پایان طوفان کریمی و مهدوی‌کیا با "چیپ" گل‌محمدی/ برانکو به تاریخ پیوست

به گزارش خبرنگار مهر، پس از قهرمانی تیم فوتبال امید کشورمان در بازی‌های آسیایی 2002 پوسان کره جنوبی، محمد دادکان رئیس وقت فدراسیون، هدایت تیم بزرگسالان را هم به برانکو ایوانکوویچ سرمربی تیم امید سپرد تا این مربی، نخستین مربی خارجی تاریخ فوتبال ایران باشد که هدایت تیم کشورمان را در جام ملت‌های آسیا عهده دار شد.

شکست برابر اردن، انفجار نارنجک در ورزشگاه آزادی، اختلاف شدید با خداداد عزیزی و صعود به لطف حکم AFC از اتفاقاتی بود که تیم ایران در مرحله مقدماتی جام سیزدهم با آن روبه‌رو شد و در نهایت بازی‌های پرانتقاد برابر تایلند و عمان، تساوی برابر عمان با اشتباه داور، بازی پرحرف و حدیث با ژاپن، برتری مقابل کره جنوبی با درخشش کریمی و مهدوی‌کیا، راه نیافتن به فینال بدلیل لطف داور به تیم میزبان و پیروزی در یک بازی پربرخورد برابر بحرین از اتفاقات مهمی بود که تیم ایران در مرحله نهایی جام ملت‌ها با آن مواجه شد.

مرحله مقدماتی:
با توجه به تغییرات ایجاد شده در نحوه برگزاری جام ملت‌های آسیا، مسابقات مقدماتی در دو مرحله برگزار شد. در مرحله نخست تیم‌های درجه سوم آسیا به مصاف همدیگر رفتند. در گروه A میانمار با 2 پیروزی برابر مالدیو و برونئی صعود کرد. در گروه B سریلانکا با دو پیروزی برابر چین تایپه و تیمور به مرحله بعد راه یافت. تیم نپال در گروه C به خاطر تفاضل گل بهتر نسبت به قرقیزستان و افغانستان به مرحله بعد صعود کرد. در گروه D هنگ‌کنگ بالاتر از لائوس و بنگلادش قرار گرفت و به مرحله بعد راه یافت. در گروه E سنگاپور با برتری برابر پاکستان و ماکائو صعود کرد. در گروه F بوتان پس از برتری برابر گوام، مقابل مغولستان به نتیجه تساوی رسید اما به خاطر تفاضل گل بهتر راهی مرحله بعد شد. در گروه G هم کره شمالی با یک پیروزی و یک تساوی برابر هندوستان صعود کرد.

در مرحله دوم 20 تیم در هفت گروه تقسیم شدند که در نهایت دو تیم برتر هر گروه راهی مرحله نهایی این جام شدند. در گروه A ازبکستان با چهار برد، یک تساوی و یک شکست به عنوان تیم نخست راهی جام ملت‌ها شد و تایلند با پیروزی برابر ازبکستان در آخرین روز، به عنوان تیم دوم گروه بالاتر از تاجیکستان و هنگ‌کنگ به این مسابقات راه یافت. در گروه B کویت با پنج برد و یک تساوی به عنوان صدرنشین و قطر با سه پیروزی، دو تساوی و یک باخت بالاتر از سنگاپور و فلسطین به جام ملت‌ها صعود کردند. در گروه C عربستان مقتدرانه و با 6 پیروزی برابر اندونزی، یمن و بوتان راهی مرحله نهایی شد و اندونزی هم به عنوان تیم دوم از این گروه صعود کرد.

تیم ایران با هدایت برانکو در گروه D به مصاف اردن، لبنان و کره شمالی رفت. این تیم در نخستین بازی در ورزشگاه آزادی برابر اردن قرار گرفت و در حالیکه با گل دقیقه 3 "سالم منصور" از میهمانش عقب افتاده بود، با گل دقیقه 2+45 علی دایی بازی را به تساوی کشاند. در نیمه دوم و در شرایطی که موجی از اعتراضات به عملکرد ایران وجود داشت، علیرضا واحدی نیکبخت (75)، ایمان مبعلی (82) و علی دایی (90) دروازه اردن را باز کردند تا شروع تلخ ایران پایانی شیرین داشته باشد.

