احتمال کاهش تعرفه واردات مواد اولیه فرش/ تصمیم با کمیسیون ماده یک

به گزارش خبرنگار مهر، اگرچه دولت با مصوبه کارگروه کنترل بازار، هرگونه افزایش قیمت در محصولات تولیدی و کالاهای مورد نیاز مردم را ممنوع اعلام کرد، اما گویا فرش دستباف این کالای ارزشمند و اصیل ایرانی که در نیمه اول سال جاری از رشد بالایی در صادرات برخوردار بود، این روزها نه با مشکل صادرات، بلکه با مشکل تولید و کمبود مواد اولیه دست و پنجه نرم می کند؛ چرا که گرانی مواد اولیه فرش سبب شده تا بسیاری از تولیدکنندگان با مشکل کمبود مواد اولیه برای فرش مواجه باشند و این خود، تهدیدی برای صادرات فرش دستباف در ماههای باقیمانده از سال است.

مشکل تولید فرش دستباف به دلیل گرانی مواد اولیه و کمبود آن، در حالی در ماه پایانی پائیز رخ نموده که محمدرضا رحیمی معاون اول رئیس جمهوری در حاشیه افتتاح نوزدهمین نمایشگاه فرش دستباف از صادرکنندگان درخواست کرد تا صادرات فرش دستباف را از مرز یک میلیارد دلار عبور دهند، اما به نظر می رسد برای تحقق این خواسته باید هم اکنون که کمتر از 4 ماه تا پایان سال باقی مانده، دولت فکری برای واردات مواد اولیه فرش دستباف داشته باشد تا تحقق این آرزو محقق شود.

دلایل افزایش قیمت مواد اولیه فرش

در این رابطه، محسن حسن زاده معاون مرکز ملی فرش ایران به مهر گفت: قیمت مواد اولیه مورد مصرف در فرش دستباف متاثر از قیمت بازارهای جهانی بوده و محدود به مواد اولیه مصرفی در فرش دستباف ایران نمی شود، بر همین اساس، خشکسالی چین که از ابتدای سال زراعی آغاز شده و همچنان ادامه دارد و نیز سیل پاکستان، موجب از بین رفتن محصول سال جاری این کشور و همچنین از بین رفتن بسیاری از زیرساختهای زراعی پنبه در این کشور شد.

وی افزود: این موضوع موجب افزایش قیمت جهانی پنبه و تمامی محصولات حاصل از آن شده که به این ترتیب، افزایش قیمت در گریدهای فاین (ظریف) پنبه تا 80 درصد و در گریدهای پائین تر آن تا 20 درصد بوده است که در بازار پوشاک پنبه ای نیز تاثیر قابل توجهی داشته است.

به گفته حسن زاده، با عنایت به فرا رسیدن فصل برداشت پنبه و کفایت پنبه داخلی برای استفاده در چله و پود فرش دستباف، انتظار می رود بهای چله و پود فرش دستباف کاهش چشمگیری داشته باشد.

وی ادامه داد: کاهش نرخ برابری یوان چین در مقابل دلار آمریکا و خشکسالی چین که به نوغانداری بزرگترین کشور تولیدکننده و صادرکننده ابریشم با بیش از 125 هزار تن تولید ابریشم خام در سال معادل 75درصد تولید جهانی ابریشم، آسیب رسانده است و لطمات فراوانی به صادرات و همچنین بازارهای جهانی ابریشم زده که باعث افزایش قیمت جهانی ابریشم شده است.

معاون مرکز ملی فرش ایران خاطرنشان کرد: با عنایت به اینکه نسبت مصرف ابریشم چله به خامه یک به شش است و خامه ابریشم بومی از نظر کیفیت پرز ابریشمی فرش دستباف ایران را به خوبی جوابگوست، فرصت مغتنمی برای صنایع داخلی تولید ابریشم در جهت مصرف ابریشم تولیدی بومی در فرش دستباف فراهم شده است.

راهکارها برای تامین مواد اولیه

حسن زاده گفت: مرکز ملی فرش ایران از طریق مشارکت اتحادیه های ذی ربط و اتحادیه فرش دستباف روستایی، پتانسیل های مالی لازم برای واردات تناژ بالای ابریشم، پشم و پنبه فرآوری آن را فراهم نموده و با تامین ذخیره لازم، از نوسانات قیمت مواد اولیه فرش دستباف جلوگیری به عمل آورد.

وی ادامه داد: مصرف ابریشم، پنبه و پشم در فرش دستباف به ترتیب کمتر از 4، 9 و 14 درصد کل مصرف آن در بازاربین المللی محصولات مربوطه را شامل می شود و لطمات چشمگیر آن متوجه سایر صنایع نساجی و پوشاک است.

اهالی فرش دست به قلم شدند

اگرچه کمتر از یکماه است که حمید صافدل، بر کرسی ریاست سازمان توسعه تجارت ایران تکیه زده است، اما سالها است که در کمیسیون ماده یک رفت و آمد دارد و با مباحثی همچون تغییرات تعرفه ای برای تسهیل ورود یا خروج یک کالا به کشور دست و پنجه نرم کرده است، این بار هم بر حسب همین تجربیات، مدیران فرش کشور چشم امید به اقدامات وی دوخته اند تا شاید با کاهش تعرفه، بتوانند از بروز بحران در تولید فرش دستباف، جلوگیری کنند.

بر این اساس، مرکز ملی فرش ایران در جهت حمایت از تولیدکنندگان فرش دستباف، به رئیس سازمان توسعه تجارت ایران نامه نوشته است تا تعرفه نخ ابریشم خام به 8 درصد تغییر داده شود.

