لزوم توجه به تحولات جهانی/ ایران باید سیادت دریایی داشته باشد

دکتر "بهرام امیر احمدیان" کارشناس مسائل روسیه در ادامه پیرامون نقش روسیه در سپر دفاع موشکی ناتو به خبرگزاری مهر گفت: موضوع سپر دفاع موشکی از مهمترین موضوعات مورد توجه روسیه بوده و از زمان جدی شدن اجرای آن در اروپا، ذهن سیاستمداران این کشور را به خود مشغول کرده است. با این حال می بینیم که دولت روسیه برای این نگرانی خود نیز راه حل مناسبی پیدا کرده است. روسها پس از مصالحه با غرب بدنبال تامین خواسته های خود بودند و غرب هم در این راه دلگرمی هایی به مسکو داد، مثلا موضوع گسترش ناتو به شرق و پیوستن گرجستان و اوکراین به این پیمان را از دستور خارج کرد، مسئله مهمتر سپر دفاع موشکی است. آنها اگر چه نتوانستند غرب را از ایجاد چنین سپری منصرف کنند، اما موفق شدند تهدید را از مرزهای خود دور کرده و از لهستان در شمال غربی خود به جانب ترکیه و آذربایجان سوق دهند.
 
روسها توانستند ناتو را قانع کنند که اگر قرار است سپر دفاع موشکی ایجاد شود، در این مناطق ایجاد شود و پیشنهاد هم دادند که برای این کار از رادار قبله که در قلمرو حاکمیتی جمهوری آذربایجان قرار دارد (زمانی در چارچوب اتحاد شوروی بود) و اکنون در اجاره روسیه است، استفاده شود. این رادار بزرگترین رادار جهان با برد 6 هزار و 200 کیلومتر است، هر جسمی که اندکی بزرگتر از توپ فوتبال باشد، در این شعاع عملیاتی قابل رصد و تجزیه و تحلیل توسط سامانه رهگیری موشکی در روسیه است. این رادار سراسر خاورمیانه، اقیانوس هند و شمال آفریقا را تحت پوشش قرار می دهد. بنا بر این نظر روسیه این است که این چتر ایجاد شود ولی نه بعنوان تهدید فقط از جانب ایران، بلکه بعنوان چتر دفاعی در برابر تهدیدات قلمرو ناتو، از هر سو مورد استفاده قرار گیرد. اینگونه است که روسیه هم آمادگی خود را برای همکاری با ناتو اعلام می کند.
 

ما می خواهیم در سال 1404 شمسی و 2025 میلادی به قدرتی تبدیل شویم که با جهان در تعامل باشد، وقتی که یکی از اصول این سند تعامل بیشتر با جهان است، پس نباید درها را به روی خودمان ببنیدم.

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم تغییر دیدگاه ایران نسبت به روسیه تاکید کرده و خاطرنشان کرد: ما باید از دریچه دیگری به این مسئله نگاه کنیم، چرا که روابط ما با جهان دریچه دیگری دارد که از خارج به سمت ماست، ما باید این نگاه را هم بگیریم و سیاستهایمان تنها مبتنی بر دانسته ها و آرمانهای خودمان نباشد. این مورد باید در سیاست خارجی، در دکترین نظامی و در راهبردها مورد توجه قرار گیرد و بدون در نظر گرفتن آن امکان ندارد که ما بتوانیم حضور سیاسی موفقی در محیط بین الملل داشته باشیم.
 

اگر ما به این موضوعات و تحولات در حال شکل گیری در پیرامون خود نگاه نکنیم به کشوری منزوی تبدیل می شویم و هیچ گاه این خواسته ما نیست. این اصلا با برنامه ما سازگار نیست، سند چشم انداز 20 ساله ما مغایر این است، ما می خواهیم در سال 1404 شمسی و 2025 میلادی به قدرتی تبدیل شویم که با جهان در تعامل باشد، وقتی که یکی از اصول این سند تعامل بیشتر با جهان است، پس نباید درها را به روی خودمان ببنیدم.
 
