به گزارش خبرنگار مهر، همایش ملی پژوهش اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایران صبح امروز یکشنبه 5 دی به همت انجمن جامعه شناسی ایران در تالار ابن خلدون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران آغاز شد.
در نشست "نقش برنامه های یونسکو در پژوهش اجتماعی و فرهنگی" که با حضور دکتر کاووس سید امامی ، دکتر داوود کیانی ، عبدالمهدی مستکین و "وچونلی هان" برگزار شد دکتر کاووس سید امامی به بیان مسئله تولید دانش علمی و ظرفیت های پژوهشی و عوامل بازدارنده در عرصه تولید علمی با توجه به گزارش 2010 یونسکو پرداخت و گفت: گزارش علوم اجتماعی 2010 یونسکو با عنوان فرعی شکافهای علم "شکاف های علم" به همت شورای بین المللی علوم اجتماعی و پژوهشگران یونسکو منتشر شده و آثار برخی از مهمترین عالمان اجتماعی جهان در آن وجود دارد.
وی با اشاره به اهداف یونسکو تصریح کرد: یونسکو بر پایه اساسنامه و برنامه های پیش بینی شده، خود را ملزم به این می داند که دانش باید مردم جهان را به هم نزدیک کند اما بر اساس گزارش 2010 دانش در بسیاری از موارد عاملی برای جداسازی ملت ها از یکدیگر بوده است.
امامی افزود: در سطح کشورهای جهان نابرابری های عظیمی ظرفیت های پژوهشی و چند پارگی علوم اجتماعی وجود دارد که مانع تحقق ظرفیت علوم اجتماعی برای پاسخگویی به چالش های کنونی و آتی بشر می شود.
وی افزود: مسائل جهانی که امروزه بشریت با آن روبروست بسیار پردامنه است و همه جوامع انسانی را تحت تاثیر قرار می دهد و دانش علوم اجتماعی در تلاش برای پاسخگویی به این چالش ها و مسائل جهانی است و می خواهد در کنار علوم طبیعی نقش خود را ایفا کند.
امامی به مسئله فقر در ابعاد جهانی اشاره کرد و افزود: امروز در شرایطی به سر می بریم که مطالعات محلی و تلاش های نظری در ابعاد جهانی هر دو نیاز است و در این زمینه باید همه مردم جهان مشارکت داشته باشند و تنها نباید یک گوشه از دنیا به نظریه پردازی پرداخته و بقیه دنیا تنها دنباله رو این دیدگاهها باشند.
این محقق علوم اجتماعی تصریح کرد: علوم اجتماعی در هر خاستگاهی که شکل می گیرد عمیقا از تحولات و دگرگونی و شرایط خاستگاه خود تأثیر می پذیرد . در شرایط امروز دنیا آیا علوم اجتماعی می تواند رسالت خود را به بهترین نحو انجام دهد؟ گزارش 2010 یونسکو نقشه وضعیت علوم اجتماعی در جهان را ترسیم کرده است و نشان می دهد وضعیت کنونی علوم اجتماعی به گونه ای نیست که به بهترین نحو بتواند ظرفیت ها و توان خود را برای پاسخگویی بهینه ارائه دهد.
دکتر سید امامی در ادامه در تشریح دستاوردهای جهانی پژوهشهای علوم اجتماعی یونسکو گفت: در این 10 سالی که اولین گزارش یونسکو منتشر شد رشد رشته های علوم اجتماعی در مقیاس جهانی از مجموعه رشد دانشجویان در همه رشته های دانشگاهی بیشتر بوده است و همینطور تولید آثار پژوهشی در رشته های علوم اجتماعی افزایش داشته و مفاهیم و نظریه علوم اجتماعی در مباحث عمومی و محافل تصمیم گیری گسترش پیدا کرده است.
وی تصریح کرد: در این گزارش در بسیاری از زمینه ها نابرابری های چشمگیری گزارش شده است که شکاف های جغرافیایی، نابرابری در زمینه جهانی شدن تولید علم، گسست میان رشته های علوم اجتماعی و غیره از جمله آنهاست.
این محقق علوم اجتماعی افزود: این شکاف ها با درجات مختلف مانع تحقق ظرفیت کامل علوم اجتماعی برای تحلیل روندهایی بوده که در جوامع انسانی اثر می گذارند و موجب بحران های کنونی بشریت می شوند که همه شکاف ها ذیل دو عنوان نابرابری های پایدار در ظرفیت های پژوهشی و چندپارگی دانش علوم اجتماعی قرار می گیرد.
سید امامی تأکید کرد: هنوز بازیگران نهایی در عرصه جهان بیشترین سهم را در تولید دانش دارند و سهم دانشگاهها و مراکز پژوهشی در مناطق کمتر توسعه یافته جهان بسیار کمتر از مطلوب است اما در سالهای اخیر برخی کشورها همچون چین و برزیل سهم خود را در تولید دانش علوم اجتماعی به سرعت ارتقا دادند.
وی مهترین عامل تداوم نابرابری در عملکرد علوم اجتماعی بین شمال و جنوب جهان را تفاوت در بودجه های تحقیقاتی دانست و گفت: انواع بی ثباتی های سیاسی و ستیزهای داخلی و نظام های اقتدارگر و سرکوبگر و غیره در کشورهای جنوب موجب بی توجهی به امر تولید علم شده است.
سید امامی در ادامه چند پارگی در حوزه علوم اجتماعی را مانع همکاری میان رشته های مختلف علوم اجتماعی دانست و گفت: دو مفهوم بین المللی شدن و میان رشته ای شدن مانع چند پارگی دانش می شود.
