به گزارش خبرنگار مهر، هفتمین مجمع بینالمللی استادان زبان و ادبیات فارسی صبح امروز 28 دیماه در تالار علامه امینی دانشگاه تهران با حضور جمعی از مسئولان فرهنگی و ادیبان ایرانی و خارجی آغاز شد.
سید محمد حسینی در سخنرانی خود با عنوان "زبان و شعر فارسی و اهمیت جهانی آن" گفت: زبان فارسی امروزین ما آمیزهای از فارسی میانه یا پهلوی ساسانی با وام واژههای بسیار تا بیش از 50 درصد از عربی است. این زبان را با انتساب به دربار پادشاهان ساسانی که تیسفون بود، "دری" نامیدند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: پس از سقوط سلسله ساسانی به دست مسلمانان صدر اول در دهههای اول ظهور اسلام و رو به ضعف نهادن آیین زرتشتی، زبان دری پدید آمد. این زبان ابتدا زبان گفتار بود و در خراسان بزرگ رشد یافت و سپس با آمیزش با لهجههای متفاوت بهویژه لهجههای جنوب و جنوب غربی ایران شکل گرفت و "فارسی" (منسوب به فارس) نامیده شد.
حسینی گفت: در سدههای اولیه اسلامی که زبان عربی زبان علمی سراسر جهان بود، در ایران هم اهل علم آثار خود را به عربی نوشتند تا رفته رفته زبان دری با دریافت وامواژهها یا لغات دخیل بسیار از عربی توانست از زبان شفاهی، بهصورت زبان نوشتاری درآید. آنچه از روزگار نخستین زبان فارسی دری بهجای مانده عمدتاً در لابهلای کتابهای عربی است و از قرن سوم و بیشتر از آن در قرن چهارم هجری است که آثار مستقل نظم و نثر فارسی دری پدید آمده است.
وی ادامه داد: زبان فارسی که پشتوانه 12 قرن ادب نظم و نثر مکتوب دارد، در میان حدوداً چهار هزار زبان و لهجه که امروزه در جهان هست، نقش و اهمیت کمنظیری دارد.
حسینی گفت: امروزه در اغلب دانشگاههای بزرگ در سراسر جهان رشته زبان و ادب فارسی دایر است و این علاوه بر مراکز ایرانشناسی و اسلامشناسی است.
وی افزود: با تأسی به رهبر فرزانه و خردورز انقلاب اسلامی حضرت آیتالله خامنهای، مسئولان دولت هم به این جاذبه و نقش کلیدی زبان و ادب فارسی واقفند و به مدد رایزنیها و خانههای فرهنگ که در اغلب کشورهای جهان دایر است ، با مراکز ایرانشناسی یا دانشگاههایی که گروه یا رشته زبان فارسی دارند، نقش تاریخی و فرهنگی خود را ایفا میکنند.
حسینی گفت: اگر اهمیت زبانهای بشری را به داشتهها و ذخائر فرهنگی آن بدانیم، زبان و ادب فارسی جایگاه بیهمتایی دارد و با دوازده قرن میراث مکتوب، دومین زبان جهان اسلام است.
وزیر ارشاد افزود: زبان فارسی در جمهوری اسلامی ایران، افغانستان و تاجیکستان جمعاً در حدود 100 میلیون سخنور دارد. این نیز مایه شگفتی است که سمرقند و بخارا و توابع آنها در جمهوری ازبکستان، بهتقریب یازده میلیون فارسی زبان دارد که مانند تاجیکان، این زبان مادری و نیاکان خود را به خط سیریلیک (روسی) مینویسند.
وی ادامه داد: در قرآن کریم بیش از 50 واژه فارسی وجود دارد. برای شرح و تفصیل این مساله میتوان به کتاب نو کلاسیک "واژههای دخیل در قرآن مجید" نوشته آرتور جفری ترجمه دکتر فریدون بدرهای و منابع دیگر از جمله دانشنامههای قرآن (به انگلیسی و فارسی) مراجعه کرد.
حسینی گفت: قدمت و تاریخ زبان فارسی دری، هماندازه تاریخ اسلام است. یک نشانه واقعی به نقل منابع معتبر عربی و فارسی کهن این است که سلمان فارسی صحابی جلیلالقدر، سوره فاتحه را به درخواست ایرانیان، به فارسی ترجمه کرد و حضرت رسول اکرم (ص) این مساله را روا دانستند.
وزیر ارشاد در بخش دیگری از سخنان توضیح داد: چنانکه اشاره شد و ایرانشناسان غرب هم معترفند، شعر و ادب فارسی در میان ادبیات جهانی، مقامی رفیع و منیع دارد. همین است که از قرن شانزدهم میلادی یعنی با پاگرفتن رنسانس، صدها اثر از آثار ادبی، اخلاقی و عرفانی – به ویژه آثار منظوم – فارسی به مهمترین زبانهای اروپایی، بهویژه فرانسوی، انگلیسی و آلمانی و دهها زبان دیگرو نیز زبان ترکی استانبولی و ایتالیایی ترجمه شده است.
حسینی گفت: از نفوذ اندیشه سعدی و داستانهای نغز کوتاهش در ادب انگلیسی میتوان به موردی اشاره کرد و آن هم این است که ارنست همینگوی داستاننویس شهیر معاصر آمریکایی در نوشتن شاهکارش "پیرمرد و دریا" که در حدود ده ترجمه به زبان فارسی دارد از این دو بیت سعدی الهام گرفته است : شد غلامی که آب جو آرد/ آب جو آمد وغلام ببرد/ دام هر بار ماهی آوردی/ ماهی این بار رفت و دام ببرد.
وزیر ارشاد در ادامه گفت: از آثار داستانی و غیرداستانی نویسندگان بزرگ معاصر ایران ازجمله آثار شادروان جلال آلاحمد و هوشنگ مرادی کرمانی و دیگران هم ترجمههای بسیاری در دست هست و شایسته است که با حمایت خانه کتاب و مرکز نهضت ترجمه کتابنامه کاملی از کل آنها تدوین شود.
نظر شما