لباس محلی زنان گیلانی رنگین کمان لطافت و زیبایی

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، پوشاک و لباس محلی زنان ازجمله جذابیتهای بومی استان گیلان است و زنان گیلانی از جمله زنان ایرانی هستند که هنوز به پوشاک سنتی و محلی خود پایبند و از آنها در بیشتر اوقات و بخصوص در جشنها و مجالس عروسی استفاده می کنند.

پوشش وحجاب کامل و تنوع رنگها و پارچه ها، جلوه خاصی به لباس محلی زنان در این استان بخشیده است و رنگهای آن بر طبیعت زیبا و دامنه البرز شمیم نشاط و شادی پخش می کند.

پوشاک بارزترین سمبل فرهنگی است

به اعتقاد کارشناسان، پوشاک بارزترین سمبل فرهنگی، مهمترین و مشخص ترین مظهر قومی و سریع الانتقال ترین نشانه فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده های فرهنگ پذیری در میان جوامع گوناگون انسانی قرار می گیرد.

حتی عده ای را عقیده بر آن است که استیلای فرهنگی و سلطه پذیری در وهله اول از طریق انتقال پوشاک صورت می گیرد و حتی می توان با تغییر پوشاک یک جامعه، نوع معیشت و شیوه تولید آنها را نیز دچار دگرگونی کرد و تغییرات و تحولاتی در ساختار زندگی اجتماعی آن جامعه به وجود آورد مثل تغییر پوشاک تحمیلی از سوی رضاخان در ایران و کمال آتاتورک در ترکیه.

گروههای متفاوت انسانی که در مناطق مختلف ایران زندگی می کنند هر کدام دارای ویژگیهای قومی برجسته ای بوده و تن پوش ویژه ای داشته که معرف قومیت، زبان و سایر مشخصات فرهنگی آنان است، شناخته شده ترین این اقوام شامل آذربایجانی، بلوچی، بختیاری، ترکمنها، قزاقها، خراسانیها، قشقایی ها، کردها، گیلانی ها، لرها، مازندرانی ها و جنوبی ها هستند.

لباسهای سنتی در قالب کاربردی بیشترساده و بی پیرایه هستند

بنابراین لباسهای سنتی در قالب کاربردی آنها بیشترساده و بی پیرایه هستند و فقط به جنبه کاربردی آنها توجه می شود مثلا مردم مناطق کوهستانی از " پاتاوه " استفاده می کنند تا پا را از خطر نیش گزندگان، ضربه سنگها، پیچ خوردگی و غیره مصون سازند یا چوپانها به این دلیل پستک (نمدین) با خود به کوهستان می برند تا در مقابل باد، باران، برف، سرما و حتی تابش شدید نور خورشید خود را محافظت کنند.

در ضمن جنس و نوع پارچه بکار رفته در پوشاک و حتی تعداد آنها در هر منطقه ای با شرایط و عوامل طبیعی مطابقت دارد، به طوریکه در هر فصلی از سال پوشاک ویژه ای مورد استفاده قرار می گیرد و بلندی و کوتاهی لباس و رنگ آنها در ارتباط مستقیم با نوع آب و هوای هر منطقه است.

در کوهستانهای سرسبز شمال و مزارع چای زنان اغلب رنگ لباس خود را طوری انتخاب می کنند که تضاد شدیدی با رنگ محیط داشته باشد و از فاصله دور هم در معرض دید بزرگ خانواده باشند، این امر در مورد زنان ساکن کوهستانهای خشک نیز صادق است.

معیشت مسلط جامعه دو نوع تأثیر کاربردی روی پوشاک ساکنان هر منطقه دارد، نخست بیشتر مواد اولیه ای که در پوشاک بومی و سنتی منطقه به کار می رود، از تولیدات محلی تأمین می شود دیگر نوع فعالیت مردم، پوشاکهای ویژه ای را اقتضا می کند بنابراین معیشت هم در کیفیت پوشاک مردم تأثیر می گذارد و هم در شکل ظاهری و در تعداد قطعات آن مؤثر واقع می شود.

