اختلافات کم شیعه و سنی در حج از برکات وجود امام باقر(ع) است

به گزارش خبرنگار مهر در قم، آیت الله العظمی جعفر سبحانی قبل از ظهر پنج‌شنبه در همایش امام محمد باقر‌(ع) در سالن اجتماعات دانشگاه باقرالعلوم‌(ع) با اشاره به دریای بیکران علوم امام پنجم (ع) بیان داشت: جنبه‌های علمی و اخلاقی ایشان آنقدر زیاد است که نمی‌توان در عین واحد به چند موضوع پرداخت.

وی در ادامه به تشریح محیطی که امام باقر(ع) در آن زندگی می‌کرد اشاره کرد و اظهار داشت: امام در محیطی زندگی می‌کرد که از جنبه‌های مختلف تکالیفی از جانب خداوند بر عهده بود و یکی از این مسائل پیدایش نحله‌های کلامی در آن عصر بود.

وجود نحله‌های کلامی

سبحانی با اشاره به اینکه یکی از آن نحله‌های کلامی، مسئله خوارج بود، ابراز داشت: این افراد می‌گفتند اگر کسی مرتکب کیفره شود کافر است و غیر از خود، همه را کافر و تنها خود را مومن می‌دانستند و یک سری از مقدس نمایان را نیز با خود همراه و جامعه را منحرف کرده بودند.

وی تصریح کرد: ‌امام در مقابل آنها وظیفه داشت و اما گروه دیگر گروه مرجعه بودند که می‌گفتند ارزش برای ایمان است و عمل چندان ارزشی ندارد و این دسته نیز برای اسلام بسیار خطرناک و مولد فساد در جامعه بودند.

مرجع تقلید شیعیان در ادامه گفت: گروه و نحله بعدی که در آن زمان پیدا شد گروه معتزله بود و این نحله‌ها مانند عصر کنونی ما که عرفان‌های نوظهور پدید آمده‌اند بسیار وجود داشت و امام باید در برابر این نحله‌های کلامی مقابله می‌کرد و مشغول به فعالیت می‌شد. 

پیدایش نحله‌های فقهی

وی اضافه کرد: همچنین در مقابل این نحله‌های کلامی، نحله‌های فقهی هم به وجود آمده بودند که در آنها فقیهانی بودند که نه پایه کلامی دارند و نه سنتی و با قواعد و ضوابط خود ساخته فتاوایی را صادر می‌کردند و نه پیرو کتاب و بودند و نه سنت و امام باقر (ع) ناچار بودند بر این‌ها هم نظارت داشته باشند چون جامعه را منحرف می‌کردند.

سبحانی گروه‌های غلو را از دیگر رویدادهای فرهنگی تلخ در زمان امام باقر(ع) نام برد و افزود: این افراد دوستان نادانی بودند که با پخش مسائل غلو در عین حالی که ائمه را بالا می‌بردند برای آن‌ها دشمن هم می‌تراشیدند.

اثرات منفی ممنوعیت کتابت حدیث

وی در ادامه ممنوعیت کتابت حدیث در زمان امام محمد باقر (ع) را از همه دردناک‌تر برشمرد و گفت: این ممنوعیت اولین بار بعد از رحلت پیامبر اسلام (ص) آغاز شد و خلفا با داشتن انگیزه‌هایی این ممنوعیت را به وجود آورده بودند و البته وجود و پیدایش نحله‌های کلامی و فقهی و مسائل غلو نیز از همین بی‌اطلاعی ناشی می‌شد چرا که آن‌ها منبع موثقی در دست نداشتند و قرآن و حدیث در اختیار آن‌ها نبود.

استاد برجسته حوزه علمیه قم خاطر نشان کرد: در مقابله با این رویدادهای فرهنگی تلخ امام محمد باقر(ع) برای نشر اسلام و کار فرهنگی باید دانشگاهی را در مدینه تاسیس می‌کرد تا با این نحله‌ها مبارزه کند و نگذارد تعالیم اسلام مسدود شود.

امام باقر (ع) ۴۳۲ شاگرد شیعه تربیت کردند

وی ادامه داد: امام باید می‌نشست و احادیث پیامبر(ص) را از نو می‌گفت تا همه از نو بنویسند و ایشان خواست تا از طریق بیان احادیث همه مشکلات را حل نماید که بسیار هم موفق بود و در این دوران توانست ۴۳۲ شاگرد را با درجات مختلف تربیت کند که البته این تعداد شاگردان شیعه بودند و اگر شاگردان سنی هم محاسبه می‌شد این تعداد افزایش می‌یافت.

آیت الله سبحانی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: همه چه شیعه و سنی از علوم امام محمد باقر (ع) بهره می‌بردند و اگر امروز ما می‌بینیم که در مورد مسائل حج بین شیعه و سنی اختلاف کمی هست به خاطر حضور امام باقر و امام صادق (ع) در مکه بود چرا که آنان در این مناسک حضور پیدا می‌کردند و با سئوالات متعدد شیعه و سنی پاسخ می‌دادند.

وی اضافه کرد: از دیگر خدمات امام، تربیت فقیهان، مفسران و متکلمان بود و امام در زمینه‌های مختلف کلام، حدیث، مسائل فقهی و... شاگردانی را تربیت می‌کرد و در حدود ۳۰ هزار حدیث توسط یکی از شاگردان امام محمدباقر و صادق (ع) جمع آوری شده است.

فعالیت‌های سیاسی امام باقر (ع)

مرجع تقلید شیعیان همچنین در مورد فعالیت‌های سیاسی امام محمد باقر(ع) بیان داشت: وی در مواردی هم برای عزل بی‌امیه در نامه‌ها و سخنان خود کار سیاسی انجام می‌دادند و یک بار در پی اعتزاض به حکومت، وی را به دمشق احضار کردند و سه روز طول کشید تا نوبت را برای ملاقات به امام دادند و حتی وی را چند روز در زندان محبوس کردند و چون دیدند اوضاع ناآرام است وی را با احترام به مدینه برگرداندند.

وی با اشاره به اینکه امام در طول زندگی خود توانستند در جبهه‌های مختلف کار کنند، خاطرنشان کرد: ما امروز اثرات آن‌ها را می‌بینیم و اگر مسئله ممنوعیت کتاب و حدیث هم در گذشته وجود داشت ما این مشکلات حال حاضر را نیز نداشتیم.

آیت الله سبحانی اضافه کرد: در آن دوران در مقابل فرقه‌ها و نحله‌های چهارگانه مسئله اهل کتاب هم مطرح بود، ‌کسانی که در لباس اسلام اما در باطن یهودی یا نصرانی بودند و اگر امروز کتاب‌های تاریخ و برخی احادیث اهل سنت مملو از مسائل بی‌پایه است و حتی در برخی کتاب‌های ما، به دلیل همین موضوع است.

۲ هدف اهل کتاب در زمان امام محمدباقر (ع)

وی در خصوص هدف این گروه گفت: آنان ۲ هدف را دنبال می‌کردند یکی اینکه تمام آنچه در کتب آن‌ها است را به نحوی وارد کشورهای اسلامی کنند و همچنین به دستگاه بنی امیه کمک کنند و مرکز اسلام را از مکه و مدینه به شهرهای دیگر منتقل نمایند.