شب به یادماندنی اقتصاد ایران / اثرات ماندگار یک دستور تاریخی

امروز هر کجا می‌روی، حرف از پرداخت یارانه نقدی و اصلاح قیمتها است؛ در تاکسی می‌نشینی، وارد مترو می‌شوی، به بانکها مراجعه می‌کنی، سوار اتوبوس می‌شوی، به محل کار می‌روی، همه و همه از یکدیگر می‌پرسند حالا با اصلاح قیمتها وضعشان نسبت به گذشته بهتر می شود؟

اقتصاد ایران که این روزها در تب و تاب اجرای رسمی قانون هدفمندی یارانه‌ها به‌سر می‌برد، سرانجام با آغاز رسمی هدفمندی یارانه ها با محوریت اصلاح قیمتها از شب گذشته، دوران جدیدی از حیات خود را آغاز کرد.

در این میان، پیش بینی می شود از این پس باید در پی جنب و جوش تولید برای ارائه محصول با کیفیت و با قیمت مناسب بود و مدیریت مصرف قاعدتا در دستور کار مردم قرار گیرد، ضمن اینکه نسلهای آینده از هدفمندی یارانه‌ها به عنوان اثر ماندگار یاد خواهند کرد که نسلی فعلی پذیرفت تا همت و کار مضاعف در پیش گیرد تا فردایی‌ها اقتصاد با طراوت و سرحال را تجربه کنند. البته باید گفت که با توجه به مشارکت ملی در طرح هدفمندی یارانه ها، هیچکس نباید به خود اجازه بدهد که آن را انحصاری برای خود بداند.

جراحی اقتصاد ایران

نخستین بار دکتر محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری زمستان سال 86 بود که حرف از جراحی اقتصاد ایران به میان آورد و رسما اعلام کرد که دولت وی برای جراحی و اصلاح ساختار اقتصاد ایران طرح تحول اقتصادی را با محوریت هدفمندکردن یارانه‌ها اجرایی می‌کند.

در ادامه رئیس جمهور در پیام نوروزی سال 87 خود از رئوس طرح تحول اقتصادی با هفت محور ( اصلاح نظام بانکی، مالیاتی، گمرکی، توزیع، بهره وری، ارزشگذاری پول ملی و هدفمندکردن یارانه‌ها ) خبر داد و خواستار ارائه دیدگاه‌های کارشناسان در این باره شد.
 
... و اما از این پس بود که هدفمند کردن یارانه‌ها بیشتر بر سر زبانها افتاد و با وعده های رئیس جمهوری مبنی بر پرداخت یارانه نقدی به مردم هر روز خبرهای متفاوتی در این باره منتشر شد.
 
در ادامه لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها نیز پس از مدتها کار کارشناسی در دولت و مجلس سرانجام در سال گذشته با تصویب مجلس و تائید شورای نگهبان به قانون تبدیل شده، ضمن اینکه این قانون در سالجاری مرحله به مرحله در حال اجرایی شده است.
 
تولید ثروت مختل شده
 
چیزی که مشخص است اینکه نظام ناکارآمدی فعلی پرداخت یارانه‌ها که میزان آن بیش از 110 هزار میلیارد تومان در سال اعلام شده، تولید ثروت در کشور را مختل کرده است و برهمین اساس، برخی دولتمردان از هدفمندی یارانه‌ها به عنوان رازگشایی اقتصاد ایران یاد کرده‌اند که اقتصاد را از مسیر و آدرس غلط فعلی نجات می‌دهد.
 
البته موضوع هدفمندکردن یارانه ها به سالیان قبل و به دو دولت کارگزان و اصلاحات هم برمی گردد. موضوع هدفمندکردن یارانه ها اولین بار در برنامه دوم توسعه کشور مطرح شده بود. در این میان، سابقه پرداخت نقدی یارانه ها برای اولین بار به دولت کارگزاران برمی گردد؛ همان سالی که یارانه مرغ نقدی پرداخت شد، ولی به دلیل آماده نبودن زیرساختها، این طرح با شکست مواجه شد.
 
در هشت سال دولت اصلاحات نیز باوجود پیش بینی در برنامه توسعه ای کشور، هیچگاه برنامه هدفمندکردن یارانه ها اجرایی نشد؛ شاید به همین خاطر بود که سید محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ایران در سال 1385 برای اولین بار پذیرفت که دولتش در هدفمندکردن یارانه ها موفق نبود: "مبلغ یارانه انرژی وحشتناک است. من نتوانستم در هدفمندکردن یارانه ها موفق شوم و متأسفم. متاسفانه این مشکل در دولت من وجود داشت و باقی ماند. به همین دلیل این مسئله را از ناکامی های دولت خود یاد کردم."
 
همت مضاعف می طلبد

در عین حال، عزم و اراده دولت برای جراحی اقتصاد کشور با محوریت هدفمندکردن یارانه ها قابل ستایش است، زیرا تاخیر در هدفمندکردن یارانه‌ها طی سالیان گذشته هزینه های زیادی متحمل کشور کرده است اما دولتمردان باید با کار و همت مضاعف تاثیرات منفی اصلاح قیمتها بر زندگی مردم را به حداقل ممکن کاهش دهند.
 
مسئولان اقتصادی دولت نیز اعلام کرده‌اند که دولت با اجرای طرح تحول اقتصادی قصد دارد برای همیشه ریشه ساختاری تورم را بخشکاند. البته باید گفت که اکثریت اقتصاددانان بر سر کلیات هدفمندکردن یارانه ها اتفاق نظر دارند.

به هر ترتیب حال که دستور اصلاح قیمتها صادر شده است، این آرزوی دیرینه اقتصاددانان نیز در حال تحقق است و امیداریم با نظارت کامل دولت بر بازار، اثرات تورمی این تصمیم بر مردم به حداقل ممکن برسد.