تنوع پوشاک به منزله علامت و نشانه خاص برای معرفی اقوام مختلف است

همان گونه که تنوع پوشاک مناطق گوناگون به منزله علامت و نشانه خاص برای معرفی اقوام مختلف است، جنس، رنگ و شکل لباس و زیورآلات و ضمائم آن نیز به پوشنده لباس منزلت اجتماعی ویژه ای می بخشد، زیورآلات زنان در گذشته به جزء جنبه های نمایش و زیبایی، دلایل اقتصادی و مالی نیز در پس انداز خانواده داشته است.

زن در کلیه گروههای قومی و جوامع انسانی موجود در ایران یکی از محرمات است و از یک مصونیت اجتماعی ویژه ای برخوردار است بنابراین در کشمکشهای قومی و قبیله ای از آسیبها در امان بوده است از طرف دیگر زیورهای زنان به ویژه در گذشته پشتوانه اقتصادی هر خانواده به حساب می آمد، چرا که همه اموال منقول و غیرمنقول می توانست به تاراج رود جزء زیورآلات که توسط زنان استفاده و حمل می شد و این به دلیل همان احترام و قداستی بود که زنان داشتند بنابراین مرد خانواده ترجیح می داد که بیشترین پس انداز خود را تبدیل به زیورهای گران قیمت کرده و به زن خود هدیه کند.

در پوشاک زنان بخصوص در قشر مرفه به ظرافتها، زیبایی ها و تزئینات توجه زیادی می شود و پارچه های زری و ابریشمی و مخملهای رنگی و یراق های پهن، سکه های قدیمی و دامنهای پرچین و دیگر نقش آفرینی ها، که از یک دنیا ذوق و سلیقه و مهارت خبر می دهد، در مجموع پوشاک زنان را به صورت مجموعه ای هماهنگ درمی آورد و وقار خاصی به زنان می بخشد.

کسب منزلت اجتماعی از طریق پوشاک در میان مردان نیز وجود دارد ضمن اینکه هر قطعه ای از پوشاک ممکن است بیانگر قشر، طبقه، رفاه و تحول خاصی باشد؛ می تواند بیانگر میزان دانش، سفر، سیاحت و زیارت نیز محسوب شود.

پوشاک بانوان گیلک دارای تنوع و جلوه خاصی است

پوشاک بانوان گیلک دارای تنوع و جلوه خاصی است. از بین آنها پوشاک زنان قاسم آباد، شاخص ترین پوشاک از لحاظ تنوع و سلیقه در منطقه است. این پوشاک 10 تکه است که شامل لچک، چارقد، پیراهن، جلیقه، یل و کت، تنبان یا شلیته، جوراب، چاروق، چادر کمر و عرقچین می شود.

لچک و چارقد زنان این منطقه، تزئیناتی از نوارهای الوان در قسمت جلو دارد و از پارچه مشکی تهیه می شود و با شیوه خاصی به سر زنان بسته می شود.

پیراهن زنان مسن بلند است، اما پیراهن جوانان تا حدودی کوتاه است به طوری که تا نیمه اندام ادامه دارد. معمولا در جلو پیراهن چین های موازی و عمودی تعبیه شده است.

یل از پارچه مخمل تهیه می شود، قد آن کوتاه و فاقد یقه است. جلو یل از هم باز و با سکه های زیاد تزئین می شود. کت زنان کوهستان گیلان از پارچه های مخمل الوانی تهیه می شود.

تنبان یا شلیته زنان گیلان بلند و چین دار است، در بین زنان کوهپایه مرسوم است که این تنبانها از حاشیه پائین به طرف بالا تا اواسط قد تنبان نوارهای رنگین باشد.

چادر بانوان گیلانی بسیار جالب است، پارچه این چادرها را خود زنان این منطقه می بافند، جنس چادر معمولا از نخ پنبه و ابریشم است که با نقوش بومی با طرحهای بسیار زیبا بافته شده است، کلاه خانمهای کوهپایه کوهستان مانند کلاه زنان کرد عرقچین است و اغلب از پارچه های سوزن دوزی تهیه می شود.

