به گزارش خبرنگار موسيقي "مهر"، نخستين همايش منقبت خوانان (موسيقي قدسي مذهبي و آئيني ايران) در روزهاي 30 مهرماه و اول آبان ماه در تالار مهر حوزه هنري برگزار شد. اين همايش با هدف نگرش به موسيقي قدسي و مذهبي - آئيني پس از هشتاد سال در ايران براي نخستين بار اجرا شد و در آن به دو موضوع مناقب محض و مناقب تلويحي به معرفي گونه هاي مختلف اين دو شاخه كه از موسيقي آوازي مذهبي - آئيني و مهم هستند، پرداخته شد.
در ابتداي مراسم كه در روز سي ام مهرماه گشايش يافت، مهندس " حسن بنيانيان" رئيس حوزه هنري سازمان تبليغات اسلامي به ايراد سخنراني پرداخت. وي در صحبت هايش پس از تبريك حلول ماه رمضان، برگزاري نخستين جشنواره موسيقي منقبت خواني را از ارزنده ترين فعاليت هاي مركز موسيقي دانست و از برگزاري مداوم آن در سال هاي مختلف ، ابراز اميدوتري كرد.
وي ادامه داد: ايرانيان پيوسته باورهاي ديني محكمي داشته اند و موسيقي نيز در كنار آئين هاي مختلفشان، نقش پررنگي را بازي كرده است.برگزاري جشنواره مخصوص منقبت خوانان و گردهم آوردن هنرمندان منقبت خوان پس از هشتاد سال، گام بزرگي است و خوشحالم از اينكه اين اقدام در ماه رمضان صورت مي گيرد.
سپس " رضا مهدوي" رئيس مركز موسيقي حوزه هنري سخنانش را با عنوان "در مدح تامل و به بهانه منقبت" آغاز كرد : منقبت خواني گونه اي از موسيقي نيست، نوعي كاربرد معنوي از موسيقي است. زيرا در ربط، پيوند با كلام و صداي خواننده، موقعيت اجرا و مراسم مربوط به آن، معني و معرفي مي شود.
وي ادامه داد: موسيقي در ايران كمتر به عنوان فرم محض و بي ارتباط با آئين ها و مناسك مطرح بوده است. در واقع شايد نتوان موسيقي را در ايران بدون كاربردهاي بيرون از محيط زندگي و باورها تصور كرد. خوب يا بد، با شرايط زندگي از قديم به جديد، از سنتي به مدرن و از كهنه به نو، فضا، محيط و بستر پرورش اين صداها از بين مي روند و هيچ دليل يا محملي براي ادامه حيات آنها و روايت گران باقي مي ماند.
پس از سخنراني رئيس مركز موسيقي حوزه هنري، حجته الاسلام " شيخ محمد علي رجبي كياسري" كه خود از منقبت خوانان حاضر در اين جشنواره بود، به بيان سخناني درباب موسيقي قدسي و آئيني - مذهبي ايران پرداخت.
وي گفت: منقبت خواني ريشه در ملكوت دارد، اولين منقبت خوان در واقع حضرت اسرافيل است كه وقتي برگشت و لوح محفوظ را نگاه كرد و بايد آن را حمل مي كرد، از ساحت مقدس پروردگار استمداد طلبيد، نعت آل رسول (ص) گفت تا توان حمل لوح محفوظ را داشته باشد.
وي در پايان سخنانش خبر از انتشار مقالاتش در زمينه منقبت خواني داد و گفت: من حاضرم هر كاري را كه در اين زمينه مفيد و مثمر ثمر باشد، انجام دهم.
در ادامه اين نشست، يكي از منقبت خوانان بهشهر " برات علي زابلستاني" برنامه اي را با عنوان مجلس سور" آئين پيوند" به اجرا در آورد. سپس " آقا سيد مصطفي سعيدي" از بروجرد" به اجراي منقبت خواني پرداخت و پس از وي حكايت حيدر و حيدر ( اژدها و مولا علي (ع)) توسط " درويش محمد عارفيان" از كاشمر با بهره گيري از خلاقيت هاي جديد در منقبت خواني اجرا شد.