در بازی دوم اما ورق کاملا برگشت زیرا تیم ایران در ورزشگاه الحسین شهر امان با نتیجه 3 بر 2 شکست خورد. در این بازی ابتدا ایران با گل دقیقه 5 یحیی گل‌محمدی پیش افتاد اما سالم منصور (39) و محمود شلبایه (45) با گل‌های خود شکست ایران را در پایان نیمه نخست رقم زدند. در دقیقه 58 فرهاد مجیدی بازی را به تساوی کشاند اما بدران الشقران در دقیقه 79 با باز کردن دروازه ایران زمینه پیروزی تیم اردن را فراهم آورد.

در آن روزها که موج انتقادات از تیم برانکو افزایش یافته بود، شاگردان او برای برگزاری بازی سوم راهی پیونگ یانگ شدند و با پیروزی 3 بر یک برابر کره شمالی تا حدودی به آرامش رسیدند. علی کریمی (47 و 79) و محرم نویدکیا (87) گل‌های ایران را در آن بازی به ثمر رساندند. بازی چهارم ایران دیدار برگشت با کره‌شمالی در تهران بود. در آن مسابقه تیم ایران در حالیکه با تک گل علی دایی (52 - پنالتی) از میهمانش پیش بود، در دقیقه 61 به دلیل پرتاب نارنجک به میانه میدان و مصدومیت بازیکن کره‌ای بازی دقایقی از جریان افتاد اما کره‌ای‌ها حاضر به ادامه مسابقه نشدند تا بازی نیمه تمام بماند. مسئولان AFC در نهایت کره شمالی را 3 بر صفر بازنده اعلام کرده و ایران را به برگزاری یک دیدار بدون تماشاگر محکوم کردند.

تیم ملی کشورمان با پیروزی 3 بر صفر (علی دایی 40 - پنالتی، یحیی گل محمدی 61 و واحدی نیکبخت 80) در مسابقه پنجم برابر لبنان در بیروت صعودش به جام ملت‌ها را قطعی کرد و با پیروزی یک بر صفر برابر این تیم در بازی برگشت که با تک گل دقیقه 21 علی دایی در ورزشگاه آزادی و بدون حضور تماشاگران برگزار شد، به خاطر تفاضل گل بهتر نسبت به تیم اردن، به عنوان صدرنشین راهی جام ملت‌ها شد و اردن هم به عنوان تیم دوم به این پیکارها صعود کرد.

صحنه‌هایی از دیدار ایران و کره شمالی که به خاطر پرتاب مواد محترقه متوقف شد

در گروه E کره جنوبی با سه پیروزی 5 بر صفر برابر ویتنام، یک بر صفر مقابل عمان و 16 بر صفر برابر نپال در پایان دور رفت صدرنشین گروه شد اما در بازی‌های برگشت با دو شکست متوالی و عجیب یک بر صفر در سئول برابر ویتنام و 3 بر یک مقابل عمان در مسقط و در نهایت پیروزی 7 بر صفر برابر نپال در مسابقه پایانی، با 12 امتیاز و پس از عمان 15 امتیازی به جام ملت‌ها صعود کرد.

تیم‌های عراق و بحرین هم که رقابتی نزدیک با هم برای صعود از گروه F داشتند در نهایت به خاطر تفاضل گل به ترتیب رده‌های اول و دوم را به خود اختصاص دادند و راهی جام ملت‌ها شدند. در این گروه مالزی و میانمار حذف شدند.

در گروه G تیم‌ ترکمنستان با کسب چهار پیروزی و دو تساوی در رده نخست قرار گرفت و به همراه امارات 13 امتیازی برای نخستین مرتبه به جام ملت‌ها صعود کرد. در این گروه سوریه و سریلانکا حذف شدند.

