تغییر پیمان لیسبون؛ امید رهبران اتحادیه اروپا برای رهایی از بحران بدهی

رهبران اتحادیه اروپا روز پنجشنبه 16 دسامبر (25 آذر ماه) نشست دو روزه ای را در بروکسل با هدف یافتن راهکارهایی برای حل بحران بدهی و کسری بودجه منطقه یورو آغاز کردند و در آستانه برگزاری این نشست رسانه های غربی گزارشهایی را در خصوص اختلاف شدید میان اعضای این اتحادیه منتشر کردند.

بحران اقتصادی در اروپا جایی که بزرگترین نظام اقتصادی جهان را داراست از سال 2007 شروع شده است. توان اقتصادی این اتحادیه با بحران مالی جهانی، کاهش قدرت خرید مردم، کم شدن تولید و صادرات و نوسان نرخ بهره بانکی دچار چالشی بزرگ شده است.

بحران مالی اروپا که چندی پیش یونان، ایرلند و برخی دیگر از کشورهای این اتحادیه را با خود درگیر کرده این روزها در مسیری است که بیم آن می رود ابعاد وسیع تر و پیچیده تری به خود بگیرد و هنوز کشور پرتغال زیر چتر نجات اتحادیه اروپا قرار نگرفته است که صدای بحران از اسپانیا، ایتالیا و بلژیک بلند می شود. این طور به نظر می رسد که هرهفته باید منتظر این موضوع بود که یک کشور اروپایی دیگر به جمع ورشکستگان مالی بپیوندد.

در آبان‌ سال گذشته کارشناسان اقتصادی اعلام کردند، بحران مالی جهانی کل‌ کشورهای اتحادیه اروپا را به ورطه رکود اقتصادی شدیدی کشانده است. رشد اقتصادی 15 کشور عضو یورو طی 3 ماه دوم سال گذشته به کمتر از 2/0 درصد رسید و این رقم طی 3 ماه سوم و چهارم 2008 نیز به کمتر از 1/0 درصد رسید.

همچنین در حالی که اخبار مثبتی از اوضاع اقتصادی آمریکا و آسیا گزارش می‌شود، گزارشها حکایت از وخیم شدن اوضاع اقتصادی اروپا دارد، به ‌گونه ‌ای که گفته می‌شود اتحادیه اروپا وارد بدترین دوران اقتصادی خود پس از جنگ جهانی دوم شده است و نگرانی های بین المللی درباره افزایش هزینه وام در کشورهای اروپایی و کاهش ارزش یورو ابراز می شود. همچنین ادامه اعتصابات کارگری در آتن پایتخت یونان باعث تشدید بحران در منطقه یورو شده است.

البته نکته مهم این است که دولت آلمان دارای بزرگترین اقتصاد منطقه یورو است اما مواضع غیر قابل انعطاف "آنگلا مرکل" صدر اعظم این کشور باعث شده تا رهبران اتحادیه اروپا نتوانند به توافقی برای حل بحران بدهی این منطقه دست یابند و در آستانه برگزاری این نشست انتقادهایی علیه آلمان مطرح شد که این کشور از قدرت مالی خود برای دیکته کردن نظراتش در اتحادیه اروپا استفاده می کند اما مرکل این انتقادها را رد کرد.

در همین حال نخست وزیر لوکزامبورگ رهبران اتحادیه اروپا را به در نظر گرفتن دستور کارهای سیاست داخلی خود در زمان تصمیم گیری متهم کرد و خواهان ایجاد صندوق مشترک اوراق قرضه اتحادیه اروپا شد.

همچنین "دونالد توسک" نخست وزیر لهستان با اشاره به بحثهای بوجود آمده در میان اعضای اتحادیه اروپا پیرامون بحران یورو در مورد افزایش اختلافات هشدار داد.

وی در گفتگو با روزنامه دی ولت چاپ آلمان گفت: ما شاهد هستیم که در بحثهای پیش آمده در اتحادیه اروپا اندیشه های مشترک ضعیف تر شده اند.
 
به اعتقاد توسک این مسئله هشداری برای اعضا است، چرا که در حال حاضر تقسیم بندی میان آنان به کشورهایی که عضو حوزه یورو هستند و دیگرانی که خارج از این حوزه اند، بیش از پیش شدت گرفته است.

از سوی دیگر در آستانه برگزاری نشست دو روزه بروکسل، بسیاری از کارشناسان ابراز نگرانی کردند در صورتی که رهبران اتحادیه اروپا نتوانند به موضعی واحد در این نشست دست یابند، موج دوم رکود اقتصاد جهانی در راه است اما در این بین رهبران این اتحادیه روز پنجشنبه پس از 90 دقیقه گفتگو موافقت خود را با ایجاد تغییر محدود در پیمان لیسبون به منظور تاسیس یک مکانیزم نجات پایدار برای مقابله با بحران بدهی در آینده اعلام کردند.

در همین حال "هرمان وان رومپوی" رئیس شورای اتحادیه اروپا در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که در مارس 2011 پس از حمایت اعضای پارلمان اروپا، کمیسیون اتحادیه اروپا و بانک مرکزی این اتحادیه، پیش نویس این متن تکمیل می شود.

هرمان وان رومپوی گفت: رهبران اتحادیه اروپا همچنین درباره پیشرفت های اقتصادی اخیر و اینکه چگونه با چالش های پیش روی اوضاع اقتصادی کشورهای اروپایی مقابله کرد، گفتگو کردند.

مکانیزم ثابت اتحادیه اروپا جایگزین بودجه تسهیلات ثبات مالی اروپا (EFSF) خواهد شد که در ماه مه توسط اتحادیه اروپا و صندوق بین المللی پول ایجاد شد. بودجه جدید اتحادیه اروپا در اوضاع نابسامان اقتصادی و شرایط سخت وام هایی را در اختیار اعضای اتحادیه قرار می دهد.

همچنین از عنصر مهم دیگر این مکانیزم می توان به مشارکت بخش خصوصی در بسته های ضمانتی در آینده اشاره کرد که  درخواست طولانی مدت آلمان بوده است. فرانسه و آلمان معتقدند ثبات مالی حوزه یورو نیازمند حمایت دولت‌های عضو از فعالیت‌های بخش خصوصی است و از کشورهای عضو نیز خواسته‌ اند ‬تلاشی دوباره برای ثبات یورو انجام دهند.

در نهایت می توان گفت که یورو در خطر است و درحالی که هر روز گفتگوهای بسیاری درباره راهکارهای جدید برای نجات یورو صورت می گیرد اما این سخنان و راهکارها برای نجات بحران یورو نتیجه عکس داشته است و اروپا باید یک ناجی برای ارز بحرانی خود پیدا کند و تنها وقوع یک معجزه می تواند این منطقه ارزی را از بحران نجات دهد.