پایتخت درآستانه مواجهه بامعضل تازه/ آلودگی صوتی؛ سوهان روح تهرانیها

به گزارش خبرنگار مهر، بوق های دنباله دار مرد همسایه یعنی ساعت هفت و نیم است و دخترش باید زودتر بیاید پایین. این اولین نوای صبحگاهی است. صدایی که حتی نمی گذارد با صدای قار قار کلاغ هایی که این روزها کمتر صدایشان در می آید بیدار شویم. با باقیمانده خوابمان تکیه می دهیم به پنجره اتوبوس و منتظرمی مانیم تا به ایستگاه پایانی برسیم .اتوبوس پشت چراغ می ایستد و ارکستر موتورسیکلت ها آغاز به نواختن می کند. صدای موتورها به اوج می رسد، منتظر فرصتی هستند که چراغ را رد کنند. عدد چراغ قرمز به صفر می رسد و روی این رنگ می مانند. ناگهان خودروها در یک حرکت هماهنگ دستشان را می گذارند روی بوق. حالا صدای موتور سیکلتها لا به لای فریاد بوق ها گم شده است و ... .

اما این صداهای ناهنجار چقدرمی تواند اثرات مخرب داشته باشد ؟

کارشناسان معتقدند: اگر شدت آلودگیهای صوتی، بیش از حد آستانه مجاز باشد موجب کاهش قدرت شنوایی، افزایش فشارخون، سردرد، خستگی، تند مزاجی، عصبانیت، اختلال در مکالمات، کاهش قدرت یادگیری در کودکان، افزایش سقط جنین و کاهش وزن نوزادان هنگام تولد خواهد شد.

گوش انسان به طور طبیعی قادر به تحمل میزان معینی صداست و اصوات بالاتراز۱۰دسی بل فراترازتوانایی و تحمل گوش انسان است. این در حالی است که آلودگی صوتی در مناطق مسکونی نزدیک بزرگراه ها بین 70 تا 80 دسی بل است این یعنی خطر از آنچه ما می اندیشیم به ما نزدیکترشده است.

شهروندان تهرانی از آلودگی صوتی رنج می برند

چندی پیش شرکت کنترل کیفیت هوا در گزارشی اعلام کرد؛ اغلب شهروندان تهرانی ازآلودگی صوتی رنج می برند. بررسی ها نشان می دهد بیشتر شهروندان تهرانی در مناطقی زندگی می کنند که سر و صدا در آن مناطق ، بیش از استانداردهای تعیین شده است ، به طور مثال در جنوب تهران علاوه بر سر و صدای ناشی ازترافیک، سر و صدای فرودگاه و راه آهن نیز این منطقه را ازنظر صوتی، بسیار آلوده کرده است. این درحالی است که گسترش روزافزون بزرگراه ها در سطح شهر، میزان این آلودگی را به مراتب افزایش می دهد. در کنار مشکلات ساختاری شهر، شهروندان تهرانی نیز رعایت همشهریان خود را نمی کنند. بوق ممتد خودروها، فریاد دستفروشان، رعایت نکردن نکات فنی دراتومبیلها و بسیاری دیگر از مشکلات خود ساخته بر معضلات آلودگی هوای تهران افزوده است.

عوامل آلودگی صوتی کدامند؟

دکتر ابراهیم قاسم زاده، روانشناس درباره عوامل آلودگی صوتی و نتایج آن به مهر می گوید: آلودگی های صوتی و تصویری اثرمستقیمی برروان افراد دارند.

قاسم زاده ادامه می دهد: دستگاه شنوایی انسان به طور طبیعی قادر به تحمل میزان معینی ازصداست و اصوات بالاتر از۱۰ دسی بل فراتر از تحمل گوش انسان است. ازاین رو حتی اگرعوارض این اصوات ناهنجاردر ظاهر قابل شناسایی نباشند اما در رفتار های پرخاشگرانه، کاهش آستانه تحمل فردی و ازهمه بدتر فراموشی و اختلال یادگیری درکودکان بروز پیدا می کند.