مرحله نهایی:
پس از آنکه دو دوره متوالی جام ملت‌های آسیا در کشورهای عربی برگزار می‌شد، چین که پیشرفت خوبی در فوتبال آسیا داشت و به تازگی از جام جهانی بازگشته بود، به عنوان میزبان جام سیزدهم انتخاب شد. برای نخستین مرتبه 16 تیم در مرحله نهایی این جام حضور داشتند و در قالب چهار گروه چهار تیمی به مصاف هم رفتند. وسعت کشور چین و برگزاری مسابقات در چهار شهر پکن، چونگ کینگ، جینان و جنگدو برای تیم‌های حاضر در این جام دردسر ساز شده بود، حتی بعضی‌ از تیم‌ها برای انجام دیدارهای خود ساعت‌های بسیاری را در فرودگاه‌های این کشور سپری کردند.

در گروه A چین میزبان در نخستین دیدار برابر بحرین متوقف شد اما با دو برد 5 بر صفر برابر اندونزی و یک بر صفر برابر قطر به عنوان تیم برتر گروه راهی مرحله یک‌چهارم نهایی شد. بحرین هم در بازی دوم برابر قطر با گل دقیقه 1+90 محمد هبیل از شکست گریخت تا با پیروزی 3 بر یک در بازی آخر برابر اندونزی به عنوان تیم دوم گروه به مرحله بعد صعود کند.

کره جنوبی در گروه B ابتدا برابر اردن به تساوی بدون گل رسید اما با دو پیروزی 2 بر صفر برابر امارات و 4 بر صفر مقابل کویت راهی مرحله بعدی شد. اردن هم در بازی دوم با 2 گل کویت را شکست و با تساوی بدون گل در بازی آخر برابر امارات و با توجه به شکست کویت برابر کره جنوبی، به عنوان تیم دوم این گروه به مرحله حذفی راه یافت.

ازبکستان بهترین تیم مرحله مقدماتی این مسابقات بود که با سه پیروزی مشابه یک بر صفر برابر عراق، عربستان و ترکمنستان صدرنشین گروه شد. عراق هم پس از شکست برابر ازبکستان، با نتیجه 3 بر 2 ترکمنستان را شکست داد و با پیروزی 2 بر یک مقابل عربستان، ضمن حذف کردن نایب قهرمان آسیا به عنوان تیم دوم این گروه راهی مرحله حذفی شد.

در گروه D تیم ایران با تیم‌های ژاپن، عمان و تایلند همگروه بود که در بازی نخست برابر تایلند به میدان رفت. عملکرد پرانتقاد تیم ملی کشورمان باعث شد این بازی تا دقایق پایانی با تساوی پیش برود که در نهایت رضا عنایتی در دقیقه 71 قفل دروازه تایلند را باز کرد. ‌گل‌های جواد نکونام در دقیقه 80 و علی دایی در دقیقه 86 - پنالتی، باعث پیروزی پرگل تیم ملی در نخستین بازی و عاملی برای فراموش عملکرد پرانتقاد بازیکنان ایرانی شد.

شاگردان "میلان ماچالا" دومین حریف کشورمان در این مسابقات بودند. در این بازی عملکرد ضعیف بازیکنان ایران همچنان ادامه داشت و عمانی‌ها از این فرصت استفاده کرده و در نیمه نخست با دو گل "احمد الحسنی" تیم کشورمان را شکست دادند. در دقیقه 61 نیمه دوم علی کریمی با عبور از چندین مدافع عمان دروازه این تیم را با گلی تاریخی باز کرد و درحالیکه تیم ایران تا مرز شکست پیش رفته بود، محمد نصرتی در دقیقه 4+90 گل دوم را به ثمر رساند، گلی که با اعتراض شدید عمانی‌ها همراه بود. صحنه درگیری رحمان رضایی و علی بداوی در جریان این مسابقه که از دید داور مخفی ماند، یکی از تلخ‌ترین اتفاقات فوتبال ایران بود.

