چرخهای گلدوزی؛ بلای جان هنر سنتی سوزن دوزی

به گزارش خبرنگار مهر، سوزن دوزی ایرانی یکی از گسترده ترین شاخه های 109 رشته هنرهای سنتی است که محدود به منطقه ای خاص نمی شود. سوزن دوزی در بخش ممقان تبریز و در میان زنان بلوچ نیز رواج دارد. 

هنرمندان سوزن دوز در سالهای گذشته از ابریشم طبیعی برای نخ سوزن دوزی استفاده می کردند اما امروزه از ابریشم مصنوعی استفاده می کنند. آنها روی سطح پارچه‌های ساده، طرح‌هایی با نخهای رنگی ترسیم می‌کنند. این کار با کمک سوزن و قلاب انجام می‌شود و بخیه‌های ظریفی روی پارچه می‌دوزند.

برای سوزن‌دوزی از کارگاه گلدوزی ( شبیه به قاب از جنس چوب) روی پارچه‌های کتان، زربافت، ابریشمی، پشمی و پنبه‌ای و از نخ‌های ابریشمی، پشمی، الیاف مصنوعی، نخ گلابتون، نخ نقده، نخ ملیله و نخ سرمه استفاده می‌شود.

 کیف پول، جلد عینک، جای کلید، جای دستمال کاغذی، دستمال سفره، شلوار، کت‌، ‌مانتو، پارچه‌، کفش، کمربند، کیف، آباژور، چکمه، شلیته، بلوز، کاپشن، جلد آلبوم،‌ قاب عکس و... نمونه‌های سوزندوزی‌ و فرآورده‌های تکمیلی این هنر سنتی است.

یک هنرمند سوزن دوز در استان تبریز به خبرنگار مهر گفت: در سالهای اخیر با توجه به در آمد اندکی که از این صنعت عاید سوزن دوزان می شد، به تدریج علاقه به این هنر کاهش یافته است.

یوسف قره باغی گفت: بیشتر تولیدات به علت نبود بازارهای جهانی در روستاهایی که این هنر تولید می شود به فروش می رسند. شاید علت آن نبود راههای ارتباطی، دوری از شهرها و مراکز استانها باشد.

قره باغی درباره مشکلات هنرمندان سوزن دوز گفت: نداشتن سواد بالا در هنرمندان این رشته باعث می شود تا اطلاعاتی در مورد چگونگی فروش، تولید انواع فرآورده ها و جذب بازار  و ... نداشته باشند. همچنین چون این هنر دستی بیشتر در روستاها ومناطق دورافتاده تولید می شود بنابراین نمی توان مواد اولیه خوبی دراختیار تولید کنندگان قرار داد.

وی ادامه داد: واسطه ها که رابط بین تولید کننده و مصرف کننده ها هستند از فقر اقتصادی تولید کنندگان سوء استفاده کرده  و تولیدات با ارزش آنها را به قیمتهای بسیار پایینی می خرند.

این هنرمند سوزن دوز تصریح کرد: جایگزین شدن چرخهای گلدوزی  به جای کارگاههای دستی به خصوص در شهرهای زاهدان  سراوان، ایرانشهر و ... باعث شده تا سوزن دوزی رفته رفته از هنرهای دستی به هنرهای صنعتی تغییر هویت پیدا کند. 

قره باغی بیان کرد: دولت باید برای رفع مشکلاتی که سرراه این هنر قرارگرفته علاوه بر فراهم کردن مواد اولیه ارزان، ایجاد شرکت های تعاونی روستایی و کارگاههای آموزشی، هنرمندان این هنر دستی را بیمه کرده و نمایشگاههایی برای عرضه مستقیم سوزن دوزی به مردم سایر استانها و حتی سایر کشورها برپا کند.