شهرام ناظری به احترام فردوسی ایستاده شاهنامه خواند

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین شب کنسرت سال 89  شهرام ناظری در تهران در دو بخش برگزار شد در بخش نخست قطعاتی از موسیقی ایرانی در راست پنجگاه و آواز اصفهان با استفاده از اشعار نیما یوشیج و مولانا بود و بخش دوم این اجرا به منتخبی از اشعار شاهنامه فردوسی و داستان کاوه آهنگر و ضحاک اختصاص داشت.

در ابتدای این کنسرت شهرام ناظری به تنهایی وارد صحنه شد و ضمن خوش آمد گویی به حاضرین در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی تهران گفت : خیلی خوشحالم که باردیگرعزیزان هموطن خودم را می بینم و بسیار سپاسگزارم که در این شرایط سخت و در ایام نزدیک به نوروز در ترافیک تهران به کنسرت آمدید؛ لازم می دانم توضیحاتی در خصوص اجرای شاهنامه فردوسی بدهم همانگونه که اطلاع دارید من از سالهای بسیار دور به طور جسته و گریخته از قابلیت اجرای شاهنامه فردوسی در موسیقی سنتی و مقامی ایران صحبت کرده بودم و از سه سال پیش کار بر روی شاهنامه را آغاز کردم و در فستیوال های مختلف جهانی به روی صحنه برده ام اما برای باراول است که توسط من شاهنامه فردوسی در این کنسرت و درتهران اجرا می شود.

وی در بخش دیگری از صحبت های خود به جایگاه شاهنامه در ادبیات ایران اشاره کرد و گفت : شاهنامه فردوسی مربوط به ایران و تاریخ حماسی این سرزمین است که به اعتقاد من دربرگیرنده تاریخ حماسی ایران و زمینه ساز شعر و شعور و فلسفه انسانی، عرفانی و درس بشری است و جای خوشحالی بسیار دارد که بخش هایی از این فرهنگ غنی ادبیات ایران را برای اولین بار به زبان موسیقی و در ایران اجرا می کنم.

شوالیه آواز ایران همچنین افزود : برنامه ای که برای این کنسرت تدارک دیده شده است در دو بخش اجرا می شود در بخش نخست قطعاتی از موسیقی ایرانی که مجموعه از آثار قبلی من است اجرا می کنم و دربخش دوم شاهنامه فردوسی به روی صحنه می رود؛ دلیل این انتخاب هم این است که در اجرای شاهنامه فردوسی از فضای موسیقی مقامی استفاده کرده ام این درحالی است که گوش موسیقایی اغلب مردم ایران به فضای موسیقی دستگاهی ایرانی یا همان سنتی آشنا است به همین دلیل بود که کلیت برنامه را به اجرای شاهنامه اختصاص ندادم و آثاری از گذشته را بار دیگر برای شما اجرا می کنم.

وی در پایان صحبت های خود افزود : در اجرای شاهنامه از فضاهای موسیقی مقامی ،آواهای باستانی ، سنتی و تجربیات که ظرف سالهای متعدد دنبال می کردم استفاده کردم و واقعیت این است که قسمت اول برنامه قطعات تلفیقی از اشعار مولانا جلال الدین بلخی است و بخش دیگر به اجرای قطعه از اشعار شاعران ایرانی اختصاص دارد البته در بروشور برنامه قطعه حلاج برشعری از محمدرضا شفیعی کدکنی عنوان شده است اما این قطعه را قبلا در کاخ نیاوران اجرا کردم به همین دلیل قطعه "می تراود مهتاب" بر شعری از نیما یوشیج را برای اجرا امشب انتخاب کرده ام.

پس از پایان صحبت های شهرام ناظری نخستین قطعه از تازه ترین اجرای کنسرت گروه موسیقی فردوسی به روی صحنه رفت در این بخش از برنامه شوالیه آواز ایران قطعه "می تراود مهتاب" براساس شعری از نیما یوشیج را به صورت تکنوازی سه تار اجرا کرد.

اجرای قطعاتی چون "مرا گویی چه سانی من چه دانم"، "سوز و گداز" و" قفل زندان" از دیگر قطعاتی بود که بر اشعار مولانا و در بیات اصفهان به روی صحنه رفت.

شهرام ناظری در پایان بخش نخست این کنسرت و پس از اجرای قطعه "قفل زندان" گفت : شعر قفل زندان یکی از اشعار حماسی گونه مولانا است که اجرای آن نفس خواننده را بند می آورد پایان این شعر با یک بیت از غزل بلند حماسی مولانا تمام می شود که اعضای گروه برای این بیت آهنگ ساخته اند و من به آنها کمک می کنم و ادامه غزل را می خوانم.

پس از صحبت های ناظری پایان غزل مولانا با این بیت "از شمس تبریزی اگر باده رسد مستم کند/ من لاابالی وار خود استون کیوان بشکنم " اجرا شد.

با پایان بخش نخست این اجرا زمان استراحت کوتاه برای گروه و حاضرین در سالن اعلام شد و پس از پایان آنتراکت بخش دوم از این کنسرت که به اجرای قطعاتی از شاهنامه فردوسی اختصاص داشت آغاز شد.