صحنه‌ای از دیدار ایران و ژاپن

حریف سوم ایران در مرحله گروهی تیم ژاپن بود که در دو بازی نخست، یک بر صفر برابر عمان و 4 بر یک مقابل تایلند پیروز و صعودش به مرحله بعدی را قطعی کرده بود. آن بازی برای دو تیم ایران و عمان سرنوشت ساز بود. در آن مسابقه هیچ تیمی انگیزه‌ای برای پیروزی نداشت زیرا ژاپن صعود کرده بود و تیم ایران هم با یک تساوی صعود می‌کرد اما در صورت شکست، عمان می‌توانست راهی مرحله حذفی شود. تساوی بدون گل ایران و ژاپن در آن بازی کم برخورد که هیچ حساسیتی نداشت و به نظر می‌رسید دو تیم به تساوی رضایت دارند، باعث صعود ناپلئونی ایران و حذف دراماتیک عمان شد.

تیم‌‎های ازبکستان و بحرین نخستین بازی مرحله یک‌چهارم نهایی این جام را برگزار کردند. ازبکستانی‌ها با گل گینریخ (60) از بحرین پیش افتادند اما علاء هبیل با گلزنی در دقایق 71 و 76 بحرین را به پیروزی نزدیک کرد، البته این پایان کار نبود زیرا ولادمیر شیشلوف در دقیقه 86 بازی را به تساوی کشاند. در وقت‌های اضافه هم گلی از خط دروازه‌ها عبور نکرد و کار به ضربات پنالتی کشید. محمد جمعه دومین ضربه بحرینی‌ها را از دست داد و درحالی ازبکستان تا مرز پیروزی پیش رفته بود، "بیکموئف" و "کوشلف" ضربات چهارم و پنجم ازبکستانی‌ها را از دست دادند تا این تیم در آستانه صعود، حذف شود.

چین میزبان با پیروزی 3 بر صفر برابر عراق صعود کرد. دیدار ژاپن و امارات هم در وقت‌های قانونی و اضافه به تساوی یک بر یک رسید و در ضربات پنالتی، ژاپنی‌ها درحالیکه دو ضربه نخست را از دست داده بودند، در نهایت با پیروزی 4 بر 3 در این ضربات و برتری 5 بر 4 در مجموع بازی، به جمع 4 تیم پایانی جام راه یافتند.

چهارمین مسابقه مرحله یک چهارم نهایی بین تیم‌های ایران و کره جنوبی برگزار شد، مسابقه‌ای تکراری زیرا چهار سال پیش این دو تیم در این مرحله برابر هم به میدان رفتند و کره‌ای‌ها با گل طلایی ایران را حذف کرده بودند. در این بازی فراموش نشدنی که با درخشش زوج علی کریمی - مهدی مهدوی‌کیا همراه بود، تیم ایران ابتدا با گل دقیقه 10علی کریمی از کره پیش افتاد اما سئول کی هیئون در دقیقه 16 این گل را جبران کرد. علی کریمی در دقیقه 20 گل دوم را به ثمر رساند اما لی دونگ گوک در دقیقه 25 بازی را به تساوی کشاند.

در نیمه دوم فشار حملات ایران و خصوصا بازی خوب مهدی مهدوی‌کیا باعث شد کره‌‌ای‌ها در دقیقه 51 با اشتباه پارک جین سئوپ دروازه خود را باز کنند اما کین نام ایل در دقیقه 68 این گل را هم جبران کرد. در نهایت علی کریمی در دقیقه 77 تیر خلاص را شلیک کرد تا با هت‌تریک فراموش نشدنی خود، ضمن حذف کره، انتقام شکست چهار سال پیش از این تیم را بگیرد.

در نخستین بازی مرحله نیمه نهایی ژاپن و بحرین به مصاف هم رفتند که این مسابقه هم بسیار دراماتیک بود. ابتدا بحرین با گل دقیقه 7 علاء هبیل پیش افتاد ولی ژاپنی‌ها در دقایق ابتدایی نیمه دوم با گل‌های ناکاتا (48) و تامادا (55) از حریف پیش افتادند. علاء هبیل (71) و عبدالله ناصر (85) با گل‌های خود بار دیگر بحرین را پیش انداختند اما ناکازاوا در دقیقه 1+90 گل تساوی ژاپن را به ثمر رساند تا بازی به وقت اضافه کشیده شود. در دقیقه سوم وقت اضافه اول تامادا گل دوم خود و چهارم ژاپن را به ثمر رساند تا این تیم برای سومین مرتبه به فینال صعود کند.

