مردم ایران در سال 1357 با ریختن به خیابانها اعتراض گسترده خود را علیه دیکتاتوری خاندان پهلوی ابراز داشتند. این حرکت در نهایت منجر به شکل گیری انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) شد. پس از گذشت 32 سال از این رویداد، حادثه ای مشابه اما در یک ظرف مکانی دیگر در حال شکل گیری است.
از زمان آغاز قیام مردم مصر از 18 روز پیش تاکنون اظهار نظرهای بسیاری از سوی کارشناسان و ناظران تحولات بین المللی از سراسر جهان درباره شباهت این حرکت با انقلاب اسلامی ایران صورت گرفته که برخی آن را رد و برخی نیز بر شباهت های بسیار بین این دو حرکت اذعان دارند.
گرچه انقلاب مصر از رهبری واحدی برخوردار نیست و همین مسئله هم در دیر به ثمر رسیدن آن دخیل است، اما علیرغم این اظهارات بدون شک می توان از زوایای خاص شباهت های بسیار و انکار ناپذیری بین این دو حرکت پیدا کرد.
تلقی جزیره ثبات از سوی رؤسای جمهوری آمریکا
باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا سال گذشته و پس از انتخاب شدن و به قدرت رسیدن وارد قاهره شد و سخنرانی خود را که خطاب آن جهان اسلام بود در این کشور ایراد کرد. وی که پیش از آن گفته می شد این سخنرانی را احتمالاً در ترکیه صورت خواهد داد از آن جهت قاهره را برگزید که می خواست با این اقدام علاوه بر تاکید بر همپیمانی تزلزل ناپذیر کشورش با مصر آن را نوعی جزیره ثبات در خاورمیانه و در بین کشورهای اسلامی عنوان کند.
باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا سال گذشته و پس از انتخاب شدن و به قدرت رسیدن وارد قاهره شد و سخنرانی خود را که خطاب آن جهان اسلام بود در این کشور ایراد کرد. وی که پیش از آن گفته می شد این سخنرانی را احتمالاً در ترکیه صورت خواهد داد از آن جهت قاهره را برگزید که می خواست با این اقدام علاوه بر تاکید بر همپیمانی تزلزل ناپذیر کشورش با مصر آن را نوعی جزیره ثبات در خاورمیانه و در بین کشورهای اسلامی عنوان کند.
این نکته را هیچ کس فراموش نکرده که چنین رویدادی به نوعی در ایران نیز رخ داد که طی آن "جیمی کارتر" رئیس جمهوری وقت آمریکا در سخنرانی خود در ایران آن را جزیره ثبات توصیف کرد و همین جزیره ثبات یک سال بعد دچار توفان های خشم عمومی از وابستگی این رژیم به آمریکا شد.
نقش ارتش در دو حرکت
از دیگر شباهت های این دو حرکت را می توان به نقشی که ارتش در هر دو حرکت ایفا می کند برشمرد. ارتش مصر بارها نافرمانی خود را از دستورات مقام های مافوق برای برخوردهای شدیدتر با مردم اعلام کرده و چنین حرکاتی در سال 57 نیز در ایران شایع بود.
از دیگر شباهت های این دو حرکت را می توان به نقشی که ارتش در هر دو حرکت ایفا می کند برشمرد. ارتش مصر بارها نافرمانی خود را از دستورات مقام های مافوق برای برخوردهای شدیدتر با مردم اعلام کرده و چنین حرکاتی در سال 57 نیز در ایران شایع بود.
ما بارها در قیام مردم مصر شاهد همراهی برخی ارتشی ها با مردم بودیم. روبوسی و دست دادن مردم با ارتشی ها و دیگر رفتارهای محبت آمیز دو طرف به یکدیگر در واقع بازسازی حرکاتی هستند که در انقلاب 57 در ایران نیز صورت گرفت.
شباهت مکانی
یکی دیگری از شباهتها مسئله شباهت مکان های تاثیر گذار در پایتخت است. میدان التحریر در قاهره یکی از مکان های مهم است و این میدان بدون شک به نقطه ای عطف در تایخ انقلاب مصر بدل خواهد شد. این مکان که نام فارسی آن میدان آزادی است در قیام مردم ایران نیز چین نقشی را ایفا کرد و سال ها تصاویر جمعیت گردهم آمده در این میدان پوستر دیوارها شده است.
یکی دیگری از شباهتها مسئله شباهت مکان های تاثیر گذار در پایتخت است. میدان التحریر در قاهره یکی از مکان های مهم است و این میدان بدون شک به نقطه ای عطف در تایخ انقلاب مصر بدل خواهد شد. این مکان که نام فارسی آن میدان آزادی است در قیام مردم ایران نیز چین نقشی را ایفا کرد و سال ها تصاویر جمعیت گردهم آمده در این میدان پوستر دیوارها شده است.
