عملکرد تاکستان ها را به میانگین عملکرد استان همدان نزدیک کرد که دراین صورت شاهد افزایش چشمگیر تولید انگور در استان همدان خواهیم بود.

باتوجه به برنامه های سازمان جهادکشاورزی که حکایت از افزایش حدود 80 هزار تنی انگوردرپنج سال آینده دارد، در برنامه توسعه صنعت و همچنین صادرات باید به این نکته توجه داشت که محصول انگور و مهمترین فرآورده آن یعنی کشمش، عمده ترین قلم صادراتی استان همدان است و ارزش آن را دارد که توسعه کیفی کارگاه های فرآوری کشمش و تجهیز این کارگاه ها به تکنولوژی مدرن از اولویت های صنعت استان همدان باشد.