تیم ایران در دومین مسابقه نیمه نهایی به مصاف چین میزبان مسابقات رفت. در آن مسابقه ابتدا تیم چین با گل دقیقه 19 "شائو جیایی" پیش افتاد اما ضربه محمد علوی در دقیقه 38 بازی را به تساوی کشاند. اخراج ستار زارع در دقیقه 48 ضربه سنگینی به تیم ایران وارد کرد اما "طلعت نجم" داور لبنانی مسابقه که با تیم چین بسیار مهربان بود، در اواسط نیمه دوم از خطای فاحش مدافع چین روی کریمی چشم پوشی و به جای اخراج این بازیکن به وی کارت زرد نشان داد. این داور در دقیقه 83 محمد علوی را از روی نیمکت ایران اخراج کرد تا روحیه بازیکنان بیش از اندازه خراب شود.

در نهایت دو تیم در پایان وقت‌های قانونی و اضافه به تساوی یک بر یک رضایت دادند تا تکلیف تیم صعود کننده از این مرحله به ضربات پنالتی کشیده شود. علی دایی، مهدوی کیا و نکونام سه ضربه نخست خود را به گل تبدیل کردند ولی ژائو جون‌ژه ضربه دوم چینی‌ها را از دست داد. همه چیز به سود تیم ایران در جریان بود تا مبعلی ضربه چهارم تیم ایران را به هدر داد. شائو جیایی ضربه پنجم چینی‌ها را به گل تبدیل کرد اما یحیی گل محمدی ضربه پنجم ایران را با ضربه "چیپ" به سمت دروازه چینی‌ها نواخت که دروازه‌بان آنها در حالتی بدون تعادل این ضربه را مهار کرد تا تیم ملی کشورمان از راهیابی به فینال باز بمانند. هنوز صحبت‌های عادل فردوسی‌پور پس از این ضربه تازگی دارد:" این چه موقع چیپ زدن بودن آقای گل محمدی".

در دیدار رده‌بندی بازی پربرخورد که با اخراج مهدی مهدوی کیا و آرش برهانی از ایران و طلال یوسف از بحرین همراه بود، تیم ایران به برتری 4 بر 2 دست یافت تا چهارمین عنوان سومی ایران در تاریخ این مسابقات رقم بخورد.

ژاپنی‌ها هم در دیدار فینال با گل‌های تاکاشی فوکونیشی (22)، کوجی ناکاتا (65) و کیجی تامادا (1+90) مقابل تک گل دقیقه 31 لی مینگ، در دیداری حیثیتی برابر میزبان مسابقات به پیروزی دست یافت تا در سومین حضورش در فینال جام ملت‌های آسیا، برای سومین مرتبه فاتح این جام قاره کهن شد. چین در دومین حضورش در دیدار نهایی هم در دستیابی به جام ناکام ماند.

تصاویری از خاطرات فراموش نشدنی ایران در جام ملت‌های آسیا 2004

نتایج کامل دیدارهای ایران در جام دوازدهم:
بیست و نهم تیر 1385
* ایران 3 - تایلند صفر، ورزشگاه المپیک شهر چونگ کینگ
گل‌ها: رضا عنایتی (71)، جواد نکونام (80) و علی دایی (86 - پنالتی)
بازیکنان تیم ایران: ابراهیم میرزاپور، حسین کعبی، یحیی گل محمدی (84 - سیدمحمد علوی)، علی بداوی، رحمان رضایی، محمد نصرتی، جواد نکونام، مهدی مهدوی‌کیا (88 - ستار زارع)، آرش برهانی (61 - غلامرضا عنایتی)، علی کریمی و علی دایی
سرمربی: برانکو ایوانکوویچ

