تساهل اخلاقی و رفتاری در اندیشه اسلامی پذیرفته نیست

به گزارش خبرنگار مهر در قم، دکتر محمدرضا مرندی ظهر دوشنبه در همایش علمی نقش فرهنگ سازی دینی در راتقای امنیت اجتماعی بیان داشت: تساهل در مسائل اندیشه اسلامی به دو حوزه تساهل اخلاقی و اعتقادی تقسیم بندی می‌شود که تساهل اخلاقی هم محصول تساهل رفتاری است.

وی با بیان اینکه بحث تساهل اخلاقی و اعتقادی از نظر مبانی متفاوتند، در خصوص تساهل اخلاقی یا رفتاری اظهار داشت: در اندیشه غرب یکی از عوامل توسعه فرهنگی، حاکمیت تساهل اخلاقی و رفتاری در جامعه است اما در اندیشه اسلامی درست برعکس این حاکم است.

مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به دلایل توجیه اندیشه غرب در این خصوص گفت: یکی از مبنای به کار گرفته شده در این اندیشه فردگرایی و آزادی فردی است و آنها می‌گویند که انسان لیبرال تنها حق دارد و هیچ مسئولیتی ندارد و اصلی‌ترین حق او نیز حق انتخاب است و برای ابراز آن نیز آزادی را توصیه می‌‌کنند.

وی دومین مبنای به کار گرفته شده در اندیشه غرب را خردگرایی رفتاری عنوان کرد و بیان داشت: در این بحث انسان موجودی است که رفتارش را صرفا بر اساس انتخاب عقلانی و خرد تنظیم می‌کند و پیروان این اندیشه می‌گویند اگر انسان را آزاد بگذاریم او رفتار خود را بر اساس خرد و عقل انجام و تنظیم می‌کند.

مرندی ادامه داد: مبنای سوم نسبیت‌گرایی اخلاقی است و براساس آن مطرح می‌شود که هیچ چیز مطلقا خوب یا بد، زشت یا زیبا نیست و به نسبت افراد، موقعیت زمانی و مکانی این‌ها تغییر می‌کند.

رئیس پژوهشکده فرهنگ، هنر و ارتباطات تصریح کرد: اگر این سه عنصر را در کنار یکدیگر بگذاریم این را می‌رساند که هر انسان قیم خود است و هر شخص باید مبنای زندگی خود را رقم بزند و تصمیم‌گیری کند و به طورکلی انسان تصمیماتی را می‌گیرد که خردمندانه باشد و نفع و ضرر را تشخیص می‌دهد و تصمیمی را می‌گیرد که نفع بیشتر و ضرر کمتری برای او داشته باشد نیز به کسی نمی‌توان این ایراد را گرفت که چرا راه بدی را انتخاب کردی چون همه چیز نسبی است و شاید در آن شرایط آن کار خوب بوده است.

مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان داشت: اما در تفکر دینی ما، انسان موجودی فقط محق نیست بلکه هم حق دارد و هم تکلیف، هم آزاد و هم مکلف است و خردگرایی رفتاری را نیز با سه رویکرد می‌توان نقد کرد.

وی اضافه کرد: رویکردعلمی، تجربی و آیات از مواردی است که بر اساس آن می‌توان این اندیشه را نقد و رد کرد و بر اساس نقد تجربی باید گفت؛ چرا که اگر این طور بود که حتما انسان ضرر و نفع خود را در نظر می‌گیرد و تصمیم عقلانی و درست را اتخاذ می‌کند پس چرا افراد معتاد و سیگاری که با وجودی که می‌دانند اعتیاد خانمان‌سوز است و برای آنان ضرر دارد باز آن را ترک نمی‌کنند و این به خاطر این است که تمایل آنان تحریک شده و تمایل به خرد غلبه کرده است.

مرندی در نتیجه‌گیری کلی گفت: بر اساس این انتقادات این تلقی که در مورد تساهل اخلاقی تصور می‌شود که بگذاریم هم فساد و هم صلاح در جامعه باشد و انسان براساس عقل خود انتخاب کند درست نیست و ما باید بپذیریم که اگر در جامعه هم فساد و هم صلاح وجود داشته باشد به دلیل فراهم بودن زمینه تمایل انسان ممکن است با راه نادرست روی آورد، لذا نظریه واکسینه شدن انسان در بین فساد درست نیست و این برخلاف آموزه‌های دینی است.