پس از اين اجرا، مراسم افتتاحيه به پايان رسيد و از شركت كنندگان و حاضران در سالن دعوت شد تا براي اجرا و تماشاي برنامه هاي منقبت خواني، كه از ساعت 19 آغاز مي شد، در تالار حضور يابند.
در ابتداي برنامه هاي شب اول كه به آئين منقبت خواني به شيوه تهران و ري قديم اختصاص داشت، استاد " ولي الله ترابي" به همراه غزلخوانان" مصطفي طبيب" و " رضا كدخدايي" در كنار نوازنده ضرب و زنگ سردم" مرشد احسان گلچين" از كاشان به اجراي ده نوع متفاوت منقبت خواني پرداخت.
از جمله اين انواع مي توان به " ضرب و زنگ و سردم خواني"،" سلام و منقبت خواني مرشد"،"ضرب و زنگ و مدح"،"پنديات و غزل خواني"، " حمله خواني مرشد و ميان دار ( نبرد مولا علي (ع) با عمر ابن عبدود)" و " دعاخواني مرشد و ميان دار اشاره كرد.
پس از اين برنامه كه يك ساعت به طول انجاميد، منقبت خواني ستايشي - نيايشي " مرشد عباس بهادري" از بروجرد اجرا شد. پس از اين اجرا بخش اول به اتمام رسيد و از مهمانان دعوت شد تا براي حضور در مراسم اختتاميه و همچنين استفاده از برنامه هاي شب دوم كه به " مناقبت ضمني يا تلويحي و فضائل خواني " اختصاص داشت، شركت كنند.
در اين بخش كه ساعت 17 روز اول آبان ماه در تالار مهر حوزه هنري گشايش يافت، پس از سخنراني " هادي سعيدي كياسري" پيرامون " فتوت نامه منقبت خوانان"، استاد " حسان اگزار چناني زاده" از خوزستان به اجراي بيت خواني اميري عربي همراه با ساز رباب پرداخت كه با استقبال تماشاگران روبرو شد.
سپس " علي غلامرضايي آلمه جوغي" از خراسان به اجراي منقبت خواني حكايتي با دوتار پرداخت و پس از وي " غلامرضا سبز علي " از لرستان، آوازهاي بومي لرستان را با عنوان " اواز علي دوستي" به صحنه برد.
پس از صرف افطار، " تقان قليچ كوچك نژاد " و" حسين خيوه چي" از روستاي امان قره جه از گنبد كاووس به اجراي آوازهاي معنوي و حكايت خواني مذهبي با دوتار كه در نواحي تركمن نشين ايران مرسوم است، پرداختند.
پس از اين اجرا، گروه هاي مختلف قطعات منقبت خواني را به صحنه بردند كه از جمله آنها مي توان به " منقبت خواني و ذكر دوازده امام (ع ) توسط " احمد قلي احمدي" از خراسان،"بحر طويل و آوازهاي مذهبي با دوتار" توسط " سليمان تقديسي" و " علي صديقي قوچان" از قوچان و "اجراي منقبت خواني با دف " توسط " درويش رحيم اميني" از اروميه، اشاره كرد.
سپس، " هوشنگ جاويد" دبير اين همايش سخناني را ايراد كرد. وي در بخشي از سخنان خود گفت: منقبت خوان پاسدار هنر بشري است راست كردار كه نفس نيكي و پاكي بود و در كوچه هاي عاشقي طناب بر گردن، فرياد خدا مي كشيد. منقبت چشم بيدار و نگران مردي است به قدرت ذوالفقار بر روز و روزگار ما، مردي كه زير ضربه شمشير، رستگار شدم را فرياد زد تا به خود گم كردگان فردا و فرداها بگويد كه زندذگي راه است و مرگ مقصد ، پيروزي در راه را ياد بگيريم.
پس از سخنان جاويد " منقبت خواني مجلس سور و سوگ" توسط " برات علي زابلستاني" از بهشهر اجرا شد و سپس مراسم پاياني اين جشنواره با تقديم لوح يادبود به هنرمندان اجام گرفت. اين مراسم تا ساعت 23 اول آبان ماه به طول انجاميد.
نظر شما