خالی شدن پشتوانه عقبه قدرت از بیرون
یکی دیگر از این شباهت ها خالی شدن عقبه هیئت حاکمه از حامیان بیرونی است. ما به کرات در زمان انقلاب اسلامی ایران شاهد آن بودیم که سران و هیئت حاکمه بشدت در آن زمان از این بی اعتنایی و کم تحرکی آمریکا در حمایت از شاه گله داشتند و حتی تا جایی که آمریکا و انگلیس را متهم به حمایت از قیام مردمی ایران می کردند. چنین روندی در دوره کنونی هم صورت گرفته است تا جایی که احمد ابوالغیط وزیر خارجه مصر روز گذشته در اظهاراتی نسبت به سخنان مقام های آمریکایی در امور مصر اعتراض و آن را نوعی دخالت در امور داخلی این کشور توصیف کرد.
یکی دیگر از این شباهت ها خالی شدن عقبه هیئت حاکمه از حامیان بیرونی است. ما به کرات در زمان انقلاب اسلامی ایران شاهد آن بودیم که سران و هیئت حاکمه بشدت در آن زمان از این بی اعتنایی و کم تحرکی آمریکا در حمایت از شاه گله داشتند و حتی تا جایی که آمریکا و انگلیس را متهم به حمایت از قیام مردمی ایران می کردند. چنین روندی در دوره کنونی هم صورت گرفته است تا جایی که احمد ابوالغیط وزیر خارجه مصر روز گذشته در اظهاراتی نسبت به سخنان مقام های آمریکایی در امور مصر اعتراض و آن را نوعی دخالت در امور داخلی این کشور توصیف کرد.
تلاش برای بقا
تلاش برای بقا از جمله اقداماتی بود که در هر دو حرکت به وضوح دیده می شد. مبارک در سخنان شب گذشته خود علناً گدایی ادامه بقا را از مردم داشت و این اظهارات در سخنان شاه مخلوع ایران نیز دیده می شود اما سخنان وی هم مانند مبارک که صدای انقلاب مردم را شنیده بود از سوی مردم شنیده نشد.
تلاش برای بقا از جمله اقداماتی بود که در هر دو حرکت به وضوح دیده می شد. مبارک در سخنان شب گذشته خود علناً گدایی ادامه بقا را از مردم داشت و این اظهارات در سخنان شاه مخلوع ایران نیز دیده می شود اما سخنان وی هم مانند مبارک که صدای انقلاب مردم را شنیده بود از سوی مردم شنیده نشد.
رابطه با رژیم اسرائیل بلای جان دو حاکم
یکی دیگر از شباهت های این دو حرکت اعترضات مردمی به سرسپردگی رژیم های خود به اسرائیل است. روز گذشته یکی از تظاهرات کنندگان میدان التحریر در این باره گفت: اسرائیل دشمن درجه یک مصر اما دوست درجه یک مبارک است. اسرائیل دشمن ماست درحالی که حاکمان ما با این رژیم توافق صلح دارند.
یکی دیگر از شباهت های این دو حرکت اعترضات مردمی به سرسپردگی رژیم های خود به اسرائیل است. روز گذشته یکی از تظاهرات کنندگان میدان التحریر در این باره گفت: اسرائیل دشمن درجه یک مصر اما دوست درجه یک مبارک است. اسرائیل دشمن ماست درحالی که حاکمان ما با این رژیم توافق صلح دارند.
این اظهارات از سوی شهروندان مصری دقیقاً مشابه ایراداتی بود که در برهه ای از زمان به رژیم شاه وارد می شد. او نیز از سوی روحانیون و مردم متهم به حمایت از اسرائیل در برابر اشغال سرزمین های اسلامی بود. به همین دلیل سقوط مبارک به همان اندازه که سقوط شاه به اسرائیل ضربه زد این بار نیز تل آویو را در دایره اسلام خواهی ملت های منطقه اسیر خواهد کرد.
ماه بهمن؛ بستر زمانی دومین رویداد تاریخی بزرگ خاورمیانه
ماه بهمن برای ایرانی ها و قیام مردم ایران ماهی بسیار مهم و سرنوشت ساز تلقی می شود. در این ماه بود که بنیانگذار انقلاب ایران از پاریس وارد تهران شد و در این ماه بود که آخرین بقایای رژیم شاه از ایران رخت بر بست.
ماه بهمن برای ایرانی ها و قیام مردم ایران ماهی بسیار مهم و سرنوشت ساز تلقی می شود. در این ماه بود که بنیانگذار انقلاب ایران از پاریس وارد تهران شد و در این ماه بود که آخرین بقایای رژیم شاه از ایران رخت بر بست.
قیام مردم مصر نیز در این ماه آغاز و به نظر می رسد "بهمن" آخرین مقاومت های رژیم مبارک را زیر خواهد گرفت و موج عظیم مردمی با پیروزی در این ماه دومین رویداد بزرگ را در تاریخ خاورمیانه رقم خواهد زد و "بهار عربی" نیز معنایی واقعی بخود خواهد گرفت.
--------------
حسین امیری
--------------
حسین امیری
نظر شما