دوم مرداد 1385
* ایران 2 - عمان 2، ورزشگاه المپیک شهر چونگ کینگ
گل‌ها: علی کریمی (61) و محمد نصرتی (4+90) برای ایران و احمد الحسنی (32 و 41) برای عمان
بازیکنان تیم ایران: ابراهیم میرزاپور، یحیی گل محمدی (87 - حسین کعبی)، علی بداوی (59 - ستار زارع)، محمد نصرتی، رحمان رضایی، سیدمحمد علوی، جواد نکونام، مهدی مهدوی‌کیا، آرش برهانی (46 - غلامرضا عنایتی)، علی کریمی و علی دایی
سرمربی: برانکو ایوانکوویچ

ششم مرداد 1385، ورزشگاه المپیک شهر چونگ کینگ
* ایران صفر - ژاپن صفر
بازیکنان تیم ایران: ابراهیم میرزاپور، یحیی گل‌محمدی، حسین کعبی، ابراهیم تقی‌پور (66 - ایمان مبعلی)، جلال کاملی مفرد، سیدمحمد علوی، جواد نکونام، ستار زارع، مهدی مهدوی‌کیا، علی کریمی و علی دایی
سرمربی: برانکو ایوانکوویچ

نهم مرداد 1385، ورزشگاه المپیک شهر چونگ کینگ
* ایران 4 - کره جنوبی 3
گل‌ها: علی کریمی (10، 20 و 77) و پارک  جین سئوپ (51 - گل به خودی) برای ایران و سئول کی هیئون (16)، لی دونگ گوک (25) و کین نام ایل (68) برای کره جنوبی
بازیکنان تیم ایران: ابراهیم میرزاپور، یحیی گل‌محمدی، حسین کعبی (90 - مهدی امیرآبادی)، ابراهیم تقی‌پور (17 - ایمان مبعلی)، جلال کاملی مفرد، سیدمحمد علوی، جواد نکونام، ستار زارع، مهدی مهدوی‌کیا، علی کریمی و علی دایی
سرمربی: برانکو ایوانکوویچ

دوازدهم مرداد 1385، ورزشگاه جینان
* ایران یک (3) - چین (4)
گل‌ها: سیدمحمد علوی (38) برای ایران و شائو جیایی (19) برای چین
ضربات پنالتی: علی دایی، مهدی مهدوی‌کیا و جواد نکونام ضربات‌شان را گل کردند و ضربات چهارم و پنجم ایران توسط ایمان مبعلی و یحیی گل‌محمدی از دست رفت
اخراج: ستار زارع (48) و سیدمحمد علوی (83- از روی نیمکت)
بازیکنان تیم ایران: ابراهیم میرزاپور، یحیی گل‌محمدی، حسین کعبی (118 - ایمان مبعلی)، رحمان رضایی، جلال کاملی مفرد(118 - ابراهیم تقی‌‍‌پور)، سیدمحمد علوی (52 - علی بداوی)، جواد نکونام، ستار زارع، مهدی مهدوی‌کیا، علی کریمی و علی دایی
سرمربی: برانکو ایوانکوویچ

پانزدهم مرداد 1385، ورزشگاه وورکر
* ایران 4 - بحرین 2
گل‌ها: علی دایی (80 - پنالتی و 90)، جواد نکونام (10) و علی کریمی (52) برای ایران و طلال یوسف (48) و صالح فرهان (58) برای بحرین
اخراج: مهدی مهدوی‌کی ا(4+90) و آرش برهانی (72) از ایران و طلال یوسف (58) از بحرین
بازیکنان تیم ایران: ابراهیم میرزاپور، یحیی گل‌محمدی (56- ایمان مبعلی(90- فرهاد مجیدی))، حسین کعبی، رحمان رضایی، جلال کاملی مفرد، علی بداوی، جواد نکونام، غلامرضا عنایتی (53 - آرش برهانی)، مهدی مهدوی‌کیا، علی کریمی و علی دایی
سرمربی: برانکو ایوانکوویچ