فیصل مرداسی رئیس مرکز ملی فرش ایران در مورد نامه ارسالی این مرکز به سازمان توسعه تجارت ایران می گوید: بیش از 95 درصد ابریشم مصرفی کشور، در تولید فرش دستباف مورد استفاده قرار می گیرد و نزدیک 70 درصد ابریشم مصرفی در فرش دستباف نیز از محل واردات تامین می شود، یعنی تولیدات داخلی تنها 30 درصد از نیاز کشور را پاسخگو است.

وی در گفتگو با مهر می افزاید: از سوی دیگر طی 8 ماه گذشته، قیمت جهانی ابریشم خام به دلایل مختلفی صعود چشمگیری داشته است؛ به نحویکه در حال حاضر ابریشم خام چین از قرار هر کیلو 52 تا 55 دلار خریداری و با تعرفه 6 هزار تومان که پس از صمغ گیری و احتساب ضایعات، نهایتا تعرفه واقعی حدود 15 هزار تومان بر هر کیلو برای ابریشم آماده مصرف، محاسبه می شود، هزینه قابل توجهی بر بهای تمام شده و قیمت عمده فروش و به ویژه خرده فروشی ابریشم تحمیل می کند.

به گفته مرداسی، به منظور بهره گیری از ظرفیتهای وضع تعرفه در حمایت از بخش تولید، جلسه ای در هفته گذشته با حضور کارشناسان و نمایندگان تام الاختیار وزارتخانه های بازرگانی، جهاد کشاورزی و صنایع و معادن تشکیل شده است که در آن مقرر شد، در راستای حمایت از تولید داخلی و با عنایت به مصوبه هیئت وزیران در سفر استانی گیلان در تاریخ 25 مهرماه جاری، به منظور تسهیل در استفاده از ابریشم داخلی جهت پرز فرش دستباف، تعرفه پیله ابریشم به 500 تومان و یا 5 درصد تغییر داده شود.

وی تصریح می کند: همچنین در راستای حمایت از تولیدکنندگان فرش دستباف، تعرفه نخ ابریشم خام به 4 هزار تومان و یا 8 درصد تغییر داده شود، این پیشنهادات به سازمان توسعه تجارت ایران ارسال شده و قرار است در دستور کار کمیسیون ماده یک قرار گیرد.

تسهیلات ارزان قیمت به کمک فرش می آید

رئیس مرکز ملی فرش ایران گفت: در نهایت، با عنایت به رسالت مرکز ملی فرش ایران در خصوص تنظیم بازار مواد اولیه مرغوب مصرفی در فرش دستباف، این مرکز در نظر دارد به منظور تعدیل قیمت مواد اولیه، عرضه مواد اولیه مرغوب، معرفی استانداردهای مواد اولیه فرش دستباف و الگوسازی در عرصه تولید مواد اولیه، با تخصیص تسهیلات ارزان قیمت، اقدام به تهیه و تامین مواد اولیه مرغوب داخلی و خارجی جهت تامین بخش قابل توجهی از نیازهای بازار مصرف و توزیع آن، از طریق به کارگیری پتانسیل های شبکه ای توزیع از جمله اتحادیه سراسری فرش دستباف روستایی، اتحادیه فرش دستباف شهری، اتحادیه تولید کنندگان فرش دستباف قم، اتحادیه تولید کنندگان فرش دستباف اصفهان، اتحادیه ریس فروشان تبریز و معتمدان فروش مواد اولیه فرش دستباف در سراسر کشور کند.

این درحالی است که تفاهم نامه هایی نیز از سوی مرکز ملی فرش ایران با برخی استانها برای تامین مواد اولیه به امضا رسیده و هم اکنون تامین مواد اولیه برای تولید بسیاری از استانها در دستور کار قرار گرفته است.

جای خالی بسته حمایت از تولید فرش

به هرحال، تولید و توزیع مواد اولیه فرش دستباف، متاثر از ساختار سنتی تولید و فروش فرش دستباف به صورت کاملا سنتی شکل گرفته و به شکلی ناموزون تحت تاثیر اقتضائات منطقه ای در هر استان، ساختار سنتی خود را حفظ کرده است؛ به نحویکه در سالهای اخیر، هرگونه تغییر و شوک ناگهانی در بازارهای بین المللی مواد اولیه وارداتی، مستقیما به بدنه تولید منتقل شده و سپس قیمت تمام شده و فروش فرش دستباف را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

بر این اساس به نظر می رسد دولت باید برای این موضوع فکری کند، این درحالی است که در بسته حمایتی فرش دستباف در جریان اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها، تنها مباحث صادراتی دیده شده و مبحثی برای بحث تولید در نظر گرفته نشده است، این درحالی است که این موضوع گلایه بسیاری از دست اندرکاران فرش را در پی داشته است که البته دولت معتقد بود که تولید فرش دستباف متاثر از اجرای این قانون نیست.

در حالیکه همین مورد تامین مواد اولیه فرش دستباف کافی است که نشان دهد بحث تولید فرش دستباف تنها محدود به مباحث مرتبط با انرژی نیست که در جریان اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها، به دلیل استفاده در حد معمول قالیبافان از انرژی، سایر مسائل تولیدی نیز تحت الشعاع قرار گرفته و برای تولید فرش دستباف، بسته ای تدوین نشده است.

بر این اساس، به نظر می رسد تا دیر نشده دولت باید بسته حمایت از تولید فرش دستباف را نیز در کنار صادرات آن در نظر گیرد و با دیدگاه همه جانبه نسبت به تولید این کالای ارزشمند ایرانی، ترتیبی بیاندیشد تا مواد اولیه نیز نه تنها در این مقطع حساس به راحتی به دست تولیدکنندگان برسد، بلکه برای درازمدت نیز در تامین آن فکری شود.