شهرام ناظری در آغاز بخش دوم این کنسرت گفت : دراین بخش شاهنامه خوانی است که به تمرکز بیشتری احتیاج دارد و چون قطعات شاهنامه توسط هیچ موسیقی دان برجسته به خصوص خوانندگان مطرح اجرا نشده است چون هیچ الگویی برای اجرا نبوده است ولی من با وجود همه مشکلات وارد این حوزه شدم و این جسارت را در خود یافتم که روی اشعار فردوسی کار کنم؛ اجرای قطعات شاهنامه به دلیل وسعت موضوعی وعظمت اشعار به یک ارکستر بزرگ برای اجرا احتیاج دارد و امیدوارم روزی از راه برسد که اشعار فردوسی با حضور چند خواننده و به صورت اپرت و یا اپرا و البته با درنظر گرفتن روح موسیقی ایرانی اجرا شود در این قسمت برافراشتن درفش کاویانی توسط کاوه آهنگر که به داستان ضحاک معروف است اجرا می شود.

وی ادامه افزود : اجرای شاهنامه کار سختی است اما من از شما تماشاگران و علاقمندان به فرهنگ وهنر این سرزمین انرژی می گیرم و آن را اجرا می کنم داستان این بخش، از تولد فریدون که نقش محوری در داستان دارد آغاز می شود تولد او مبارزه نور با ظلمت و تباهی که همان ضحاک است آغاز می شود به این معنا که ضحاک تولد فریدون را در خواب می بیند و معبرهای خواب به او هشدارمی دهند که فریدون از دنیای یزدانی به دنیا می آید و برای نبرد با ضحاک خودش را آماده می کند و پس از شنیدن این ماجرا ضحاک دستور می دهد فریدون را پیدا کنند و او را بکشند اما فریدون را به البرز کوه می برند تا اینکه او 16سال اش می شود و به جنگ ضحاک می آید.

پس از پایان صحبت های ناظری بخش دوم از این کنسرت که به اجرای شاهنامه فردوسی به صورت تلفیقی از آواهای باستانی هوره، موره و سیاچمانه اختصاص داشت؛ ناظری بخش نخست از قسمت دوم را با قطعه ای با عنوان "سرآغاز" (به نام خداوند جان و خرد) آغاز کرد و در ادامه شرح پادشاهی ضحاک، تولد فریدون، مجنونی (تلفیقی با نقالی)، کاوه آهنگر (برافراشتن درفش کاویانی)، سحری روایت شد و در پایان هم زوال ضحاک اجرا شد.

پس از پایان شاهنامه فردوسی شهرام ناظری به درخواست تماشاگران حاضردر سالن قطعه "آتش در نیستان" را به عنوان قطعه بیز برنامه اجرا کرد.   

لازم به ذکر است شروین مهاجر نوازنده کمانچه، صابر نظرگاهی تار و دیوان، فرید الهامی آهنگساز و نوزانده تنبور ، سعید نایب محمدی عود، مهراب اسرافیلی، فرنود الهامی و آرمان دکه ای نوازندگان تنبور ، فرهاد صفری نوازنده تنبک و سازهای ابداعی (زروان و کارنگ)، یونس پاکنژاد کمانچه مقامی و محمد جابری دف و دهل از جمله نوازندگان گروه موسیقی فردوسی بودند که در این اجرا ناظری را همراهی کردند.   

این کنسرت امشب و فردا شب نیز در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی تهران تکرار می شود.

درحاشیه

- سالن میلاد نمایشگاه میلاد پر از جمعیت بود و کنسرت در فضایی بسیار صمیمی بین شهرام ناظری و حاضرین در سالن برگزار شد.

- بخش نخست بدون نوازندگان تنبور و با سازهای سنتی برگزار شد و شهرام ناظری در حالی که روی نیمکت نشسته بود آواز می خواند و در بخش دوم که مربوط به اجرای شاهنامه خوانی مقامی بود وی ایستاده و با لباس رسمی قطعات را اجرا کرد.

- توضیحات شهرام ناظری قبل از اجرای هر قطعه اطلاعات کامل از آنچه بیننده در ادامه می بیند و می شنود را عرضه می کرد که این اطلاعات برای حاضرین در سالن بسیار مفید بود.

- یکی از اتفاق های خوب در اجرای شاهنامه فردوسی انتخاب داستان ضحاک و نبرد با فریدون وکاوه آهنگر بود چراکه در اغلب اجراهای شاهنامه داستان رستم و سهراب از شاهنامه به صورت موسیقی ارکسترال و یا نمایش عروسکی انتخاب و اجرا شده است اما پرداخت به داستان ضحاک حرکتی تازه بود. 

- جایگاه ویژه در سالن برای خبرنگاران اختصاص داده شده بود.

- ناظری قبل از اجرای قطعه "آتش در نیستان" گفت که این قطعه یادآور دوران جنگ است که همه شما دوست دارید و در ادامه شروین مهاجر که در طول قسمت دوم روی صحنه نبود به جمع نوازندگان پیوست و قطعه آتش در نیستان را اجرا کرد.

- حاضرین در سالن هنگام اجرای قطعه " آتش در نیستان" با صدای بلند با ناظری همراهی می کردند.

- در طول اجرا دوربین موبایل و یا دوربین های دستی فیلمبرداری و تصویربرداری در دست تماشاگران روشن بود و کل اجرا را ضبط می کردند .