یوسف رشیدی، مدیرکل کنترل کیفیت هوای تهران نیز با اشاره به اینکه موتورسیکلتها بیشترین سهم را درایجاد آلودگی صوتی شهر تهران دارند، می گوید: باید برای ساماندهی موتورسیکلت ها در شهر تهران برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد، زیرا همه روزه تعدادی زیادی موتورسیکلت در تهران تردد می کنند که سهم بالایی را در ایجاد آلودگی هوا و آلودگی صوتی دارند.

رشیدی می افزاید: در اکثر نقاط نزدیک بزرگراهها و خیابانهای پرتردد آلودگی صوتی بالاتر از حد استاندارد است، بدین معنی که بسیاری از نقاط شهر تهران به ویژه در ساعات پیک سفری صبح و بعدازظهر از نظر آلودگی صوتی در  وضعیت ناسالم قرار دارند.

به گفته وی، ترافیک سنگین خودروها، نامناسب بودن تکنولوژی خودروها و موتورسیکلتها از دلایل اصلی آلودگی صوتی شهر تهران هستند.

رشیدی اضافه می کند: خودروهای سواری شخصی پس از موتورسیکلتها بیشترین آلودگی صوتی را ایجاد می کنند و سهم آنها در آلودگی صوتی شهر تهران به طور متوسط 30 درصد است و 20 درصد از آلودگیهای صوتی تهران نیز مربوط به خودروهای سنگین و غیره می شود و سهم اتوبوسهای شرکت واحد در ایجاد آلودگی صوتی تنها یک درصد است.

مناطق پر سروصدای تهران کدامند؟

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با توجه به تردد بیش از3 میلیون خودرو در پایتخت که حدود 2 میلیون 300 هزاردستگاه آن ها سواری اند می گوید: شهرتهران جزو شهرهایی است که بیشترین میزان آلودگی صوتی در دنیا را دارد. در خیابانها واتوبانهای شهر تهران نزدیک به 8/47 درصد خودروهای سواری و موتورسیکلتها صدایی بالاتراز81 دسیبل ایجاد می کنند درحالیکه استاندارد آلودگی صوتی برای منازل مسکونی در روز55 دسیبل و شب 45 دسیبل است.

به گفته رشیدی، مناطق پرسرو صدای شهرتهران عبارتند ازمناطق 6-10-11-12-7-13-3-19-18 و 2 واین رتبه بندی براساس سرعت خودروها درسطح منطقه، مقدارکیلومتر پیمایش خودروها و توزیع آن ها درهرمنطقه ومیزان بزرگراه های موجود صورت گرفته است.

مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به ضرورت وجود نقشه های صوتی اشاره می کند و می گوید: کشورهای پیشرفته دنیا جهت اجرا و ساخت بزرگراه ها و مناطق حساس به سرو صدا مانند مدارس و بیمارستان ها از نقشه های صوتی استفاده می کنند که این نقشه ها با توجه به افزایش سالیانه تعداد خودروها و حجم ترافیک تغییر می کند.

به گفته رشیدی، نقشه های ترازصوتی مناطق 22 گانه شهر تهران نیز تکمیل شده است و نقاطی که از آلودگی صوتی بالا رنج می برند و وضعیت بحرانی دارند مشخص شده اند، که براین اساس متاسفانه اکثر مراکز آموزشی و درمانی در شهر تهران در معرض آلودگی صوتی بیش از حد استاندارد قرار دارند.