 

ایجاد فضاهای متعدد تصمیم گیری در مقابل سیاستهای جهانی و تشتت آرا، جایگاه ما را تنزل می دهد.

دکتر امیر احمدیان

توجه به تحولات در حال روی دادن منطقه می تواند نگاه ما را به جهان پیرامونمان دگرگون کرده و موجب شود تا پیش از آنکه دیگران رفتار ما را مدیریت کنند، خودمان این رفتار را مدیریت کرده و این بازی را با دیپلماسی بهتر و مثبت خارجی که مبتنی بر سیاست داخلی منسجم است، به نفع خودمان تمام کنیم. ما این ظرفیت را داریم، من بارها گفته ام ما زمانی می توانیم بگوییم موقعیت ژئوپلیتیک خوبی داریم که به نحو مثبتی بتوانیم از آن بهره ببریم، تا کنون نتوانسته ایم از این ظرفیت استفاده کنیم و فضاهای تهدید آمیزی در پیرامون خود مشاهده می کنیم. از جمله با گذشت 20 سال از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نتوانسته ایم به جز خط لوله ترکمنستان به ترکیه خطوط انتقال گاز دیگری ایجاد کنیم، و یا در زمینه صادرات برق کار بزرگی انجام دهیم.
 
دکتر امیراحمدیان داشتن رویه واحد در عرصه سیاست جهانی را از جمله مسائل مهم برای دستیابی ایران به این هدف ارزیابی کرد و یاد آور شد: ما در جهان باید یک سخنگو داشته باشیم، تفرقه، ایجاد فضاهای متعدد تصمیم گیری در مقابل سیاستهای جهانی و تشتت آرا، جایگاه ما را تنزل می دهد، ما می خواهیم جایگاه ژئوپلیتیک و منزلتمان را در جهان افزایش دهیم اگر می خواهیم به این دست پیدا کنیم باید ساز و کارهای آن را نیز ایجاد کنیم. تا زمانی که این ساز و کارها تعریف نشده و همه به وجود آن متقاعد نشده و به این وحدت کلمه نرسیده باشند، ما نمی توانیم از ظرفیت خودمان بهره کافی ببریم به همین دلیل لازم است که در این زمینه کار کنیم.
 
من نمونه ساده ای عرض می کنم، ما در مرزهای جنوبی خودمان 2 هزار و 40 کیلومتر مرز آبی داریم. در آنجا بارها گفته ایم که ما در خلیج فارس تهدید می شویم و منطقه حساسی است ولی سعی نکرده ایم که خطوط لوله های نفت صادراتی خودمان را به دریای عمان منتقل کنیم تا از این تنگنا رهایی یابیم. ما باید بین بنادر خودمان در خلیج فارس و دریای عمان (و حتی بنادر دریای خزر در شمال) خطوط کشتیرانی بین بندری ایجاد کنیم. باید برای جابجایی حجاج از کشتی نیز بهره ببریم. ما باید سیادت دریایی داشته باشیم. کشورهای جنوبی خلیج فارس به این سمت حرکت کرده اند. از این منظر باید ما نگاهمان را اصلاح کنیم و موازنه مثبت با جهان داشته باشیم.
 

موضوع دیگر کمک گرفتن از فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی مان در این راه است. هر گاه نیروهایی در داخل بدنبال این باشند که این تمدن ایرانی - اسلامی را بشکنند و به دو قسمت کنند یعنی بصورت مجزا یا ایرانی تنها و یا اسلامی تنها، این محکوم به شکست است به جهت اینکه این دو باهم هستند هر کسی  اینها را از هم جدا کند به تمامیت و کلیت آن لطمه وارد کرده است.
 
ما باید به قدرتی مستقل تبدیل شده و روی پای خود بایستیم. چاره این امر نیز حفظ وحدت در داخل است، سیاست داخلی و خارجی ما باید به گونه ای باشد که به این وحدت کمک کند.