نقش و نگار موجود در لباسهای محلی گیلان اوج هنر را روایت می کند

طراح برجسته لباس محلی گیلان با اشاره به اینکه نقش و نگار موجود در لباسهای محلی اوج هنر و ظرافت هنرپردازانی را روایت می‌ کند بر لزوم برنامه‌ ریزی برای احیا و رونق دوباره لباس ‌های محلی استان تاکید کرد.

" خدیجه میلانچی " ماندگاری این نوع پوشاک ولباس را در استان گیلان عجین بودن آن با باورها و اعتقادات زنان این استان دانست و افزود: تنوع و زیبایی این نوع لباس نشان می دهد که مردم استان تا چه اندازه به رنگهای شاد علاقه دارند.

وی خاطرنشان کرد: مردم این استان به دلیل تنوع اقلیمی طبیعت، علاقه زیادی به تنوع رنگها دارند که این امر در نوع پوشاک آنها به خوبی به چشم می خورد.

طراح لباس محلی گیلان ادامه با اشاره به اینکه لباس با توجه به خصوصیات و و یژگی های که دارد یکی از نمونه های عینی و مجسم فرهنگ هر جامعه است، یادآورشد: همواره بخشی از فرهنگ هر جامعه در لباسهای آن قوم و ملت نهفته است که نشانه ای از پایبندی، علاقه و اعتقاد آنان به آداب و رسوم و هویت فرهنگی آنان است.

به هر حال دستان هنرمند زنان گیلانی سالهاست که با بهره گیری از رنگهای طبیعت در کمال یک رنگی، رنگین کمانی از لطافت و زیبایی به نمایش می گذارند.

ماندگاری لباس محلی زنان گیلانی مستلزم فرهنگ سازی است

لباسهای محلی استان گیلان از جذابترین و زیباترین جاذبه‌ های فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این خطه است که ماندگاری و استفاده از آن در گرو برنامه ‌ریزی و فرهنگ‌ سازی است. 
  
 رنگهای شاد و نقش و نگارهای متنوع به کار رفته در لباسهای محلی علاوه بر جنبه ‌های زیباشناختی، آرامش روحی و روانی را برای فرد به ارمغان می آورد.

رئیس فراکسیون گردشگری مجلس در این ارتباط با اعلام اینکه لباسهای محلی وسنتی استان گیلان از طرح و نقوش متنوعی برخوردار است، گفت: علاوه بر این لباسهای بومی به دلیل تنوع، ظرفیت خلق آثار جدید و طرحها و نقشهای که بیشتر ملهم از طبیعت و مطابق فرهنگ بومی و اصیل ایرانی و اسلامی است، درخور معرفی است.

اسدالله عباسی برلزوم ماندگاری لباسهای محلی استان تاکید کرد و افزود: برای ماندگاری این میراث فرهنگی باید با حفظ اصالت، طرحها و نقشها را در مدلهای جدید طراحی و گنجاند.

وی در ادامه با اشاره به تحقیق و پژوهش بیشتر از سوی متولیان حوزه های فرهنگی و گردشگری درباره پوشاک سنتی و محلی استان یادآورشد:  از روشهای پیشگیری ترویج مد و پوشاک غیر اسلامی و نامناسب، ترویج استفاده از پوشاک محلی و سنتی است.

به هر حال زن آفریده پروردگار بلند مرتبه و یکی از مظاهر زیبایی خلقت است، لباس زن علاوه بر اینکه وسیله پوشش بدن از دید نامحرمان و محفوظ ماندن از سرما و گرما است، یکی از عناصر مکمل زیبایی زن نیز بوده و به مراتب از نظر پیچیدگی بر لباس مردان تقدم داشته و حائز جنبه‌ های زیبایی ‌شناسانه بیشترو همچنین نشان آراستگی، سلیقه و علایق است.