اما چاره کار چیست برای آن که گوش هایمان همچنان قدرت شنیدن داشته باشند چه باید کرد؟

محسن خسروی کارشناس مسائل ترافیک در این رابطه به خبرنگار مهر می گوید: در حال حاضر برای حل این مشکل اقداماتی همچون تهیه نقشه های صوتی در برخی از مناطق تهران، تهیه ضوابط و مقررات ایزوله کردن ساختمان ها نسبت به حرارت و صوت و اجباری کردن نصب پنجره های دوجداره در ساختمانها، بررسی و اقدام برای نصب دیوارهای صوتی در بزرگراهها از جمله بزرگراه کردستان و ایجاد ایستگاههای سنجش آلودگی های صوتی در برخی از نقاط تهران انجام شده است. اما این اقدامات شروع کار است و بیشتر جنبه های عمومی را در بر می گیرد .

او برای جلوگیری ازآلودگی‌های صوتی پیشنهاد می کند: برای کاهش آلودگی باید از ورود ماشین آلات که بیش از حد معین آلودگی صوتی تولید می‌کنند جلوگیری شود. همچنین ایجاد نوارهای عریضی از درختان و پوششهای گیاهی می تواند به میزان 10 دسی‌بل از شدت صوت بکاهد،ساخت دیوارهای صوتی در اطراف اتوبانها جهت منحرف کردن امواج صوتی، محدود و ممنوع کردن عبور کامیونها و وسائط نقلیه پر صدا، ضد صدا کردن ساختمانها و واحدهای مسکونی، مضاعف یا دو لایه کردن شیشه پنجره‌ها در جهت جلوگیری از نفوذ صدای بیرون به داخل ساختمان نیز موثر است.

اما مدیریت شهری برای کاهش آلودگیهای صوتی چه کرده است؟

رشیدی در این باره می گوید: در حال نصب دیوارهای صوتی در بزرگراه چمران هستیم که امسال 90 این پروژه شتاب بیشتری می گیرد و تاکنون نیز 80 در صد پیشرفت فیزیکی داشته است.

وی ادامه می دهد:امکان سنجی نصب دیوارهای عایق صوتی در بزرگراه ها و خیابان‌های اصلی تهران مورد بررسی قرار گرفته و براساس نتایج بررسی های و امکان سنجی های صورت گرفته نصب دیوار عایق صوتی در بزرگراه های شهید همت، کردستان، رسالت، شهید حکیم ، شهید مدرس، شهید چمران و شیخ فضل الله نوری در اولویت قرار گرفته است.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به این که نصب دیوار عایق صوتی به طور متوسط میزان آلودگی صوتی را 10 دسی بل کاهش می‌دهد، تصریح می کند: سر و صدای استاندارد در مناطق مسکونی به طور متوسط 55 دسی‌بل است اما بیشتر مناطق مسکونی که در مجاورت بزرگراه ها و یا شریان های اصلی شهر قرار دارند از آلودگی صوتی بیش از حد استاندارد رنج می برند که باید برای رفع مشکل این مناطق راه کارهایی اتخاذ شود.

رشیدی معتقد است: شهر تهران به حدود 270 ایستگاه سنجش آلودگی صوتی نیازمند است که تاکنون 39 ایستگاه نصب و راه اندازی شده اس اما باید تلاش کنیم که به طور متوسط در هر منطقه حدود 10 ایستگاه سنجش آلودگی صدا ایجاد شود.

وی اضافه می کند: 5 ایستگاه جدید سنجش آلودگی هوا نیز در سال جاری نصب و راه اندازی می شود که امیدواریم با افزایش این ایستگاهها بتوانیم بهتر و دقیق تر وضعیت آلودگی هوا را تحت پایش قرار دهیم.

درچند سال اخیر و در کنار معضل حل نشدنی آلودگی هوا، معضل جدیدی به نام آلودگی صوتی در حال شکل گرفتن است که بی توجهی به آن می توان آن را به یکی از چالش های جدید شهر بدل کند. هرچند مدتهاست شهروندان ساکن کلانشهرها به زندگی شهرنشینی توام با چاشنی آلودگی صوتی تن داده اند اما انگار هنوز زنگ خطرها برایشان به صدا درنیامده است.