وی هژمونی کشورهای پیشرفته غربی در تولید موضوع و مدلهای علوم اجتماعی و هژمونی زبان انگلیسی را از مهمترین موانع جهانی شدن دانش عنوان کرد و گفت: کشورهای در حال توسعه تلاشی برای انجام پروژه هایی که آنها را در مباحث بین المللی مشارکت دهند انجام نمی دهند و خود را به مسائل محلی محدود می کنند. بنابراین باید مطالبی را به رشته تحریر آورند که توانایی تأمین پذیری در ابعاد جهانی را داشته باشد.
در ادامه این نشست دکتر داوود کیانی مدیر گروه علوم اجتماعی و انسانی کمیسیون ملی یونسکو در ایران به تشریح برنامه های یونسکو در پژوهشهای اجتماعی پرداخت و گفت: برنامه مدیریت دگرگونی های اجتماعی و برنامه بین بخشی تقویت نظام های ملی پژوهشی از جمله برنامه های یونسکو در پژوهشهای اجتماعی است.
مدیر گروه علوم اجتماعی و انسانی یونسکو در ایران افزود: یونسکو دو نشست مهم وزرای توسعه اجتماعی و مجمع بین المللی پیوند علم و سیاست گذاری را دارد که اینها پایه های سیاست گذاری برنامه های اجتماعی است و از جمله برنامه های نوبنیاد یونسکو است.
کیانی گفت: در آمریکای جنوبی و کارائیب موضوع فقر، آفریقا بحث فرایندهای همگرایی منطقه ای، دولت های عربی موضوع نقش دولت در توسعه اجتماعی، آسیا - باسیتیک بحث امنیت انسانی در اروپا بحث پیر شدن جمعیت از جمله اولویت های یونسکو است.
وی به برنامه دوم یونسکو با عنوان "بین بخشی تقویت نظام های ملی پژوهشی" اشاره کرد و افزود: در این برنامه سعی می شود پژوهش ها به سمت اهداف هزاره ملل متحد مدیریت شود.
در ادامه این نشست چونلی هان رئیس دفتر منطقه یونسکو در ایران طی سخنانی به تشریح جایگاه یونسکو در عرصه معادلات اجتماعی جهانی پرداخت و گفت: پیشرفت تکنولوژی علمی باید به دو موضوع برای چه چیزی؟ و برای چه کسانی؟ اشاره داشته باشد. یونسکو در واقع حامی دولت ها در زمینه تحقیقات علوم اجتماعی است و به اخلاقیات توجه ویژه داشته و سعی دارد صلح را بین مردم برقرار کند.
وی افزود: در ابتدا یونسکو بحث آموزش و فرهنگ را پوشش داد اما بعدها علم نیز به آن افزوده شد و ایران از جمله کشورهایی است که در زمینه برنامه های مختلف یونسکو بسیار فعال است.
وی به دو کتاب برخورد تمدن ها و ماچه کسانی هستیم هانتینگتون اشاره کرد و گفت: در این کتاب ها نظریه بدبینی در توسعه جهان وجود دارد. به همین دلیل مدیر کل یونسکو همواره درباره گفتگوی بین فرهنگ ها سخن می گوید در حالی که مرزهای جغرافیایی را از بین می برد اما مرزها و دیوارهای دیگری بین انسانها درحال ساخته شدن است.
مدیر منطقه ای یونسکو در ایران در پایان تأکید کرد: علوم اجتماعی و فرهنگ با یکدیگر پیوند دارند و نمی توانند از یکدیگر جدا باشند.
در ادامه این نشست عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو در ایران سخنرانی کرد و گفت: یکی از انتقاداتی که به جامعه شناسی وارد است این است که فعالان این حوزه به شدت نسبت به مفاهیم وارداتی واکنش مثبت دارند و عمدتا شارح دست سوم و چهارم آرای جامعه شناسان غربی هستند. این در حالی است که غربی ها مفاهیم را از آثار ارزشمند ما اخذ کرده و آن را به یک نظریه جهانی تبدیل می کنند.
مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو در ایران افزود: تمام تلاش های اندیشمندان جهان به مثابه میراث بشری است اما از این گستره بسیار زیبایی که در جهان وجود دارد باید بهترین دسته گل را چید، متأسفانه تحولات فوق العاده پیچیده دنیای کنونی تأثیرات ویرانگری بر ساحت علوم اجتماعی گذاشته است.
وی با اشاره به اینکه دنیای اطلاعات می تواند تهدیدگر جدی باشد و توطئه شکاف را بین جوامع ایجاد کند، بر بهره گیری از میراث مکتوب تأکید کرد و گفت: در تزهای دانشگاهی عناصر بسیار عمیقی وجود دارد که باید آنها را از دل مفاهیم میراث مکتوب خود در بیاوریم.
وی با بیان اینکه باید نظریه محور و نظریه راهبر باشیم یادآور شد: بین روشنفکران و مردم عادی یک شکاف عمیق وجود دارد . بین تحقیقات علوم اجتماعی و ورطه عملگرایی فاصله بسیار زیادی است که باید این مسئله جبران شود.
مستکین در پایان تخصص گرایی محض را باعث غفلت از دیگر مباحث بین رشته ای دانست و گفت: ماهیت بین رشته ای مفاهیم علوم اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرند و به هیچ وجه قابل درک نیست که پژوهشگران علوم اجتماعی در حصار نگرش های خاص خود را محدود کنند.
نظر شما